I. Quản lý chất thải tại trang trại chăn nuôi lợn
Nghiên cứu đánh giá thực trạng quản lý chất thải tại các trang trại chăn nuôi lợn quy mô hộ gia đình ở huyện Ba Chẽ, Quảng Ninh. Kết quả cho thấy, phần lớn các hộ chăn nuôi chưa có hệ thống quản lý môi trường hiệu quả. Chất thải từ chăn nuôi lợn bao gồm phân, nước tiểu, thức ăn thừa thường được xử lý sơ bộ hoặc thải trực tiếp ra môi trường, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Việc thiếu hệ thống xử lý chất thải phù hợp đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước, đất và không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
1.1. Hiện trạng quản lý chất thải rắn
Chất thải rắn từ chăn nuôi lợn chủ yếu là phân và thức ăn thừa. Nghiên cứu chỉ ra rằng, chỉ khoảng 10% hộ gia đình có chuồng trại hợp vệ sinh. Phần lớn chất thải rắn được thu gom và ủ làm phân bón, nhưng quy trình này chưa đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh. Việc xử lý không triệt để đã tạo điều kiện cho vi khuẩn và mầm bệnh phát triển, gây nguy cơ dịch bệnh cho cả vật nuôi và con người.
1.2. Hiện trạng quản lý chất thải lỏng
Nước thải chăn nuôi lợn chứa nhiều hợp chất hữu cơ và vi sinh vật gây bệnh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hầu hết các hộ chăn nuôi không có hệ thống xử lý nước thải hiệu quả. Nước thải thường được thải trực tiếp ra kênh mương, ao hồ, gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở các khu vực dân cư đông đúc, nơi nguồn nước sinh hoạt bị ảnh hưởng trực tiếp.
II. Xử lý chất thải tại trang trại chăn nuôi lợn
Nghiên cứu tập trung vào đánh giá hiệu quả của các phương pháp xử lý chất thải hiện có tại các trang trại chăn nuôi lợn. Phương pháp hầm Biogas được áp dụng phổ biến nhất, nhưng hiệu quả xử lý chưa triệt để. Các chỉ tiêu như BOD, COD, và TSS trong nước thải sau xử lý vẫn vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Ngoài ra, việc thiếu vốn và kiến thức kỹ thuật đã hạn chế khả năng áp dụng các công nghệ xử lý tiên tiến hơn.
2.1. Hiệu quả của hầm Biogas
Hầm Biogas được xem là giải pháp chính trong xử lý chất thải tại các trang trại chăn nuôi lợn. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng, hiệu suất xử lý của hầm Biogas chỉ đạt khoảng 60-70%. Các chỉ tiêu ô nhiễm như BOD và COD trong nước thải sau xử lý vẫn còn cao, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn môi trường. Nguyên nhân chính là do thiết kế và vận hành hầm Biogas chưa đúng kỹ thuật.
2.2. Các phương pháp xử lý khác
Ngoài hầm Biogas, một số hộ gia đình áp dụng phương pháp tái chế chất thải làm phân bón hoặc sử dụng đệm lót sinh học. Tuy nhiên, các phương pháp này chưa được nhân rộng do chi phí cao và thiếu hướng dẫn kỹ thuật. Việc xử lý chất thải bằng sinh vật thủy sinh như bèo lục bình cũng được thử nghiệm, nhưng hiệu quả chưa được đánh giá đầy đủ.
III. Nhận thức và giải pháp nâng cao quản lý chất thải
Nghiên cứu đánh giá nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường trong chăn nuôi lợn. Kết quả cho thấy, đa số người dân chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của ô nhiễm môi trường từ chất thải chăn nuôi. Các yếu tố như thiếu vốn, thiếu kiến thức kỹ thuật và chính sách hỗ trợ chưa đầy đủ đã hạn chế việc áp dụng các biện pháp xử lý chất thải hiệu quả.
3.1. Nhận thức của người dân
Phần lớn người dân tại huyện Ba Chẽ chưa nhận thức rõ về tác động của chất thải nông nghiệp đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Nhiều hộ gia đình cho rằng việc xử lý chất thải là không cần thiết hoặc quá tốn kém. Điều này dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ở các khu vực chăn nuôi tập trung.
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý
Để cải thiện tình hình, nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các hộ chăn nuôi, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường, và áp dụng các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến. Các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan cũng cần được tăng cường để thúc đẩy việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả.
