I. Giới thiệu về cá Bỗng
Cá Bỗng, tên khoa học là Spinibarbus denticulatus, là một loài cá nước ngọt có giá trị dinh dưỡng cao và được ưa chuộng trong ẩm thực. Loài cá này phân bố chủ yếu ở các sông suối miền Bắc Việt Nam, đặc biệt là ở tỉnh Quảng Bình. Cá Bỗng có khả năng thích nghi tốt với môi trường nuôi trồng thủy sản, dễ nuôi và ít dịch bệnh. Tuy nhiên, nguồn cá tự nhiên đang dần cạn kiệt do khai thác quá mức. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển quy trình sản xuất giống cá Bỗng là rất cần thiết để bảo tồn và phát triển nguồn lợi thủy sản này.
1.1 Đặc điểm sinh học của cá Bỗng
Cá Bỗng có thân hình dài, dẹp hai bên, với màu sắc lưng thường là đen hoặc xám xanh. Loài cá này có tập tính sống ở tầng giữa và đáy của các dòng sông, thích nước chảy và thường sống thành đàn. Cá Bỗng là loài ăn tạp, chủ yếu ăn thực vật và động vật phù du. Đặc điểm sinh sản của cá Bỗng cũng rất đáng chú ý, với mùa sinh sản bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 4 hàng năm. Tỷ lệ thành thục của cá cái và cá đực có thể đạt tới 90% trong điều kiện nuôi thích hợp.
II. Quy trình sản xuất giống cá Bỗng
Quy trình sản xuất giống cá Bỗng bao gồm nhiều bước quan trọng, từ việc nuôi vỗ cá bố mẹ đến kích thích sinh sản và ương cá bột. Để cá bố mẹ đạt khả năng thành thục, cần nuôi vỗ trong môi trường ao đất với thức ăn phù hợp. Tỷ lệ đực cái trong ao nuôi thường là 1:1, với số lượng cá bố mẹ khoảng 60 con. Việc kích thích sinh sản được thực hiện bằng cách sử dụng hormone LHRHa kết hợp với Domperidon. Liều lượng tiêm cho cá cái được điều chỉnh theo từng công thức để đạt hiệu quả tối ưu.
2.1 Kích thích sinh sản nhân tạo
Kích thích sinh sản nhân tạo là một trong những bước quan trọng trong quy trình sản xuất giống cá Bỗng. Sử dụng hormone LHRHa với liều lượng tối ưu giúp tăng tỷ lệ đẻ và chất lượng trứng. Thời gian hiệu ứng của hormone dao động từ 15-20 giờ, và tỷ lệ đẻ có thể đạt 100% khi sử dụng liều lượng phù hợp. Điều này cho thấy khả năng thành thục của cá Bỗng có thể được cải thiện đáng kể thông qua các kỹ thuật sinh sản nhân tạo.
III. Đánh giá khả năng thành thục của cá Bỗng
Khả năng thành thục của cá Bỗng được đánh giá thông qua các chỉ tiêu sinh sản và môi trường nuôi. Kết quả nghiên cứu cho thấy cá Bỗng có thể thành thục trong ao đất với điều kiện nuôi thích hợp. Tỷ lệ thành thục của cá cái và cá đực có thể đạt cao nhất vào tháng 4, với tỷ lệ lần lượt là 90% và 100%. Điều này cho thấy cá Bỗng có tiềm năng lớn trong việc sản xuất giống và phát triển nuôi trồng thủy sản tại Quảng Bình.
3.1 Tỷ lệ thành thục và mùa vụ sinh sản
Tỷ lệ thành thục của cá Bỗng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm điều kiện môi trường và chế độ dinh dưỡng. Nghiên cứu cho thấy cá Bỗng có thể đạt kích thước thành thục lần đầu ở chiều dài 48,6 cm và khối lượng 3,05 kg đối với cá cái. Mùa vụ sinh sản bắt đầu từ tháng 3, với tỷ lệ thành thục cao nhất vào tháng 4. Điều này cho thấy cá Bỗng có khả năng sinh sản tốt trong điều kiện nuôi trồng tại Quảng Bình.
