Đánh Giá Hoạt Động Khám Chữa Bệnh Bảo Hiểm Y Tế Cho Trẻ Dưới 6 Tuổi Tại Xã Song Phương, Hoài Đức, Hà Nội

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Một số khái niệm sử dụng

1.2. Tình hình Bảo hiểm y tế trên Thế giới và tại Việt Nam

1.3. Khái quát về tình hình sức khỏe trẻ em

1.4. Chính sách, cơ sở pháp lý triển khai dịch vụ khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế trẻ dưới 6 tuổi tại Việt Nam

1.5. Tình hình khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế cho trẻ em

1.6. Khả năng đáp ứng trong khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi của trạm y tế

1.7. Một số thông tin về địa bàn nghiên cứu

1.8. Các bên liên quan và mối quan tâm

2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Thiết kế nghiên cứu

2.2. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu

2.3. Các chỉ số, biến số cần đánh giá

2.4. Cỡ mẫu, cách chọn mẫu

2.5. Phương pháp thu thập số liệu

2.6. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu

2.7. Nhân lực và trang thiết bị

2.8. Kế hoạch nghiên cứu và chi phí

2.9. Đạo đức trong nghiên cứu

2.10. Hạn chế trong nghiên cứu và cách khắc phục

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Thông tin chung về địa bàn nghiên cứu

3.2. Tình hình sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi tại xã Song Phương

3.3. Khả năng đáp ứng của trạm y tế xã với dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi

3.4. Một số yếu tố liên quan đến việc sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế xã Song Phương

4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN

4.1. Thực trạng sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương

4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ở trẻ dưới 6 tuổi tại xã Song Phương

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN

5.1. Thực trạng sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương, huyện Hoài Đức, Hà Nội

5.2. Một số yếu tố liên quan đến sử dụng thẻ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ở trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương, huyện Hoài Đức, Hà Nội

6. CHƯƠNG 6: KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC PHỤ LỤC

Phụ lục 1. CÁC BÊN LIÊN QUAN, MỐI QUAN TÂM VÀ HÌNH THỨC PHỔ BIẾN KẾT QUẢ

Phụ lục 2. KHUNG LÝ THUYẾT

Phụ lục 3. TRANG THIẾT BỊ TẠI TYT XÃ SONG PHƯƠNG

Phụ lục 4. PHIẾU ĐỒNG Ý THAM GIA PHỎNG VẤN

Phụ lục 5. MẪU CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG

Phụ lục 6. PHỎNG VẤN SÂU LÃNH ĐẠO TTYT HUYỆN HOÀI ĐỨC

Phụ lục 7. PHỎNG VẤN SÂU TRẠM TRƯỞNG TYT XÃ SONG PHƯƠNG

Phụ lục 8. PHỎNG VẤN SÂU CÁN BỘ TẠI TYT XÃ SONG PHƯƠNG

Phụ lục 9. PHỎNG VẤN SÂU LÃNH ĐẠO UBND XÃ SONG PHƯƠNG

Phụ lục 10. BẢNG HƯỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM (ĐỐI VỚI NGƯỜI CHĂM SÓC TRẺ CÓ SỬ DỤNG DV KCB BHYT)

Phụ lục 11. BẢNG HƯỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM (ĐỐI VỚI NGƯỜI CHĂM SÓC TRẺ TRONG 4 TUẦN GẦN ĐÂY KHÔNG SỬ DỤNG DV KCB BHYT)

Phụ lục 12. MẪU THU THẬP THÔNG TIN CHUNG

Phụ lục 13. DANH MỤC THUỐC THIẾT YẾU TẠI TRẠM Y TẾ XÃ

I. Tổng Quan Về BHYT Cho Trẻ Em Dưới 6 Tuổi Hiện Nay

Bảo hiểm y tế (BHYT) đóng vai trò then chốt trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho trẻ em, đặc biệt là nhóm trẻ em dưới 6 tuổi. Chính sách BHYT không chỉ đảm bảo quyền lợi được khám chữa bệnh (KCB) miễn phí cho trẻ mà còn góp phần giảm gánh nặng tài chính cho gia đình, đặc biệt là các hộ nghèo. Việc tiếp cận các dịch vụ y tế một cách dễ dàng và kịp thời giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý, từ đó nâng cao sức khỏe trẻ em và giảm tỷ lệ bệnh tật. Từ ngày 1/10/2009, Luật BHYT có hiệu lực, quyền lợi được chăm sóc sức khỏe của người tham gia bảo hiểm y tế nói chung và trẻ em dưới 6 tuổi nói riêng ngày càng được mở rộng và đảm bảo hơn. [25] Trẻ em dưới 6 tuổi ngày càng được tiếp cận thuận lợi hơn với các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe.

1.1. Lợi ích của BHYT cho Trẻ dưới 6 tuổi

BHYT mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho trẻ em dưới 6 tuổi, bao gồm: Miễn phí khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập; Giảm chi phí khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân có ký hợp đồng BHYT; Tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ y tế chất lượng cao; Nâng cao sức khỏe trẻ em và giảm tỷ lệ bệnh tật. BHYT giúp trẻ em, đặc biệt là trẻ em nghèo, tiếp cận các dịch vụ y tế cần thiết mà không gặp rào cản tài chính. Điều này góp phần đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ.

1.2. Vai trò của Trạm Y Tế Xã trong KCB BHYT

Trạm y tế xã (TYT) đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ KCB ban đầu cho trẻ em dưới 6 tuổi có BHYT. TYT là tuyến y tế cơ sở gần dân nhất, giúp người dân tiếp cận các dịch vụ y tế một cách thuận tiện và nhanh chóng. Việc triển khai KCB BHYT cho trẻ tại TYT còn góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên và phát huy hiệu quả CSSK của tuyến cơ sở. Đồng thời việc mở rộng KCB cho các đối tượng BHYT tại tuyến xã còn nhằm phát huy hiệu quả CSSK của tuyến cơ sở, giảm chi phí cho người bệnh, giảm sự quá tải cho các bệnh viện tuyến trên, tạo điều kiện thuận lợi phục vụ nhân dân đặc biệt là người nghèo, đối tượng chính sách, trẻ em dưới 6 tuổi.

1.3. Chính sách hỗ trợ BHYT từ nhà nước

Nhà nước có nhiều chính sách hỗ trợ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi, bao gồm: Hỗ trợ toàn bộ chi phí mua thẻ BHYT cho trẻ thuộc hộ nghèo, cận nghèo; Hỗ trợ một phần chi phí mua thẻ BHYT cho trẻ thuộc các đối tượng khác; Tạo điều kiện thuận lợi để trẻ được đăng ký KCB ban đầu tại TYT xã. Ngay từ năm 1991, Quốc hội đã ban hành Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em số 57 - LCT/HĐNN, trong đó Điều 9 quy định trẻ em dưới sáu tuổi được chăm sóc sức khoẻ ban đầu, được khám bệnh, chữa bệnh miễn phí tại các cơ sở y tế của Nhà nước.

II. Thực Trạng Khám Chữa Bệnh BHYT Tại Xã Song Phương HN

Xã Song Phương, huyện Hoài Đức, Hà Nội là một trong những địa phương triển khai chính sách BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ KCB BHYT cho trẻ em tại đây vẫn còn nhiều hạn chế. Số lượt trẻ đến khám tại TYT xã có xu hướng giảm trong những năm gần đây. Các bà mẹ chưa thực sự tin tưởng vào chất lượng dịch vụ tại TYT xã và có xu hướng lựa chọn các cơ sở y tế tư nhân. Qua khảo sát đánh giá nhanh về việc thực hiện KCB BHYT tại TYTX cùng với việc phỏng vấn cán bộ lãnh đạo TYT cho thấy: Năm 2010 số lượt trẻ dưới 6 tuổi được khám điều trị tại TYT xã giảm đi rất nhiều so với những năm trước (năm 2010 chỉ có 690 lượt cháu đến khám so với 2.014 lượt cháu của năm 2008 và 1.133 lượt cháu của năm 2009). [23], [24]

2.1. Tỷ lệ Trẻ Em có Thẻ BHYT Tại Song Phương

Tỷ lệ trẻ em dưới 6 tuổi có thẻ BHYT tại xã Song Phương còn chưa cao. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm: Người dân chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của BHYT; Thủ tục đăng ký BHYT còn phức tạp; Gia đình không có điều kiện kinh tế để mua thẻ BHYT cho con. Tỷ lệ trẻ em có thẻ BHYT là 80,62%. Trong số trẻ đã có thẻ KCB, việc chuyển đổi từ thẻ KCB MP sang KCB BHYT chưa hoàn thiện (với 32,3% trẻ em chưa được đổi thẻ); có 65,2% các bà mẹ biết về chính sách, số bà mẹ có trẻ ốm 4 tuần trước cuộc điều tra tiếp cận dịch vụ KCB BHYT tại TYT xã thấp - 7,6%.

2.2. Mức độ Sử Dụng Dịch Vụ KCB BHYT tại TYT Xã

Mức độ sử dụng dịch vụ KCB BHYT tại TYT xã còn thấp. Nhiều bà mẹ có xu hướng đưa con đến khám tại các bệnh viện tuyến trên hoặc các phòng khám tư nhân. Một điều đáng quan tâm là số lượt trẻ dưới 6 tuổi đến TYT xã khám chữa bệnh giảm sút trong 3 năm 2008, 2009, 2010. Đa số trẻ được đưa đến KCB BHYT miễn phí là con em hộ nghèo, mức độ bệnh nhẹ và triệu chứng bệnh thông thường (sổ mũi, ho, sốt…). Phần lớn các bà mẹ nhận xét tốt về thái độ phục vụ của cán bộ y tế (CBYT) với tỷ lệ 76,6%, thủ tục hành chính là 89,7%, sự sạch sẽ của cơ sở là 93,8%.

2.3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định KCB

Quyết định lựa chọn cơ sở KCB cho trẻ em chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm: Trình độ chuyên môn của cán bộ y tế; Cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế; Chất lượng thuốc men; Chi phí KCB; Khoảng cách từ nhà đến cơ sở y tế. Tuy nhiên nhiều bà mẹ không sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh cho trẻ tại TYTX vì lý do thiếu thuốc điều trị, không/ít tin tưởng vào trình độ chuyên môn của cán bộ TYT, chi phí điều trị không phù hợp.

III. Đánh Giá Năng Lực Của Trạm Y Tế Xã Song Phương

Để đáp ứng nhu cầu KCB BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi, TYT xã Song Phương cần có đủ năng lực về nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, năng lực của TYT xã vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là về chất lượng đội ngũ cán bộ y tế và trang thiết bị y tế. Về khả năng đáp ứng của trạm y tế xã với dịch vụ KCB BHYT: trạm y tế xã Song Phương đạt chuẩn quốc gia từ năm 2008, có bác sĩ từ năm 1999, cán bộ y tế tại TYT có thâm niên từ 3 năm trở lên, trang thiết bị tại TYT đạt chuẩn Quốc gia xi theo qui định của BYT.

3.1. Đội Ngũ Cán Bộ Y Tế tại Trạm Y Tế Xã

Đội ngũ cán bộ y tế tại TYT xã cần có đủ trình độ chuyên môn và kinh nghiệm để khám và điều trị các bệnh thường gặp ở trẻ em. Ngoài ra, cán bộ y tế cần có thái độ phục vụ tận tình, chu đáo và biết cách tư vấn, giáo dục sức khỏe cho người dân. Nghiên cứu cũng chỉ ra tình hình cung ứng thuốc từ khi triển khai công tác KCB cho trẻ năm 2005 đến năm 2009 thì tương đối ổn định và đáp ứng được công tác KCB tại TYT cho các trẻ dưới 6 tuổi bị ốm trên toàn xã, tuy nhiên sang năm 2010 thì lượng thuốc đã giảm hẳn còn 50% so với các năm trước nguyên nhân là do sự cắt giảm của tuyến trên.

3.2. Cơ Sở Vật Chất và Trang Thiết Bị Y Tế

TYT xã cần có đủ cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế cần thiết để phục vụ công tác KCB cho trẻ em, bao gồm: Phòng khám bệnh, phòng tiêm chủng, phòng cấp cứu, giường bệnh, các thiết bị chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm cơ bản,... Điều này cũng là nguyên nhân khiến các bà mẹ đưa trẻ KCB tại cơ sở y tế (CSYT) tư nhân. Việc sử dụng dịch vụ KCB BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi tại TYT xã có liên quan đến mức thu nhập, điều kiện kinh tế hộ gia đình có ý nghĩa thống kê với P<0,05.

3.3. Cung Ứng Thuốc và Vật Tư Y Tế

Việc cung ứng đầy đủ và kịp thời thuốc men, vật tư y tế là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng KCB cho trẻ em. TYT xã cần có danh mục thuốc thiết yếu phù hợp với nhu cầu điều trị của trẻ em và đảm bảo cung ứng đủ số lượng thuốc cần thiết.

IV. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Sử Dụng BHYT Cho Trẻ Ở Song Phương

Việc sử dụng dịch vụ KCB BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm: Nhận thức của người dân về BHYT; Điều kiện kinh tế của gia đình; Khoảng cách từ nhà đến TYT xã; Chất lượng dịch vụ KCB tại TYT xã. Cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao nhận thức của người dân, cải thiện điều kiện kinh tế của gia đình và nâng cao chất lượng dịch vụ KCB tại TYT xã.

4.1. Nhận Thức của Người Dân về Chính Sách BHYT

Nhận thức của người dân về lợi ích của BHYT, quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHYT có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sử dụng dịch vụ KCB BHYT. Cần tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe để nâng cao nhận thức của người dân về BHYT.

4.2. Điều Kiện Kinh Tế Hộ Gia Đình và Khả Năng Tiếp Cận

Điều kiện kinh tế của gia đình có ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp cận dịch vụ KCB BHYT cho trẻ em. Các gia đình có thu nhập thấp thường gặp khó khăn trong việc mua thẻ BHYT cho con và chi trả các chi phí phát sinh trong quá trình KCB. Khuyến nghị chính của đề tài là đề nghị các lãnh đạo tại xã cần có những biện pháp để tăng sự tiếp cận của các bà mẹ đến với trạm y tế xã (TYTX), tăng cường tính bao phủ chương trình BHYT đến tất cả các đối tượng.

4.3. Khoảng Cách Địa Lý và Tiếp Cận TYT Xã

Khoảng cách từ nhà đến TYT xã cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ KCB BHYT. Người dân ở xa TYT xã thường gặp khó khăn trong việc đưa con đến khám chữa bệnh, đặc biệt là khi trẻ bị ốm nặng. Ủy ban nhân dân (UBND) xã kết hợp với hội phụ nữ xã, TYTX tăng cường công tác truyền thông giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm của họ khi tiếp cận BHYT, cũng như quyền lợi của những đứa trẻ được KCB hoàn toàn miễn phí tại cơ sở KCB ban đầu.

V. Giải Pháp Nâng Cao Hoạt Động KCB BHYT Ở Xã Song Phương

Để nâng cao hiệu quả hoạt động KCB BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau: Tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe; Nâng cao chất lượng dịch vụ KCB tại TYT xã; Hỗ trợ kinh phí mua thẻ BHYT cho trẻ em thuộc hộ nghèo, cận nghèo; Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế tại TYT xã.

5.1. Tăng cường Truyền Thông về Chính Sách và Lợi Ích

Tăng cường công tác truyền thông về chính sách BHYT, lợi ích của BHYT cho trẻ em, thủ tục đăng ký BHYT và các dịch vụ KCB BHYT hiện có tại TYT xã. Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông, như: phát tờ rơi, tổ chức hội thảo, nói chuyện chuyên đề, sử dụng các kênh truyền thông đại chúng.

5.2. Nâng Cao Chất Lượng Dịch Vụ tại Trạm Y Tế Xã

Nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ y tế, cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế, cung ứng đầy đủ thuốc men, vật tư y tế và nâng cao thái độ phục vụ của cán bộ y tế. Xây dựng quy trình KCB BHYT thuận tiện, nhanh chóng và hiệu quả.

5.3. Hỗ Trợ Kinh Phí và Tạo Điều Kiện Tiếp Cận Dịch Vụ

Hỗ trợ kinh phí mua thẻ BHYT cho trẻ em thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Tạo điều kiện thuận lợi để trẻ được đăng ký KCB ban đầu tại TYT xã. Tổ chức các đợt khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em tại cộng đồng.

VI. Kết Luận và Kiến Nghị Cho Hoạt Động KCB BHYT

Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng hoạt động KCB BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi tại xã Song Phương, huyện Hoài Đức, Hà Nội, từ đó đưa ra những kết luận và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, ngành y tế và cộng đồng để đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe cho trẻ em.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Những Hạn Chế

Nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế trong hoạt động KCB BHYT cho trẻ em tại xã Song Phương, bao gồm: Tỷ lệ trẻ em có thẻ BHYT còn chưa cao; Mức độ sử dụng dịch vụ KCB BHYT tại TYT xã còn thấp; Năng lực của TYT xã còn nhiều hạn chế. Cần có những giải pháp khắc phục những hạn chế này để nâng cao hiệu quả hoạt động KCB BHYT cho trẻ em.

6.2. Kiến Nghị Đối Với Chính Quyền và Ngành Y Tế

Đề nghị chính quyền địa phương tăng cường đầu tư cho y tế cơ sở, đặc biệt là TYT xã. Đề nghị ngành y tế nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ y tế tuyến xã và có chính sách hỗ trợ, khuyến khích cán bộ y tế công tác tại vùng khó khăn.

6.3. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Ứng Dụng

Nghiên cứu này có thể được sử dụng làm cơ sở để xây dựng các chính sách, chương trình can thiệp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KCB BHYT cho trẻ em tại các địa phương khác. Cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ KCB BHYT cho trẻ em để có những giải pháp phù hợp.

Đánh Giá Hoạt Động Khám Chữa Bệnh Bảo Hiểm Y Tế Cho Trẻ Dưới 6 Tuổi Tại Xã Song Phương, Huyện Hoài Đức, Hà Nội