I. Tính cấp thiết của đề tài
Ô nhiễm không khí đang trở thành vấn đề nghiêm trọng không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Nước mưa, khi rơi xuống, không chỉ chứa các chất hóa học trong mây mà còn kéo theo các chất ô nhiễm từ không khí. Biến đổi hóa học của nước mưa theo không gian và thời gian giúp mô tả tình trạng ô nhiễm không khí. Một trong những hậu quả nghiêm trọng của ô nhiễm không khí là mưa axit, gây tác hại nặng nề cho môi trường và sức khỏe con người. Nghiên cứu về chất lượng nước mưa và mưa axit ở Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt tại khu vực đầu nguồn sông Hồng, nơi có nhiều hoạt động công nghiệp. Việc đánh giá chất lượng nước mưa tại đây là cần thiết để hiểu rõ hơn về tác động của ô nhiễm không khí đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung của nghiên cứu là đánh giá chất lượng môi trường không khí và nước mặt thông qua diễn biến hình thành mưa axit. Mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá chất lượng nước mưa và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành mưa axit tại khu vực đầu nguồn sông Hồng. Đối tượng nghiên cứu là mẫu nước mưa lấy tại Trạm quan trắc khí tượng tỉnh Lào Cai. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khu vực đầu nguồn sông Hồng thuộc tỉnh Lào Cai, nơi có nhiều yếu tố tự nhiên và kinh tế xã hội ảnh hưởng đến chất lượng nước mưa.
III. Khái quát chung về nước mưa và mưa axit
Nước mưa được hình thành từ quá trình ngưng tụ hơi nước trong khí quyển, nhưng chứa nhiều tạp chất hóa học và vi sinh vật. Chất lượng nước mưa phụ thuộc vào nhiều yếu tố như bụi, vi khuẩn và các tạp chất hóa học trong không khí. Mưa axit là hiện tượng tự nhiên xảy ra khi các chất axit trong khí quyển rơi xuống mặt đất, gây tác hại cho môi trường. Nguyên nhân chính của mưa axit là do sự phát thải các khí như SO2 và NOx từ hoạt động công nghiệp và giao thông. Khi nước mưa có độ pH dưới 5,6, nó được coi là mưa axit, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.
IV. Tác hại của mưa axit
Mưa axit có nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, sinh vật dưới nước, và môi trường. Sử dụng nước mưa có chứa axit có thể gây ra các vấn đề về da và tiêu hóa. Đối với sinh vật dưới nước, mưa axit làm giảm độ pH của nước, gây tổn hại cho các loài thủy sản. Ngoài ra, mưa axit còn ảnh hưởng đến các công trình kiến trúc, làm giảm tuổi thọ của các công trình xây dựng. Tác động của mưa axit đến thực vật cũng rất nghiêm trọng, khi nó làm rửa trôi các dưỡng chất trong đất và gây độc cho cây trồng.
V. Điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của tỉnh Lào Cai
Lào Cai là tỉnh miền núi, có địa hình phức tạp và khí hậu đa dạng. Tỉnh có nhiều hoạt động công nghiệp như khai thác khoáng sản và chế biến lâm sản. Các dự án công nghiệp trọng điểm đã được triển khai, ảnh hưởng đến chất lượng nước mưa và môi trường. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội tại Lào Cai có thể tác động lớn đến chất lượng nước mưa, do đó việc nghiên cứu và đánh giá là rất cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.
