Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển và hội nhập quốc tế sâu rộng, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam ngày càng mở rộng cả về số lượng và chất lượng. Tính đến năm 2022, hệ thống ngân hàng bao gồm nhiều loại hình như ngân hàng 100% vốn nhà nước, ngân hàng cổ phần, ngân hàng liên doanh và ngân hàng nước ngoài. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt từ các tổ chức tài chính nước ngoài với tiềm lực tài chính và công nghệ vượt trội đã đặt ra nhiều thách thức cho các ngân hàng trong nước, đặc biệt là các ngân hàng thương mại một thành viên do Nhà nước sở hữu 100%, trong đó có Ngân hàng TM TNHH MTV Dầu khí Toàn cầu (GPBank).

GPBank chi nhánh Thăng Long, Hà Nội, là một trong những đơn vị chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng hoạt động không hiệu quả kéo dài, lỗ lũy kế và nợ xấu chưa được xử lý triệt để. Trong bối cảnh đó, việc nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng trở thành yếu tố sống còn để duy trì sự hài lòng, niềm tin và sự trung thành của khách hàng, từ đó đảm bảo sự phát triển bền vững của ngân hàng. Nghiên cứu này tập trung phân tích thực trạng chất lượng dịch vụ tại GPBank chi nhánh Thăng Long trong giai đoạn 2020-2022, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ trong giai đoạn 2023-2025.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ ngân hàng tại GPBank Thăng Long, khảo sát mức độ hài lòng của khách hàng và đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm trụ sở chính và 8 phòng giao dịch trực thuộc chi nhánh, với dữ liệu thu thập từ tháng 10 đến tháng 11 năm 2022, dựa trên khảo sát 668 khách hàng sử dụng dịch vụ. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ GPBank chi nhánh Thăng Long nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện hình ảnh và thương hiệu ngân hàng trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai mô hình lý thuyết chính về chất lượng dịch vụ ngân hàng:

  1. Mô hình chất lượng kỹ thuật – chức năng của Gronroos (1984):
    Mô hình này phân tích chất lượng dịch vụ qua ba thành phần:

    • Chất lượng kỹ thuật (giá trị khách hàng nhận được từ dịch vụ).
    • Chất lượng chức năng (cách thức cung cấp dịch vụ).
    • Hình ảnh của ngân hàng, được xây dựng dựa trên hai thành phần trên.
      Mô hình nhấn mạnh vai trò của chất lượng chức năng quan trọng hơn chất lượng kỹ thuật trong việc tạo ra sự hài lòng của khách hàng.
  2. Mô hình 5 khoảng cách chất lượng dịch vụ của Parasuraman và cộng sự (1985):
    Mô hình này xác định 5 khoảng cách ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ:

    • Khoảng cách về kiến thức giữa kỳ vọng khách hàng và nhận thức của quản lý.
    • Khoảng cách về tiêu chuẩn dịch vụ.
    • Khoảng cách về hoạt động thực tế so với tiêu chuẩn.
    • Khoảng cách về truyền đạt thông tin.
    • Khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng.
      Mô hình này là cơ sở cho thang đo SERVQUAL được sử dụng rộng rãi trong đánh giá chất lượng dịch vụ.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo mô hình nghiên cứu chất lượng dịch vụ đề xuất của GPBank, tập trung vào ba biến độc lập chính:

  • Yếu tố con người (tác phong, thái độ, chất lượng tư vấn, thời gian thực hiện).
  • Yếu tố quy trình (quy trình vận hành, thời gian chờ, xử lý hồ sơ, công nghệ phục vụ, chăm sóc sau bán hàng).
  • Yếu tố thương hiệu và hình ảnh (cơ sở vật chất, trang thiết bị, không gian giao dịch, hình ảnh thương hiệu).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động, bộ tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ của GPBank chi nhánh Thăng Long giai đoạn 2019-2022.
    • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 668 khách hàng sử dụng dịch vụ tại trụ sở và 8 phòng giao dịch trực thuộc chi nhánh trong tháng 10 và 11 năm 2022, thông qua bảng hỏi trực tiếp và khảo sát online.
  • Phương pháp chọn mẫu:
    Lấy mẫu ngẫu nhiên có phân tầng theo giới tính, độ tuổi, nghề nghiệp và số lượng ngân hàng khách hàng giao dịch. Mỗi ngày khảo sát khoảng 10% khách hàng đến giao dịch trực tiếp tại các điểm giao dịch, kết hợp gửi phiếu khảo sát gián tiếp qua email và Google Form.

  • Phương pháp phân tích:
    Sử dụng thống kê mô tả để phân tích đặc điểm mẫu và đánh giá mức độ hài lòng khách hàng theo các tiêu chí chất lượng dịch vụ. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel và trình bày qua bảng số liệu, biểu đồ minh họa bằng PowerPoint.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu sơ cấp: Tháng 10-11/2022.
    • Phân tích dữ liệu và đánh giá thực trạng: Quý IV/2022.
    • Đề xuất giải pháp và kiến nghị: Giai đoạn 2023-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung về chất lượng dịch vụ:
    Điểm trung bình chất lượng dịch vụ tại GPBank chi nhánh Thăng Long trong giai đoạn 2020-2022 dao động trong khoảng 71-85 điểm, thuộc nhóm "Hài lòng" theo thang điểm của ngân hàng. Tuy nhiên, điểm số có xu hướng giảm nhẹ trong năm 2022 so với các năm trước, phản ánh một số khó khăn trong việc duy trì chất lượng dịch vụ.

  2. Ảnh hưởng của yếu tố con người:
    Yếu tố con người chiếm 40% trọng số trong đánh giá chất lượng dịch vụ. Khách hàng đánh giá cao tác phong và thái độ phục vụ của nhân viên với điểm trung bình trên 80, tuy nhiên thời gian thực hiện và chất lượng tư vấn chỉ đạt khoảng 70 điểm, cho thấy còn tồn tại hạn chế về tốc độ và hiệu quả phục vụ.

  3. Yếu tố quy trình và công nghệ:
    Quy trình vận hành và thời gian chờ được khách hàng đánh giá trung bình khoảng 65-70 điểm, thấp hơn so với các yếu tố khác. Công nghệ phục vụ quy trình, như hệ thống phần mềm và xử lý hồ sơ, cũng được đánh giá chưa đáp ứng kỳ vọng, ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng.

  4. Thương hiệu và hình ảnh ngân hàng:
    Mức độ hài lòng về cơ sở vật chất, trang thiết bị và không gian giao dịch đạt khoảng 75 điểm. Tuy nhiên, hình ảnh thương hiệu GPBank vẫn còn hạn chế do ảnh hưởng từ quá trình tái cơ cấu và kiểm soát đặc biệt, làm giảm niềm tin của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy chất lượng dịch vụ tại GPBank chi nhánh Thăng Long đang ở mức trung bình khá nhưng chưa thực sự nổi bật trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của ngành ngân hàng. Yếu tố con người vẫn là điểm mạnh, thể hiện qua thái độ phục vụ tận tình của nhân viên, phù hợp với nghiên cứu trong nước cho thấy nhân viên phục vụ là nhân tố tác động lớn nhất đến chất lượng dịch vụ.

Tuy nhiên, quy trình nghiệp vụ và công nghệ phục vụ còn nhiều hạn chế, làm giảm hiệu quả và tốc độ xử lý giao dịch, gây ra sự không hài lòng ở một bộ phận khách hàng. Điều này phù hợp với thực trạng chung của các ngân hàng đang trong quá trình tái cơ cấu, thiếu đầu tư mới về công nghệ và mạng lưới.

Hình ảnh thương hiệu GPBank bị ảnh hưởng tiêu cực do các vấn đề tài chính và uy tín trong quá khứ, điều này làm giảm sự tin tưởng và trung thành của khách hàng, nhất là trong nhóm khách hàng giao dịch nhiều ngân hàng. So sánh với các ngân hàng thương mại cổ phần lớn, GPBank cần cải thiện mạnh mẽ hơn về mặt thương hiệu và trải nghiệm khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm trung bình các yếu tố chất lượng dịch vụ theo từng năm, bảng phân tích mức độ hài lòng theo nhóm khách hàng và biểu đồ phân bố điểm đánh giá từng tiêu chí để minh họa rõ hơn các điểm mạnh, điểm yếu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực và kỹ năng nhân viên:
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng tư vấn, giao tiếp và xử lý tình huống cho cán bộ nhân viên, đặc biệt là giao dịch viên. Mục tiêu tăng điểm hài lòng về chất lượng tư vấn lên trên 80 điểm trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và đào tạo GPBank chi nhánh Thăng Long.

  2. Cải tiến quy trình nghiệp vụ và rút ngắn thời gian xử lý:
    Rà soát, tối ưu hóa các bước trong quy trình vận hành, áp dụng công nghệ tự động hóa để giảm thời gian chờ và xử lý hồ sơ. Mục tiêu giảm thời gian chờ trung bình xuống dưới 5 phút trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý quy trình và công nghệ thông tin.

  3. Đầu tư nâng cấp công nghệ và hệ thống phần mềm:
    Cải thiện hệ thống phần mềm quản lý khách hàng, tích hợp các kênh giao dịch điện tử để nâng cao trải nghiệm khách hàng. Mục tiêu hoàn thành nâng cấp hệ thống trong năm 2023-2024. Chủ thể thực hiện: Ban công nghệ thông tin và Ban lãnh đạo chi nhánh.

  4. Xây dựng và quảng bá thương hiệu GPBank:
    Tăng cường các hoạt động marketing, truyền thông nhằm cải thiện hình ảnh ngân hàng, đồng thời tổ chức các chương trình chăm sóc khách hàng và khuyến mãi hấp dẫn. Mục tiêu nâng cao nhận diện thương hiệu và tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 15% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và Ban lãnh đạo.

  5. Tăng cường chăm sóc khách hàng sau bán hàng:
    Thiết lập hệ thống phản hồi và giải quyết khiếu nại nhanh chóng, hiệu quả, tạo sự tin tưởng và hài lòng lâu dài. Mục tiêu giảm tỷ lệ phàn nàn khách hàng xuống dưới 5% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng chăm sóc khách hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý GPBank chi nhánh Thăng Long:
    Giúp hiểu rõ thực trạng chất lượng dịch vụ, các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả hoạt động và sự hài lòng khách hàng.

  2. Các chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị ngân hàng:
    Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về chất lượng dịch vụ ngân hàng trong bối cảnh ngân hàng thương mại một thành viên, đặc biệt là các ngân hàng đang trong quá trình tái cơ cấu.

  3. Nhân viên và cán bộ quản lý các phòng ban tại GPBank:
    Hỗ trợ nhận thức về vai trò của từng bộ phận trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ, từ đó cải thiện quy trình làm việc và tương tác với khách hàng.

  4. Các tổ chức tài chính và ngân hàng khác:
    Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp đánh giá chất lượng dịch vụ, áp dụng vào thực tiễn để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng dịch vụ ngân hàng được đánh giá dựa trên những yếu tố nào?
    Chất lượng dịch vụ ngân hàng được đánh giá qua ba yếu tố chính: con người (nhân viên phục vụ), quy trình (thời gian chờ, xử lý hồ sơ) và thương hiệu/hình ảnh ngân hàng. Ví dụ, thái độ phục vụ và tốc độ xử lý giao dịch là những tiêu chí quan trọng ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng.

  2. Tại sao GPBank chi nhánh Thăng Long cần nâng cao chất lượng dịch vụ?
    Do ngân hàng đang trong quá trình tái cơ cấu, cạnh tranh gay gắt với các ngân hàng khác và có nhiều hạn chế về công nghệ, quy trình, việc nâng cao chất lượng dịch vụ giúp giữ chân khách hàng, tăng niềm tin và cải thiện hiệu quả kinh doanh.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng, thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát 668 khách hàng và dữ liệu thứ cấp từ báo cáo ngân hàng giai đoạn 2019-2022, phân tích bằng thống kê mô tả và trình bày kết quả qua bảng biểu, biểu đồ.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để cải thiện quy trình nghiệp vụ tại GPBank?
    Rà soát và tối ưu hóa quy trình vận hành, áp dụng công nghệ tự động hóa để giảm thời gian chờ và xử lý hồ sơ, nhằm nâng cao hiệu quả và trải nghiệm khách hàng.

  5. Làm thế nào để nâng cao hình ảnh và thương hiệu GPBank?
    Tăng cường hoạt động marketing, truyền thông, tổ chức chương trình chăm sóc khách hàng và khuyến mãi hấp dẫn, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ để tạo dựng niềm tin và sự trung thành của khách hàng.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng chất lượng dịch vụ tại GPBank chi nhánh Thăng Long, xác định các nhân tố con người, quy trình và thương hiệu ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng.
  • Kết quả khảo sát 668 khách hàng cho thấy mức độ hài lòng chung ở mức trung bình khá, với điểm số dao động từ 71-85 điểm trong giai đoạn 2020-2022.
  • Quy trình nghiệp vụ và công nghệ phục vụ là những điểm yếu cần cải thiện để nâng cao hiệu quả và trải nghiệm khách hàng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo nhân viên, cải tiến quy trình, nâng cấp công nghệ và xây dựng thương hiệu nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ trong giai đoạn 2023-2025.
  • Nghiên cứu góp phần làm sâu sắc cơ sở lý luận về chất lượng dịch vụ ngân hàng thương mại một thành viên và hỗ trợ GPBank chi nhánh Thăng Long phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh hiện nay.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo GPBank chi nhánh Thăng Long nên triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá chất lượng dịch vụ định kỳ để điều chỉnh kịp thời, nâng cao sự hài lòng và trung thành của khách hàng.