Tổng quan nghiên cứu

Chính sách người có công với cách mạng là một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm tri ân, chăm sóc những người đã có công lao to lớn trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Tính đến cuối năm 2017, trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng có khoảng 1.765 người có công với cách mạng, trong đó bao gồm liệt sĩ, thương binh, bệnh binh và thân nhân người có công. Quận Cẩm Lệ là vùng ven có vị trí chiến lược quan trọng, từng là địa bàn đấu tranh ác liệt trong kháng chiến, do đó số lượng người có công khá lớn và đa dạng.

Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017 nhằm đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách người có công với cách mạng tại quận Cẩm Lệ, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách. Việc thực hiện chính sách này không chỉ góp phần ổn định đời sống vật chất, tinh thần cho người có công mà còn củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Qua đó, nghiên cứu cũng nhằm làm rõ các nhân tố tác động đến quá trình thực hiện chính sách, từ đó đề xuất các khuyến nghị phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cùng các quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về chính sách công. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết chính sách công: Nhấn mạnh quá trình xây dựng, tổ chức thực hiện và đánh giá chính sách nhằm đảm bảo chính sách đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn.

  2. Lý thuyết an sinh xã hội: Được sử dụng để phân tích các chính sách ưu đãi xã hội đối với người có công, bao gồm các khái niệm về quyền lợi, trách nhiệm của Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc người có công.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: người có công với cách mạng, chính sách ưu đãi người có công, tổ chức thực hiện chính sách, hiệu quả chính sách, các nhóm đối tượng thụ hưởng chính sách (liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng bị địch bắt tù đày, v.v.).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát xã hội học với 50 người dân hưởng chính sách người có công tại phường Hòa An, phỏng vấn sâu 6 cán bộ lao động thương binh xã hội cấp phường, quan sát thực địa và ghi chép hiện trường. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các văn bản pháp luật, báo cáo của ngành, tài liệu nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả các kết quả khảo sát, so sánh tỷ lệ hài lòng, mức độ nhận thức chính sách; phân tích nội dung phỏng vấn sâu để làm rõ các khó khăn, thuận lợi trong tổ chức thực hiện chính sách.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp trong khoảng thời gian này.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: 50 người dân được chọn ngẫu nhiên tại phường Hòa An, đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng chính sách; 6 cán bộ được chọn theo phương pháp phi ngẫu nhiên nhằm thu thập ý kiến chuyên sâu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả tuyên truyền chính sách: Khoảng 94% người dân được khảo sát nhận biết về chính sách điều dưỡng, 100% biết về hỗ trợ y tế và giáo dục, tuy nhiên chỉ có 84% hiểu rõ về hỗ trợ nhà ở và 70% về trợ cấp đột xuất. Các hình thức tuyên truyền qua hội họp tập trung và ấn phẩm đạt mức hài lòng trên 94%, trong khi hình thức mời chuyên gia nói chuyện chuyên đề chỉ đạt 84%.

  2. Tổ chức thực hiện chính sách: Quận Cẩm Lệ đã xây dựng kế hoạch triển khai chính sách người có công với cách mạng đầy đủ, giao trách nhiệm rõ ràng cho các phòng ban và phường. Việc phối hợp giữa các cơ quan được đánh giá là chặt chẽ, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số bất cập như sự trùng lặp trong phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội.

  3. Chất lượng phục vụ của cán bộ: Khoảng 20% người dân phản ánh cán bộ thờ ơ, không hướng dẫn chu đáo, trong khi 94% đánh giá cán bộ phường hướng dẫn tận tình. Nguyên nhân chủ yếu do cán bộ mới luân chuyển chưa nắm vững văn bản và thái độ phục vụ chưa cao.

  4. Duy trì và điều chỉnh chính sách: Quận đã thực hiện tổng rà soát hàng năm, đảm bảo không bỏ sót đối tượng, kịp thời điều chỉnh các chính sách như nâng mức phụng dưỡng mẹ Việt Nam anh hùng từ 500.000 đồng lên 1.000.000 đồng/tháng. Việc chi trả trợ cấp được giám sát chặt chẽ, chuyển từ bưu điện sang chi trả trực tiếp tại phường nhằm tránh tiêu cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác tuyên truyền chính sách người có công với cách mạng tại quận Cẩm Lệ đã đạt hiệu quả cao, góp phần nâng cao nhận thức và sự đồng thuận của người dân. Tuy nhiên, việc chưa phổ biến đầy đủ các chính sách hỗ trợ nhà ở và trợ cấp đột xuất cho thấy cần tăng cường truyền thông đa dạng hơn, đặc biệt là các hình thức tương tác trực tiếp như chuyên đề, hội thảo.

Sự phối hợp giữa các cơ quan trong tổ chức thực hiện chính sách nhìn chung hiệu quả, song tồn tại trùng lặp và chưa thống nhất ở một số nội dung cho thấy cần cải thiện cơ chế phối hợp, phân công rõ ràng hơn để tránh chồng chéo và giảm thiểu phiền hà cho người dân.

Chất lượng phục vụ của cán bộ là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi chính sách. Tỷ lệ 20% phản ánh chưa hài lòng cho thấy cần nâng cao đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ và thái độ phục vụ của cán bộ, đặc biệt với những cán bộ mới luân chuyển.

Việc duy trì và điều chỉnh chính sách kịp thời, dựa trên tổng rà soát hàng năm, giúp đảm bảo quyền lợi người có công được thực hiện đầy đủ, minh bạch và phù hợp với điều kiện thực tế. Việc chuyển đổi hình thức chi trả trợ cấp cũng là bước tiến quan trọng nhằm tăng cường giám sát, giảm thiểu tiêu cực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức các chính sách, biểu đồ tròn về mức độ hài lòng với các hình thức tuyên truyền, bảng tổng hợp kết quả khảo sát đánh giá cán bộ phục vụ, giúp minh họa rõ nét các phát hiện chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường truyền thông đa dạng và tương tác: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các đơn vị truyền thông cần mở rộng hình thức tuyên truyền, đặc biệt tăng cường các buổi chuyên đề, hội thảo, đối thoại trực tiếp với người dân nhằm nâng cao nhận thức về các chính sách hỗ trợ nhà ở và trợ cấp đột xuất. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng tới.

  2. Cải thiện cơ chế phối hợp liên ngành: UBND quận cần xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể giữa Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị xã hội và các phòng ban liên quan nhằm tránh trùng lặp, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách. Thời gian thực hiện: 6 tháng.

  3. Nâng cao năng lực và thái độ phục vụ cán bộ: Tổ chức các khóa đào tạo nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và nâng cao ý thức trách nhiệm cho cán bộ làm công tác chính sách người có công, đặc biệt cán bộ mới luân chuyển. Đồng thời, xây dựng hệ thống đánh giá, khen thưởng và xử lý nghiêm các trường hợp phục vụ kém chất lượng. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm.

  4. Tăng cường giám sát và minh bạch trong chi trả trợ cấp: Tiếp tục duy trì hình thức chi trả trực tiếp tại phường, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng và sự tham gia của cộng đồng nhằm đảm bảo quyền lợi người có công được thực hiện đầy đủ, kịp thời. Thời gian thực hiện: ngay lập tức và duy trì thường xuyên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về chính sách xã hội: Giúp hiểu rõ cơ sở lý luận, thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách người có công, từ đó áp dụng vào công tác quản lý và điều hành.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên ngành chính sách công, xã hội học: Cung cấp tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng trong lĩnh vực chính sách công, đồng thời cập nhật các vấn đề thực tiễn tại địa phương.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể: Hỗ trợ xây dựng kế hoạch phối hợp, tổ chức tuyên truyền và chăm sóc người có công hiệu quả hơn, góp phần nâng cao vai trò và trách nhiệm trong cộng đồng.

  4. Người có công và thân nhân: Giúp hiểu rõ quyền lợi, chính sách được hưởng, đồng thời cung cấp thông tin về các kênh phản ánh, kiến nghị nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách người có công với cách mạng bao gồm những đối tượng nào?
    Chính sách bao gồm 12 nhóm đối tượng như liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng bị địch bắt tù đày, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, v.v. Đây là những người có công lao to lớn trong sự nghiệp cách mạng và bảo vệ Tổ quốc.

  2. Các hình thức tuyên truyền chính sách người có công được thực hiện như thế nào tại quận Cẩm Lệ?
    Tuyên truyền được thực hiện qua hội nghị tập trung, phát ấn phẩm, pano, áp phích, tuyên truyền lưu động, truyền thanh quận và phường, phối hợp với các tổ chức xã hội. Mức độ hài lòng của người dân với các hình thức này đạt trên 90%.

  3. Những khó khăn chính trong tổ chức thực hiện chính sách người có công tại quận Cẩm Lệ là gì?
    Khó khăn gồm công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi khi chưa chặt chẽ, cán bộ mới luân chuyển chưa nắm vững chính sách, thủ tục xét duyệt còn phức tạp, một số người dân chưa hiểu rõ chính sách dẫn đến thắc mắc.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả phục vụ của cán bộ thực hiện chính sách?
    Cần tổ chức đào tạo nghiệp vụ, nâng cao kỹ năng giao tiếp, xây dựng hệ thống đánh giá và khen thưởng, xử lý nghiêm các trường hợp phục vụ kém, đồng thời tăng cường giám sát và phản hồi từ người dân.

  5. Chính sách người có công được điều chỉnh như thế nào để phù hợp với thực tế?
    Chính sách được rà soát, tổng kết hàng năm, điều chỉnh mức trợ cấp, bổ sung đối tượng, cải tiến thủ tục chi trả nhằm đảm bảo quyền lợi người có công phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện tại, ví dụ như nâng mức phụng dưỡng mẹ Việt Nam anh hùng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện chính sách người có công với cách mạng tại quận Cẩm Lệ trong giai đoạn 2013-2017.
  • Kết quả khảo sát cho thấy công tác tuyên truyền và phối hợp tổ chức thực hiện chính sách đạt hiệu quả cao, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế về nhận thức người dân và chất lượng phục vụ cán bộ.
  • Việc duy trì, điều chỉnh chính sách kịp thời đã góp phần đảm bảo quyền lợi người có công, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho các đối tượng chính sách.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường truyền thông, cải thiện phối hợp liên ngành, nâng cao năng lực cán bộ và giám sát chi trả trợ cấp.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu đánh giá hiệu quả chính sách trên phạm vi rộng hơn, góp phần hoàn thiện chính sách người có công với cách mạng tại địa phương và quốc gia.

Hành động ngay hôm nay: Các cơ quan quản lý và tổ chức liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách người có công, đồng thời tăng cường giám sát và phản hồi từ người dân để đảm bảo chính sách phát huy tối đa tác dụng.