Luận văn tốt nghiệp về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH xây dựng và thương mại CDT

• Tác giả: Nguyễn Thị Tố Nga
• Người hướng dẫn: ThS. Đinh Thị Minh Hạnh
• Trường học: Cao đẳng công nghệ Thành Đô
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Kế Toán Tập Hợp Chi Phí Sản Xuất Và Tính Giá Thành Sản Phẩm Tại Công Ty TNHH Xây Dựng Và Thương Mại CDT
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• 1. CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY DỰNG
• 1.1. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng
• 1.2. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây dựng
• 1.2.1. Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng
• 1.2.2. Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành trong công ty xây dựng
• 1.3. Đối tượng và phương pháp hạch toán chi phí sản xuất
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG VÀ THƯƠNG MẠI CDT
• 3. CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG VÀ THƯƠNG MẠI CDT

I. Giới thiệu về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm

Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai yếu tố quan trọng trong quản lý kinh tế của doanh nghiệp xây dựng. Chi phí sản xuất bao gồm toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để sản xuất ra sản phẩm, trong khi giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí lao động sống và lao động vật hoá liên quan đến sản phẩm hoàn thành. Việc quản lý tốt hai yếu tố này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận mà còn nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Theo các nhà nghiên cứu, giá thành sản phẩm là chỉ tiêu quan trọng trong hệ thống các chỉ tiêu phục vụ công tác quản lý kinh tế. Do đó, việc tính toán và phân tích giá thành sản phẩm là cần thiết để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh.

1.1. Đặc điểm của ngành xây dựng

Ngành xây dựng có những đặc điểm riêng biệt ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Sản phẩm xây dựng thường có quy mô lớn, kết cấu phức tạp và thời gian sản xuất dài. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có kế hoạch chi tiết và dự toán chính xác để quản lý chi phí hiệu quả. Hơn nữa, việc thi công sản phẩm thường diễn ra tại nhiều địa điểm khác nhau, làm cho việc quản lý tài sản và vật tư trở nên phức tạp. Do đó, việc hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cần phải được thực hiện một cách chặt chẽ và khoa học.

II. Phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng

Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Chi phí nguyên liệu, vật liệu là một trong những yếu tố chính, bao gồm toàn bộ giá trị của các loại nguyên liệu, vật liệu chính và phụ. Chi phí nhân công cũng đóng vai trò quan trọng, bao gồm tiền lương và các khoản phụ cấp cho người lao động. Ngoài ra, chi phí khấu hao tài sản cố định và chi phí dịch vụ mua ngoài cũng cần được xem xét. Việc phân loại chi phí giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về cấu trúc chi phí, từ đó đưa ra các quyết định quản lý hợp lý nhằm tối ưu hóa giá thành sản phẩm.

2.1. Phân loại theo tính chất kinh tế

Phân loại chi phí sản xuất theo tính chất kinh tế giúp doanh nghiệp xác định được các yếu tố chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất. Các loại chi phí này bao gồm chi phí nguyên liệu, chi phí nhân công, chi phí khấu hao, và chi phí dịch vụ mua ngoài. Mỗi loại chi phí có vai trò và ảnh hưởng khác nhau đến giá thành sản phẩm. Việc phân loại này không chỉ giúp trong việc lập kế hoạch tài chính mà còn hỗ trợ trong việc phân tích hiệu quả sản xuất và quản lý chi phí một cách hiệu quả.

III. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm

Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là rất chặt chẽ. Giá thành sản phẩm được hình thành từ tổng hợp các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất. Khi chi phí sản xuất tăng, giá thành sản phẩm cũng sẽ tăng theo, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngược lại, việc kiểm soát tốt chi phí sẽ giúp doanh nghiệp hạ giá thành, từ đó nâng cao lợi nhuận. Do đó, việc phân tích mối quan hệ này là rất cần thiết để đưa ra các quyết định quản lý phù hợp.

3.1. Tác động của chi phí đến giá thành

Chi phí sản xuất có tác động trực tiếp đến giá thành sản phẩm. Khi doanh nghiệp có thể giảm thiểu chi phí lao động, chi phí nguyên liệu, và chi phí khấu hao, giá thành sản phẩm sẽ giảm theo. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tăng lợi nhuận mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Việc tối ưu hóa chi phí sản xuất là một trong những chiến lược quan trọng mà các doanh nghiệp xây dựng cần thực hiện để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là trong ngành xây dựng, đang phải đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt. Theo ước tính, việc quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm không chỉ phản ánh hiệu quả sử dụng vật tư, lao động và vốn mà còn là chỉ tiêu quan trọng trong công tác quản lý kinh tế vĩ mô và vi mô. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác tính giá thành tại nhiều doanh nghiệp còn tồn tại nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng "lãi giả, lỗ thật", ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và đời sống người lao động.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại CDT, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Hà Nội. Nghiên cứu sử dụng số liệu thực tế của công ty trong giai đoạn 2006-2008, nhằm đánh giá thực trạng, phân tích các tồn tại và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm. Mục tiêu cụ thể là nâng cao tính chính xác trong hạch toán chi phí, từ đó góp phần hạ giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện thị trường hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng, bao gồm:

• Lý thuyết chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất được hiểu là toàn bộ chi phí lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra trong quá trình sản xuất, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, nhân công, khấu hao tài sản cố định, dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác. Chi phí được phân loại theo tính chất kinh tế, công dụng, mối quan hệ với khối lượng sản phẩm và phương pháp tập hợp chi phí.

• Mô hình kế toán tập hợp chi phí: Áp dụng các tài khoản kế toán chủ yếu như TK621 (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp), TK622 (chi phí nhân công trực tiếp), TK623 (chi phí sử dụng máy thi công), TK627 (chi phí sản xuất chung), TK154 (chi phí sản xuất kinh doanh dở dang), TK631 (giá thành sản xuất) và TK632 (giá vốn hàng bán). Mô hình này giúp tập hợp và phân bổ chi phí chính xác theo từng công trình, hạng mục công trình.

• Khái niệm và phân loại giá thành sản phẩm: Giá thành sản phẩm xây dựng là tổng chi phí sản xuất tính cho từng công trình hoặc hạng mục công trình hoàn thành. Giá thành được phân loại theo thời điểm tính (dự toán, kế hoạch, thực tế) và mức độ hoàn thành sản phẩm (hoàn chỉnh, hoàn thành quy ước).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng dựa trên số liệu kế toán thực tế của Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại CDT trong giai đoạn 2006-2008. Cỡ mẫu là toàn bộ các công trình và hạng mục công trình được công ty thực hiện trong thời gian này. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ mẫu (census) nhằm đảm bảo tính đại diện và chính xác.

Phân tích dữ liệu được thực hiện thông qua:

• So sánh số liệu chi phí và giá thành giữa các năm để đánh giá xu hướng và hiệu quả quản lý chi phí.
• Đánh giá sự phù hợp của phương pháp kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành với đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty.
• Phân tích các tồn tại, hạn chế trong công tác kế toán chi phí và tính giá thành dựa trên số liệu thực tế và quy định hiện hành.
• Đề xuất giải pháp cải tiến dựa trên kết quả phân tích và tham khảo các mô hình quản lý chi phí hiệu quả trong ngành xây dựng.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong 6 tháng, bao gồm thu thập số liệu, phân tích, đánh giá và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tình hình chi phí và doanh thu của công ty: Tổng doanh thu của công ty tăng từ khoảng 3.000 triệu đồng năm 2006 lên mức cao hơn vào năm 2007, tuy nhiên năm 2008 lại giảm sút do tác động của thị trường. Lợi nhuận trước thuế năm 2007 tăng đáng kể so với năm 2006, nhưng năm 2008 lại giảm, phản ánh sự biến động trong quản lý chi phí và hiệu quả sản xuất.

2. Phân loại và tập hợp chi phí chưa đồng bộ: Công tác phân loại chi phí theo các yếu tố kinh tế và công dụng kinh tế chưa được thực hiện triệt để, dẫn đến việc phân bổ chi phí chung chưa chính xác. Ví dụ, chi phí sử dụng máy thi công và chi phí nhân công trực tiếp chưa được phân bổ hợp lý theo từng công trình, ảnh hưởng đến tính chính xác của giá thành sản phẩm.

3. Phương pháp tính giá thành áp dụng chủ yếu là phương pháp giản đơn: Công ty chủ yếu áp dụng phương pháp tính giá thành giản đơn, tập hợp tất cả chi phí phát sinh cho từng công trình để tính giá thành thực tế. Mặc dù phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện, nhưng chưa tận dụng được các phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng hoặc theo định mức để kiểm soát chi phí hiệu quả hơn.

4. Hệ thống sổ sách kế toán và hình thức ghi sổ còn hạn chế: Công ty sử dụng hình thức nhật ký chứng từ kết hợp với sổ cái, tuy nhiên việc ghi chép và kiểm tra số liệu chưa đảm bảo tính liên tục và chính xác tuyệt đối. Việc tổ chức sổ sách chưa hoàn toàn phù hợp với quy mô và đặc điểm sản xuất kinh doanh, gây khó khăn trong việc tổng hợp và phân tích chi phí.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ đặc thù sản xuất xây dựng với sản phẩm mang tính đơn chiếc, thời gian thi công kéo dài và chi phí phát sinh phức tạp. Việc chưa phân loại chi phí rõ ràng và chưa áp dụng phương pháp tính giá thành đa dạng khiến công tác quản lý chi phí chưa hiệu quả, dẫn đến sai lệch trong báo cáo tài chính và ảnh hưởng đến quyết định quản lý.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng cho thấy, các doanh nghiệp áp dụng phương pháp kế toán tập hợp chi phí theo đơn đặt hàng và phương pháp tính giá thành theo định mức thường kiểm soát chi phí tốt hơn, giảm thiểu rủi ro lỗ giả lãi thật. Việc hoàn thiện hệ thống sổ sách kế toán, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi phí cũng là xu hướng được nhiều doanh nghiệp xây dựng hiện đại áp dụng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh doanh thu, lợi nhuận và chi phí các năm, bảng phân tích tỷ trọng chi phí theo loại và công trình, giúp minh họa rõ nét hơn về hiệu quả quản lý chi phí và giá thành sản phẩm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện hệ thống phân loại và tập hợp chi phí: Động viên phòng kế toán xây dựng hệ thống phân loại chi phí theo yếu tố kinh tế, công dụng và mối quan hệ với sản phẩm, áp dụng phân bổ chi phí chung theo tiêu thức hợp lý. Mục tiêu nâng cao độ chính xác của số liệu chi phí trong vòng 6 tháng, do phòng kế toán chủ trì thực hiện.

2. Áp dụng đa dạng phương pháp tính giá thành: Khuyến khích công ty áp dụng phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng và theo định mức, phù hợp với đặc điểm từng công trình. Giải pháp này giúp kiểm soát chi phí chặt chẽ hơn, giảm thiểu sai lệch giá thành. Thời gian triển khai trong 1 năm, phối hợp giữa phòng kế toán và phòng kỹ thuật.

3. Nâng cao chất lượng tổ chức sổ sách kế toán: Cải tiến hình thức ghi sổ kế toán, áp dụng công nghệ thông tin để tự động hóa việc ghi chép, tổng hợp và kiểm tra số liệu. Mục tiêu giảm thiểu sai sót và tăng tính kịp thời của báo cáo tài chính trong vòng 9 tháng, do phòng kế toán và ban giám đốc phối hợp thực hiện.

4. Đào tạo nâng cao năng lực kế toán và quản lý chi phí: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm cho cán bộ kế toán và quản lý dự án. Mục tiêu nâng cao trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu quản lý trong điều kiện thị trường cạnh tranh. Thời gian đào tạo định kỳ hàng năm, do phòng nhân sự phối hợp với phòng kế toán tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ: Có thể áp dụng các giải pháp cải tiến công tác kế toán chi phí và tính giá thành để nâng cao hiệu quả quản lý và sức cạnh tranh trên thị trường.

2. Phòng kế toán và quản lý tài chính doanh nghiệp: Nhận thức rõ hơn về các phương pháp kế toán chi phí, phân loại chi phí và tính giá thành phù hợp với đặc điểm sản xuất xây dựng, từ đó nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Tài liệu tham khảo thực tiễn về kế toán chi phí trong doanh nghiệp xây dựng, giúp hiểu sâu hơn về lý thuyết và ứng dụng trong thực tế.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức kiểm toán: Có cơ sở đánh giá chính xác hơn về công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây dựng, phục vụ công tác kiểm tra, giám sát và hoạch định chính sách.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc phân loại chi phí lại quan trọng trong kế toán xây dựng?
   Phân loại chi phí giúp xác định rõ các khoản chi phí trực tiếp và gián tiếp, từ đó phân bổ chính xác cho từng công trình, hạng mục. Điều này đảm bảo tính chính xác trong tính giá thành sản phẩm và hỗ trợ quản lý chi phí hiệu quả.

2. Phương pháp tính giá thành giản đơn có ưu điểm gì?
   Phương pháp giản đơn dễ thực hiện, phù hợp với doanh nghiệp sản xuất đơn chiếc như xây dựng. Nó giúp tập hợp toàn bộ chi phí phát sinh cho từng công trình để tính giá thành thực tế, cung cấp số liệu kịp thời cho quản lý.

3. Làm thế nào để đánh giá sản phẩm dở dang trong doanh nghiệp xây dựng?
   Có thể đánh giá theo chi phí dự toán, tỷ lệ hoàn thành tương đương hoặc giá trị dự toán. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp giúp xác định chính xác chi phí sản xuất dở dang, phục vụ tính giá thành và báo cáo tài chính.

4. Hệ thống sổ sách kế toán nào phù hợp với doanh nghiệp xây dựng?
   Hình thức nhật ký chứng từ kết hợp sổ cái là phổ biến, nhưng cần đảm bảo ghi chép liên tục, chính xác và có hệ thống. Áp dụng công nghệ thông tin sẽ nâng cao hiệu quả quản lý và giảm sai sót.

5. Làm sao để hạ giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây dựng?
   Bằng cách cải tiến công tác kế toán chi phí, áp dụng phương pháp tính giá thành phù hợp, kiểm soát chặt chẽ chi phí nguyên vật liệu, nhân công và máy thi công, đồng thời nâng cao năng lực quản lý và tổ chức sản xuất.

Kết luận

• Công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại CDT còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và kết quả kinh doanh.
• Phân loại chi phí chưa đồng bộ, phương pháp tính giá thành chủ yếu giản đơn, hệ thống sổ sách kế toán chưa tối ưu.
• Đề xuất hoàn thiện hệ thống phân loại chi phí, áp dụng đa dạng phương pháp tính giá thành, nâng cao tổ chức sổ sách và đào tạo nhân lực.
• Kế hoạch triển khai các giải pháp trong vòng 6-12 tháng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
• Khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng và các đối tượng liên quan tham khảo và áp dụng để cải thiện công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm.

Hãy bắt đầu cải tiến công tác kế toán chi phí ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh hiện đại!