Cấu trúc không gian hệ thống đô thị thích ứng hạn và lũ tại Ninh Thuận

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Vấn đề và giả thuyết nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứu

1.6. Những đóng góp mới của nghiên cứu

1.7. Cấu trúc Luận án

2. PHẦN NỘI DUNG

1. CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN

1.1.1. Cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.1.2. Không gian hệ thống đô thị

1.1.3. Cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.1.4. Nội dung nghiên cứu cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.1.5. Các yếu tố tác động đến cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.2. Các hiện tượng thời tiết hạn lũ và năng lực sinh thái hạn lũ

1.2.1. Biến đổi khí hậu

1.2.2. Năng lực sinh thái hạn và lũ

1.3. Khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.3.1. Khả năng thích ứng của tự nhiên

1.3.2. Khả năng thích ứng của cấu trúc không gian hệ thống đô thị

1.3.3. Khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị tại tỉnh Ninh Thuận

1.4. Tiểu kết về các khái niệm liên quan đến đề tài Luận án

1.5. TỔNG QUAN TỈNH NINH THUẬN VÀ HỆ THỐNG ĐÔ THỊ

1.5.1. Tổng quan tỉnh Ninh Thuận

1.5.1.1. Vị trí và mối liên hệ vùng

1.5.1.2. Sơ lược về điều kiện tự nhiên

1.5.1.3. Sơ lược về điều kiện kinh tế xã hội

1.6. Hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

1.6.1. Quá trình hình thành và phát triển mạng lưới dân cư

1.6.2. Hệ thống đô thị và điểm dân cư nông thôn

1.7. Tiểu kết những nội dung cần đánh giá về quá trình biến đổi cấu trúc không gian hệ thống đô thị trong mối quan hệ với hạn và lũ

1.8. THỰC TRẠNG CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ TỈNH NINH THUẬN VÀ THÀNH PHỐ PHAN RANG- THÁP CHÀM TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI HẠN VÀ LŨ

1.8.1. Tình hình hạn và lũ tại tỉnh Ninh Thuận

1.8.1.1. Hạn và lũ trong bối cảnh vùng tỉnh Ninh Thuận

1.8.1.2. Hạn và lũ trong bối cảnh hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

1.9. Quá trình hình thành và biến đổi cấu trúc không gian hệ thống đô thị trên lưu vực các sông tỉnh Ninh Thuận trong mối quan hệ với hạn lũ

1.9.1. Thời kỳ hình thành (1205- 1980)

1.9.2. Thời kỳ phát triển (1981- 2020)

1.10. Quá trình hình thành và biến đổi cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm trong mối quan hệ với hạn và lũ

1.10.1. Thời kỳ hình thành (1205- 1980)

1.10.2. Thời kỳ phát triển (1981- 2020)

1.11. Chu kỳ thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận và Tp. Phan Rang- Tháp Chàm

1.12. Đánh giá thực trạng cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận và thành phố Phan Rang-Tháp Chàm trong mối quan hệ với hạn và lũ

1.12.1. Thực trạng quá trình hình thành và biến đổi cấu trúc không gian hệ thống đô thị trong mối quan hệ thích ứng với hạn và lũ

1.12.2. Thực trạng quá trình hình thành và biến đổi cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm trong mối quan hệ với hạn và lũ

1.12.3. Thực trạng sự tác động qua lại giữa các thuộc tính của cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận và Tp. Phan Rang- Tháp Chàm trong mối quan hệ với hạn và lũ

1.13. KẾT LUẬN CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

2. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU

2.1.1. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

2.1.1.1. Phương pháp luận nghiên cứu

2.1.1.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2. Tiến trình nghiên cứu

2.2.1. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2.2.2. Xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu

2.2.3. Lập kế hoạch thực hiện nghiên cứu

2.2.4. Trình bày và bàn luận kết quả nghiên cứu

2.3. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ TẠI TỈNH NINH THUẬN

2.3.1. Luật và quy định hiện hành

2.3.2. Định hướng phát triển hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận trong tương quan với hệ thống đô thị Quốc gia

2.3.3. Khung khái niệm và khung lý thuyết

2.3.4. Cấu trúc không gian hệ thống đô thị và các yếu tố tác động trong mối quan hệ với hạn và lũ

2.3.5. Hạn và lũ và năng lực sinh thái hạn lũ

2.3.6. Khả năng thích ứng với hạn lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị

2.3.7. Cơ sở thực tiễn

2.3.7.1. Ứng dụng mạng lưới hạ tầng xanh thích ứng với hạn lũ tại Trung Quốc

2.3.7.2. Quy hoạch thích ứng với tự nhiên tại thành phố Taizhou, Trung Quốc

2.3.7.3. Phân bổ không gian xanh tại thành phố Antwept, Bỉ

2.4. CƠ SỞ VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ CỦA CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ TẠI TỈNH NINH THUẬN

2.4.1. Cơ sở và phương pháp xây dựng bản đồ năng lực sinh thái hạn và lũ

2.4.1.1. Cơ sở xây dựng bản đồ

2.4.1.2. Phương pháp xây dựng bản đồ

2.5. Cơ sở và phương pháp đánh giá quá trình biến đổi cấu trúc không gian

2.5.1. Cơ sở xây dựng phương pháp đánh giá

2.5.2. Phương pháp đánh giá quá trình biến đổi chức năng không gian

2.5.3. Phương pháp đánh giá quá trình biến đổi mạng lưới không gian

2.5.4. Phương pháp đánh giá quá trình biến đổi hình thể không gian

2.6. Cơ sở và phương pháp xác định mức thích ứng của cấu trúc không gian

2.6.1. Cơ sở xác định mức thích ứng

2.6.2. Phương pháp xác định mức thích ứng

3. CHƯƠNG 3. CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ TẠI TỈNH NINH THUẬN

3.1. QUAN ĐIỂM NGHIÊN CỨU

3.2. KHUNG ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ CỦA CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ TẠI TỈNH NINH THUẬN

3.2.1. Bản đồ năng lực sinh thái hạn và lũ

3.2.1.1. Vùng sinh thái nước

3.2.1.2. Vùng sinh thái núi cao

3.2.1.3. Vùng sinh thái trung du

3.2.1.4. Vùng sinh thái đồng bằng

3.3. Khung đánh giá khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị tại tỉnh Ninh Thuận

3.3.1. Khung đánh giá khả năng thích ứng với tự nhiên của cấu trúc sử dụng đất đô thị

3.3.2. Khung đánh giá khả năng thích ứng với tự nhiên của không gian đô thị

3.3.3. Khung đánh giá khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị và đô thị

3.4. ĐỀ XUẤT CẤU TRÚC KHÔNG GIAN HỆ THỐNG ĐÔ THỊ TỈNH NINH THUẬN THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ GIAI ĐOẠN 2021- 2030, TẦM NHÌN 2050 THEO GIẢ THIẾT VỀ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG

3.4.1. Dự báo xu hướng biến đổi và rủi ro thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị theo các yếu tố tác động

3.4.1.1. Giả thiết về các yếu tố tác động

3.4.1.2. Dự báo xu hướng biến đổi và khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

3.4.1.3. Dự báo rủi ro thích ứng với hạn và lũ của xu hướng biến đổi cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

3.5. Xây dựng nguyên tắc cấu trúc không gian hệ thống đô thị thích ứng với hạn và lũ

3.5.1. Nguyên tắc cấu trúc chức năng không gian hệ thống đô thị

3.5.2. Nguyên tắc cấu trúc mạng lưới không gian hệ thống đô thị

3.5.3. Nguyên tắc cấu trúc hình thể không gian cảnh quan hệ thống đô thị

3.6. Đề xuất cấu trúc không gian hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận thích ứng với hạn và lũ giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn 2050

3.6.1. Cấu trúc vùng chức năng và phân bổ hệ thống đô thị

3.6.2. Cấu trúc mạng lưới không gian hệ thống đô thị

3.6.3. Cấu trúc hình thể không gian cảnh quan hệ thống đô thị

3.7. ĐỀ XUẤT CẤU TRÚC KHÔNG GIAN ĐÔ THỊ PHAN RANG-THÁP CHÀM THÍCH ỨNG VỚI HẠN VÀ LŨ TRONG TƯƠNG QUAN VỚI HỆ THỐNG ĐÔ THỊ TỈNH NINH THUẬN

3.7.1. Dự báo xu hướng biến đổi và rủi ro thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm trong tương quan với hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

3.7.1.1. Giả thiết về các yếu tố tác động

3.7.1.2. Dự báo xu hướng biến đổi và khả năng thích ứng với hạn và lũ của cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm

3.7.1.3. Dự báo rủi ro thích ứng với hạn và lũ của xu hướng biến đổi cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm

3.8. Xây dựng nguyên tắc cấu trúc không gian đô thị Phan Rang- Tháp Chàm thích ứng với hạn và lũ

3.8.1. Nguyên tắc cấu trúc chức năng không gian đô thị

3.8.2. Nguyên tắc cấu trúc mạng lưới không gian đô thị

3.8.3. Nguyên tắc cấu trúc hình thể không gian cảnh quan đô thị

3.9. Đề xuất cấu trúc không gian đô thị Phan Rang-Tháp Chàm thích ứng với hạn và lũ trong tương quan với hệ thống đô thị tỉnh Ninh Thuận

3.9.1. Cấu trúc vùng chức năng và phân bổ dân cư đô thị và nông thôn

3.9.2. Cấu trúc mạng lưới không gian đô thị

3.9.3. Cấu trúc hình thể không gian cảnh quan đô thị

3.10. BÀN LUẬN VỀ CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.10.1. Khả năng ứng dụng khung đánh giá khả năng thích ứng của cấu trúc không gian đô thị các cấp

3.10.2. Khả năng ứng dụng cấu trúc không gian hệ thống đô thị và đô thị thích ứng

4. PHẦN KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Cấu trúc không gian hệ thống đô thị

Cấu trúc không gian hệ thống đô thị là một khái niệm quan trọng trong quy hoạch đô thị, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nguy cơ thiên tai. Luận án tập trung vào việc phân tích cấu trúc không gian đô thị tại Ninh Thuận, một tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán và lũ lụt. Cấu trúc này bao gồm các yếu tố như quy hoạch đô thị, hạ tầng xanh, và phân bổ tài nguyên nước. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tối ưu hóa cấu trúc không gian có thể giúp tăng cường khả năng thích ứng của đô thị trước các hiện tượng thời tiết cực đoan.

1.1. Khái niệm và yếu tố tác động

Cấu trúc không gian hệ thống đô thị được định nghĩa là sự sắp xếp và tổ chức các yếu tố vật lý và chức năng trong đô thị. Các yếu tố tác động bao gồm biến đổi khí hậu, tài nguyên nước, và quy hoạch đô thị. Luận án nhấn mạnh rằng việc hiểu rõ các yếu tố này là cần thiết để xây dựng các chiến lược phát triển bền vững. Đặc biệt, hạ tầng xanh và quản lý tài nguyên nước được coi là những giải pháp then chốt để tăng cường khả năng thích ứng của đô thị.

1.2. Thực trạng tại Ninh Thuận

Tại Ninh Thuận, cấu trúc không gian đô thị đang phải đối mặt với nhiều thách thức do hạn hán và lũ lụt. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự thiếu hụt hạ tầng xanh và quy hoạch không đồng bộ là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Luận án đề xuất các giải pháp như tăng cường mạng lưới hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị để tăng cường khả năng thích ứng của đô thị.

II. Thích ứng hạn và lũ

Thích ứng hạn và lũ là một trong những mục tiêu chính của luận án. Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các chiến lược thích ứng với hạn hán và lũ lụt tại Ninh Thuận. Các chiến lược này bao gồm việc tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị. Luận án cũng đề xuất các giải pháp cụ thể như xây dựng công trình hạ tầng chống lũ và tăng cường năng lực sinh thái để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

2.1. Chiến lược thích ứng

Luận án đề xuất các chiến lược thích ứng với hạn hán và lũ lụt dựa trên việc phân tích các yếu tố tự nhiên và xã hội tại Ninh Thuận. Các chiến lược này bao gồm việc tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị. Đặc biệt, việc xây dựng công trình hạ tầng chống lũ và tăng cường năng lực sinh thái được coi là những giải pháp then chốt để tăng cường khả năng thích ứng của đô thị.

2.2. Ứng dụng thực tiễn

Luận án cũng phân tích các ứng dụng thực tiễn của các chiến lược thích ứng tại Ninh Thuận. Các giải pháp như tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị đã được áp dụng và mang lại hiệu quả tích cực. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc áp dụng các giải pháp này có thể giúp tăng cường khả năng thích ứng của đô thị trước các hiện tượng thời tiết cực đoan.

III. Phát triển bền vững

Phát triển bền vững là một trong những mục tiêu chính của luận án. Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các chiến lược phát triển bền vững tại Ninh Thuận, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nguy cơ thiên tai. Các chiến lược này bao gồm việc tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị. Luận án cũng đề xuất các giải pháp cụ thể như xây dựng công trình hạ tầng chống lũ và tăng cường năng lực sinh thái để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

3.1. Chiến lược phát triển

Luận án đề xuất các chiến lược phát triển bền vững dựa trên việc phân tích các yếu tố tự nhiên và xã hội tại Ninh Thuận. Các chiến lược này bao gồm việc tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị. Đặc biệt, việc xây dựng công trình hạ tầng chống lũ và tăng cường năng lực sinh thái được coi là những giải pháp then chốt để tăng cường khả năng thích ứng của đô thị.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Luận án cũng phân tích các ứng dụng thực tiễn của các chiến lược phát triển bền vững tại Ninh Thuận. Các giải pháp như tăng cường hạ tầng xanh, cải thiện quản lý tài nguyên nước, và điều chỉnh quy hoạch đô thị đã được áp dụng và mang lại hiệu quả tích cực. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc áp dụng các giải pháp này có thể giúp tăng cường khả năng thích ứng của đô thị trước các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Nghiên cứu cấu trúc không gian hệ thống đô thị thích ứng với hạn hán và lũ lụt tại tỉnh Ninh Thuận