Nghiên cứu biến động không gian xanh do đô thị hóa ở Huế

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CÁM ƠN

MỤC LỤC

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐÔ THỊ HÓA, KHÔNG GIAN XANH VÀ ĐÔ THỊ SINH THÁI

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÔ THỊ HÓA VÀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA ĐẾN KHÔNG GIAN XANH

1.1.1. Đô thị và đô thị hóa

1.1.2. Một số khái niệm cơ bản

1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU ĐÔ THỊ SINH THÁI

1.3. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.4. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ TÌNH HÌNH ĐÔ THỊ HÓA THÀNH PHỐ HUẾ

2. CHƯƠNG 2: QUAN ĐIỂM TIẾP CẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. QUAN ĐIỂM TIẾP CẬN NGHIÊN CỨU

2.1.1. Quan điểm hệ thống

2.1.2. Quan điểm lịch sử

2.1.3. Quan điểm sinh thái

2.1.4. Quan điểm tiếp cận liên ngành trong nghiên cứu đánh giá tác động của đô thị hóa đến không gian xanh

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu

2.2.2. Phương pháp xử lý ảnh viễn thám

2.2.3. Phương pháp trắc lượng cảnh quan

2.2.4. Phương pháp bản đồ và hệ thống thông tin địa lý

2.2.5. Phương pháp phân tích đa tiêu chí và phân tích thứ bậc AHP trong đánh giá mức độ phù hợp vị trí phát triển không gian xanh

2.2.6. Phương pháp thống kê, tổng hợp và phân tích số liệu

2.3. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU

3. CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA ĐẾN KHÔNG GIAN XANH Ở THÀNH PHỐ HUẾ

3.1. BIẾN ĐỘNG KHÔNG GIAN XANH Ở THÀNH PHỐ HUẾ GIAI ĐOẠN 2001 - 2016

3.1.1. Xây dựng bản đồ lớp phủ bề mặt và không gian xanh giai đoạn 2001-2016

3.1.2. Phân tích biến động của lớp phủ bề mặt qua các giai đoạn phát triển

3.1.3. Biến động cấu trúc hình thái cảnh quan không gian xanh ở thành phố Huế giai đoạn 2001 - 2016

3.2. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA ĐẾN CẤU TRÚC HÌNH THÁI CẢNH QUAN KHÔNG GIAN XANH Ở THÀNH PHỐ HUẾ GIAI ĐOẠN 2001 - 2016

3.2.1. Thiết lập mô hình quan hệ giữa đô thị hóa và cấu trúc hình thái cảnh quan không gian xanh

3.2.2. Đánh giá tác động của đô thị hóa đến cấu trúc hình thái cảnh quan không gian xanh

3.3. ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG TIẾP CẬN KHÔNG GIAN XANH CỦA CƯ DÂN Ở THÀNH PHỐ HUẾ

3.3.1. Khảo sát tiếp cận không gian xanh của người dân đô thị

3.3.2. Đánh giá khả năng tiếp cận không gian xanh dựa vào GIS

3.4. XÁC LẬP TỶ LỆ KHÔNG GIAN XANH PHỤC VỤ QUY HOẠCH ĐÔ THỊ SINH THÁI Ở THÀNH PHỐ HUẾ

3.4.1. Mối quan hệ giữa nhiệt độ bề mặt với không gian xanh

3.4.2. Đánh giá khả năng giảm nhiệt của các loại hình không gian xanh theo quan trắc trực tiếp nhiệt độ

3.4.3. Xác định tỷ lệ không gian xanh hợp lý cho quy hoạch đô thị sinh thái ở thành phố Huế

3.5. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG MỞ RỘNG KHÔNG GIAN XANH Ở THÀNH PHỐ HUẾ

3.5.1. Dữ liệu đầu vào và xây dựng bản đồ cho từng tiêu chí

3.5.2. Xác định trọng số

3.5.3. Xây dựng bản đồ phát triển không gian xanh

3.5.4. Phân tích mức độ phù hợp vị trí phát triển không gian xanh đô thị

4. CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT ĐỊNH HƯỚNG QUY HOẠCH KHÔNG GIAN XANH CHO PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ SINH THÁI Ở THÀNH PHỐ HUẾ

4.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC ĐỀ XUẤT

4.2. ĐỀ XUẤT ĐỊNH HƯỚNG PHỤC VỤ QUY HOẠCH ĐÔ THỊ SINH THÁI DỰA VÀO KHÔNG GIAN XANH

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Biến động không gian xanh do đô thị hóa

Quá trình đô thị hóa tại thành phố Huế đã dẫn đến những biến động đáng kể trong không gian xanh. Sự gia tăng dân số và nhu cầu về nhà ở, hạ tầng đã làm giảm diện tích không gian xanh. Theo nghiên cứu, từ năm 2001 đến 2016, diện tích không gian xanh đã giảm mạnh, ảnh hưởng đến chất lượng môi trường sống. Việc phân tích dữ liệu viễn thám cho thấy sự chuyển đổi từ các loại hình không gian xanh sang các bề mặt không thấm, làm gia tăng nhiệt độ bề mặt. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến môi trường đô thị mà còn tác động đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng cuộc sống.

1.1 Tác động của đô thị hóa đến không gian xanh

Sự phát triển đô thị hóa đã làm thay đổi cấu trúc không gian xanh ở Huế. Các loại hình cây xanh đô thị bị thu hẹp, trong khi các bề mặt không thấm gia tăng. Nghiên cứu cho thấy, tác động của đô thị hóa không chỉ làm giảm diện tích không gian xanh mà còn làm tăng mức độ phân mảnh của nó. Điều này dẫn đến việc giảm khả năng điều hòa nhiệt độ và cung cấp dịch vụ sinh thái cho cư dân. Việc bảo tồn và phát triển không gian xanh là cần thiết để duy trì sự cân bằng sinh thái và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân đô thị.

II. Quy hoạch không gian xanh trong bối cảnh đô thị hóa

Quy hoạch không gian xanh là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển đô thị sinh thái. Việc xác định tỷ lệ không gian xanh hợp lý là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ không gian xanh tối ưu có thể giúp giảm nhiệt độ bề mặt và cải thiện chất lượng không khí. Các chiến lược quy hoạch cần được xây dựng dựa trên các dữ liệu thực tiễn và phân tích khả năng tiếp cận không gian xanh của cư dân. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân đô thị.

2.1 Định hướng quy hoạch không gian xanh

Định hướng quy hoạch không gian xanh cần phải dựa trên các yếu tố như tác động môi trường, nhu cầu của cộng đồng và khả năng tài chính. Việc sử dụng công nghệ GIS trong quy hoạch sẽ giúp xác định vị trí và diện tích cần thiết cho không gian xanh. Các nghiên cứu cho thấy, việc lồng ghép không gian xanh vào quy hoạch đô thị không chỉ giúp cải thiện môi trường mà còn tạo ra các không gian sống chất lượng cho cư dân. Đặc biệt, việc bảo tồn và phát triển không gian xanh cần được thực hiện đồng bộ với các dự án phát triển hạ tầng đô thị.

III. Đánh giá khả năng tiếp cận không gian xanh

Khả năng tiếp cận không gian xanh của cư dân là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá chất lượng cuộc sống đô thị. Nghiên cứu cho thấy, nhiều khu vực tại Huế có tỷ lệ tiếp cận không gian xanh thấp, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của người dân. Việc khảo sát và phân tích dữ liệu GIS cho phép xác định các khu vực cần cải thiện khả năng tiếp cận. Các giải pháp như phát triển thêm công viên, vườn hoa và các không gian công cộng sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân đô thị.

3.1 Phân tích dữ liệu tiếp cận không gian xanh

Phân tích dữ liệu về khả năng tiếp cận không gian xanh cho thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa các khu vực trong thành phố. Những khu vực có mật độ dân số cao thường thiếu hụt không gian xanh, trong khi các khu vực ngoại ô lại có nhiều không gian hơn. Việc sử dụng các chỉ số như NDVI (Chỉ số khác biệt thực vật chuẩn hóa) giúp đánh giá chất lượng và tình trạng của không gian xanh. Điều này cho thấy, cần có các chính sách và quy hoạch hợp lý để đảm bảo mọi cư dân đều có thể tiếp cận không gian xanh một cách công bằng.

Luận án tiến sĩ: Biến động không gian xanh và đô thị hóa tại thành phố Huế