Căng thẳng của học sinh tại một trường trung học phổ thông ở Hà Tĩnh và các yếu tố liên quan năm 2022

• Tác giả: Trần Lê Trà My
• Người hướng dẫn: TS. Lưu Thị Kim Oanh
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Căng Thẳng Của Học Sinh Tại Một Trường Trung Học Phổ Thông Ở Hà Tĩnh Và Các Yếu Tố Liên Quan Năm 2022
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM SỬ DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU
• 1.2. KHÁI NIỆM CĂNG THẲNG
• 1.3. KHÁI NIỆM VỀ VỊ THÀNH NIÊN VÀ HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
• 1.4. ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÝ CỦA HỌC SINH THPT
• 1.4.1. ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN THỂ CHẤT CỦA HỌC SINH THPT
• 1.4.2. ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN TÂM LÝ CỦA HỌC SINH THPT
• 1.5. MỘT SỐ CÔNG CỤ ĐO LƯỜNG CĂNG THẲNG
• 1.5.1. THANG ĐO TÁI ĐIỀU CHỈNH XÃ HỘI SRRS (SOCIAL READJUSTMENT RATING SCALE)
• 1.5.2. THANG ĐO CẢM NHẬN CĂNG THẲNG PSS (PERCEIVED STRESS SCALE)
• 1.5.3. THANG ĐO ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ CĂNG THẲNG SPIELBERGER
• 1.5.4. THANG ĐO TRẦM CẢM, LO ÂU VÀ CĂNG THẲNG DASS (DEPRESSION ANXIETY STRESS SCALES)
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.2. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 2.3. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 2.4. PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
• 2.5. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU
• 2.6. CÔNG CỤ THU THẬP SỐ LIỆU
• 2.7. CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
• 2.8. CÁC THANG ĐO, TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
• 2.9. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 2.10. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC CỦA NGHIÊN CỨU
• 2.11. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU, SAI SỐ VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC SAI SỐ
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. THÔNG TIN CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.2. THỰC TRẠNG CĂNG THẲNG CỦA HỌC SINH THPT
• 3.3. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CĂNG THẲNG Ở HỌC SINH
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Căng Thẳng Ở Học Sinh THPT Hà Tĩnh 2022

Tình trạng căng thẳng đang ngày càng được quan tâm, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh THPT, những người dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh do chưa thực sự trưởng thành. Áp lực học tập, từ gia đình, bạn bè và bản thân, là những nguyên nhân phổ biến gây ra stress học đường. Học sinh cấp 3, đặc biệt là học sinh lớp 12, phải đối mặt với nhiều kỳ thi quan trọng. Điều này có thể dẫn đến những khó khăn tâm lý như rối loạn lo âu, trầm cảm và những hậu quả đáng tiếc. Nghiên cứu về căng thẳng học sinh trong bối cảnh dịch bệnh còn hạn chế. Do đó, cần thiết có nghiên cứu sâu rộng hơn về vấn đề này.

1.1. Định Nghĩa Căng Thẳng và Áp Lực Học Tập

Thuật ngữ "căng thẳng" (stress) được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Richard Lazarus định nghĩa căng thẳng là trạng thái khi cá nhân nhận thấy các yêu cầu vượt quá khả năng ứng phó của họ. Trong bối cảnh học đường, áp lực học tập bao gồm những đòi hỏi về kết quả, thời gian và khối lượng kiến thức, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần học sinh. Đây là một trong những yếu tố chính dẫn đến tình trạng stress ở học sinh THPT.

1.2. Đặc Điểm Tâm Sinh Lý của Học Sinh THPT

Giai đoạn THPT là thời kỳ phát triển mạnh mẽ về thể chất và tâm lý. Các em có sự thay đổi lớn về hormone, phát triển chiều cao, và thể lực. Về mặt tâm lý, tự ý thức phát triển cao, các em quan tâm đến phẩm chất, nhân cách và năng lực của mình. Điều này dẫn đến việc các em nhạy cảm hơn với những áp lực từ bên ngoài, từ đó tăng nguy cơ căng thẳng học đường.

II. Nguyên Nhân Gây Căng Thẳng Học Đường Ở Hà Tĩnh Năm 2022

Nguyên nhân căng thẳng ở học sinh THPT rất đa dạng. Áp lực từ môi trường học đường, chương trình học nặng, kỳ vọng của gia đình và bạn bè đều góp phần gây ra stress học đường. Mối quan hệ gia đình và mối quan hệ bạn bè cũng đóng vai trò quan trọng. Ngoài ra, đại dịch COVID-19 năm 2022 đã tác động không nhỏ đến sức khỏe tinh thần của các em. Các yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng để có giải pháp can thiệp hiệu quả.

2.1. Ảnh Hưởng Của Áp Lực Từ Gia Đình và Bạn Bè

Kỳ vọng quá cao từ gia đình về kết quả học tập có thể tạo ra áp lực lớn cho học sinh. So sánh với bạn bè, áp lực phải đạt được thành tích cao trong các kỳ thi cử cũng là một yếu tố gây căng thẳng. Mối quan hệ không tốt với bạn bè, bị cô lập hoặc bắt nạt cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần.

2.2. Tác Động Của Môi Trường Học Đường và Chương Trình Học

Môi trường học đường cạnh tranh, chương trình học quá tải, phương pháp giảng dạy khô khan có thể làm tăng áp lực học tập. Thiếu sự hỗ trợ từ giáo viên, không gian học tập không thoải mái cũng góp phần gây ra căng thẳng cho học sinh THPT.

2.3. Ảnh Hưởng Của Dịch COVID 19 Đến Sức Khỏe Tâm Thần

Dịch COVID-19 đã gây ra nhiều xáo trộn trong cuộc sống của học sinh. Học trực tuyến, thiếu tương tác xã hội, lo lắng về sức khỏe và tương lai đều ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của các em. Nghiên cứu của tác giả Trần Thị Hương Quỳnh cho thấy 16,3% học sinh căng thẳng vì dịch bệnh (8).

III. Biểu Hiện Của Căng Thẳng Ở Học Sinh THPT Hà Tĩnh Năm 2022

Biểu hiện căng thẳng ở học sinh THPT rất đa dạng, bao gồm cả về thể chất và tinh thần. Các em có thể gặp phải các triệu chứng như mất ngủ, đau đầu, mệt mỏi, khó tập trung. Về mặt tinh thần, các em có thể trở nên dễ cáu gắt, lo lắng, buồn bã, hoặc thậm chí có ý nghĩ tiêu cực. Việc nhận biết sớm những biểu hiện căng thẳng là rất quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời.

3.1. Các Dấu Hiệu Về Thể Chất Của Căng Thẳng

Mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc là một trong những biểu hiện căng thẳng thường gặp. Đau đầu, đau bụng, mệt mỏi kéo dài, ăn không ngon miệng cũng là những dấu hiệu đáng chú ý. Những triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và sinh hoạt hàng ngày của học sinh THPT.

3.2. Các Dấu Hiệu Về Tinh Thần Của Căng Thẳng

Dễ cáu gắt, bực bội, lo lắng quá mức, cảm thấy buồn bã, chán nản là những biểu hiện căng thẳng về mặt tinh thần. Học sinh có thể mất hứng thú với những hoạt động yêu thích, trở nên cô lập, hoặc thậm chí có ý nghĩ tự tử. Cần đặc biệt quan tâm đến những dấu hiệu này và tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tư vấn tâm lý.

IV. Giải Pháp Giảm Căng Thẳng Cho Học Sinh THPT Hà Tĩnh

Để giải pháp giảm căng thẳng cho học sinh THPT, cần có sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và bản thân học sinh. Nhà trường cần tạo ra một môi trường học đường thân thiện, hỗ trợ và giảm áp lực học tập. Gia đình cần tạo điều kiện để con em có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn và tham gia các hoạt động ngoại khóa. Bản thân học sinh cần học cách quản lý thời gian, xây dựng mối quan hệ bạn bè tốt và tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết.

4.1. Vai Trò Của Nhà Trường Trong Việc Giảm Áp Lực Học Tập

Nhà trường cần xem xét lại chương trình học, giảm tải kiến thức và tạo điều kiện để học sinh có thời gian tự học, tự nghiên cứu. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ để học sinh có cơ hội giao lưu, kết bạn và phát triển kỹ năng mềm. Cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý học đường để hỗ trợ học sinh giải quyết những vấn đề cá nhân.

4.2. Hỗ Trợ Từ Gia Đình Tạo Môi Trường Sống Lành Mạnh

Gia đình cần tạo ra một môi trường sống thoải mái, yêu thương và hỗ trợ. Không nên tạo áp lực quá lớn về kết quả học tập. Khuyến khích con em tham gia các hoạt động thể thao, nghệ thuật để giải tỏa căng thẳng. Lắng nghe, chia sẻ và thấu hiểu những khó khăn của con em.

4.3. Kỹ Năng Tự Giúp Bản Thân Quản Lý Thời Gian và Cảm Xúc

Học sinh cần học cách quản lý thời gian hiệu quả, sắp xếp công việc hợp lý và dành thời gian cho bản thân. Xây dựng mối quan hệ bạn bè tốt, tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè và người thân khi cần thiết. Tập luyện các kỹ thuật thư giãn, thiền định để giảm căng thẳng và lo lắng.

V. Nghiên Cứu Căng Thẳng Học Sinh THPT Hà Tĩnh Kết Quả Năm 2022

Nghiên cứu năm 2022 tại một trường THPT ở Hà Tĩnh cho thấy tỷ lệ học sinh bị căng thẳng là khá cao. Các yếu tố liên quan bao gồm giới tính, khối lớp, áp lực học tập, mối quan hệ gia đình, và ảnh hưởng của dịch COVID-19. Kết quả này cho thấy cần có sự quan tâm đặc biệt đến sức khỏe tinh thần của học sinh THPT và triển khai các biện pháp can thiệp hiệu quả.

5.1. Tỷ Lệ Học Sinh Bị Căng Thẳng và Mức Độ Nghiêm Trọng

Nghiên cứu chỉ ra rằng [Điền tỷ lệ căng thẳng thực tế từ nghiên cứu gốc] % học sinh THPT ở Hà Tĩnh bị căng thẳng. Trong đó, [Điền tỷ lệ] % ở mức độ nhẹ, [Điền tỷ lệ] % ở mức độ vừa, và [Điền tỷ lệ] % ở mức độ nặng/rất nặng.

5.2. Các Yếu Tố Liên Quan Đến Mức Độ Căng Thẳng

Nghiên cứu cho thấy các yếu tố như giới tính nữ, học lớp 12, áp lực học tập cao, mối quan hệ gia đình không tốt, và ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19 đều liên quan đến mức độ căng thẳng nặng/rất nặng ở học sinh THPT.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Stress Học Đường

Căng thẳng là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và kết quả học tập của học sinh THPT. Cần có sự quan tâm và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan để giảm thiểu áp lực học tập và tạo ra một môi trường học đường thân thiện, hỗ trợ. Các nghiên cứu tương lai cần tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp và phát triển các chương trình phòng ngừa căng thẳng toàn diện.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Phòng Ngừa Căng Thẳng Học Đường

Phòng ngừa căng thẳng là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tinh thần và nâng cao kết quả học tập của học sinh THPT. Cần xây dựng các chương trình giáo dục về sức khỏe tâm thần, cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý dễ dàng tiếp cận và tạo ra một cộng đồng học đường hỗ trợ lẫn nhau.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Giải Pháp Giảm Stress Hiệu Quả

Các nghiên cứu tương lai cần tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp cụ thể, như chương trình giảm stress dựa trên chánh niệm, kỹ năng quản lý thời gian, và các hoạt động ngoại khóa. Nghiên cứu cũng cần xem xét các yếu tố văn hóa và xã hội ảnh hưởng đến căng thẳng ở học sinh THPT tại Hà Tĩnh và các địa phương khác.

Tổng quan nghiên cứu

Tình trạng căng thẳng ở học sinh trung học phổ thông (THPT) là vấn đề được quan tâm toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 gây nhiều biến động về tâm lý và môi trường học tập. Theo ước tính, khoảng 74% dân số toàn cầu từng trải qua căng thẳng, trong đó tại Việt Nam năm 2017 có khoảng 15% dân số mắc các rối loạn tâm thần phổ biến liên quan đến căng thẳng. Ở lứa tuổi vị thành niên, đặc biệt là học sinh THPT, áp lực học tập, kỳ thi và các mối quan hệ xã hội là những nguyên nhân chính gây ra căng thẳng. Năm học 2021-2022, tại một trường THPT ở Hà Tĩnh, nghiên cứu đã khảo sát 615 học sinh từ khối 10 đến 12 nhằm mô tả thực trạng căng thẳng và các yếu tố liên quan trong bối cảnh dịch bệnh.

Mục tiêu nghiên cứu gồm: mô tả thực trạng căng thẳng của học sinh và phân tích các yếu tố liên quan đến tình trạng này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng các giải pháp hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện học sinh trong điều kiện xã hội hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết về căng thẳng của Richard Lazarus, định nghĩa căng thẳng là trạng thái cảm xúc khi cá nhân nhận thấy các yêu cầu vượt quá khả năng ứng phó của bản thân. Ngoài ra, thang đo DASS-21 (Depression Anxiety Stress Scales) được sử dụng để đánh giá mức độ căng thẳng, trầm cảm và lo âu, với độ tin cậy cao và phù hợp với đối tượng học sinh THPT. Các khái niệm chính bao gồm:

• Căng thẳng (Stress): phản ứng tâm lý và sinh lý trước các áp lực.
• Vị thành niên: nhóm tuổi 15-18, giai đoạn phát triển tâm sinh lý đặc biệt nhạy cảm.
• Áp lực học tập: các yếu tố gây căng thẳng liên quan đến khối lượng và chất lượng học tập.
• Yếu tố gia đình, bạn bè và môi trường: các tác nhân ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang với phương pháp định lượng. Đối tượng là 615 học sinh của một trường THPT tại Hà Tĩnh, được chọn mẫu theo phương pháp phân tầng hai giai đoạn, đảm bảo đại diện cho các khối lớp 10, 11 và 12. Thời gian thu thập số liệu từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2022.

Dữ liệu được thu thập qua phiếu tự điền khuyết danh, bao gồm thông tin nhân khẩu, áp lực học tập theo thang ESSA và mức độ căng thẳng theo thang DASS-21. Số liệu được nhập bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng Stata 14.0. Các phương pháp thống kê mô tả (trung bình, độ lệch chuẩn, tỷ lệ %) và phân tích suy luận (tỷ số chênh OR, khoảng tin cậy 95%, p<0,05) được áp dụng để đánh giá thực trạng và các yếu tố liên quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ căng thẳng chung: 29,2% học sinh có biểu hiện căng thẳng, trong đó mức độ nhẹ chiếm 9,6%, vừa 8,1%, nặng 4,9% và rất nặng 2,3%.
2. Giới tính: Học sinh nữ có nguy cơ căng thẳng nặng/rất nặng cao gấp 2,14 lần so với nam (OR: 2,14; 95% CI: 1,15-3,96).
3. Khối lớp: Học sinh khối 12 có nguy cơ căng thẳng nặng/rất nặng cao gấp 2,78 lần so với khối 10 (OR: 2,78; 95% CI: 1,28-6,06).
4. Áp lực học tập: Học sinh có mức căng thẳng học tập trung bình có nguy cơ căng thẳng nặng/rất nặng cao gấp 2,34 lần so với nhóm thấp (OR: 2,34; 95% CI: 1,14-4,82).
5. Yếu tố gia đình: Học sinh không hài lòng về ngoại hình có nguy cơ căng thẳng cao gấp 4,89 lần (OR: 4,89; 95% CI: 1,17-20,5). Số người sống chung trong gia đình trên 4 người làm tăng nguy cơ căng thẳng gấp 2,25 lần (OR: 2,25; 95% CI: 1,12-4,52). Kỳ vọng gia đình trên mức bình thường làm tăng nguy cơ căng thẳng gấp 2,39 lần (OR: 2,39; 95% CI: 1,16-4,90). Mâu thuẫn gia đình làm tăng nguy cơ căng thẳng gấp 5,70 lần (95% CI: 2,02-...).
6. Yếu tố xã hội: Học sinh ít liên lạc bạn bè khi nghỉ dịch có nguy cơ căng thẳng cao gấp 3,23 lần (OR: 3,23; 95% CI: 1,67-6,25). Khó khăn khi học trực tuyến cũng làm tăng nguy cơ căng thẳng gấp 2,04 lần (OR: 2,04; 95% CI: 1,08-3,84).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy tỷ lệ căng thẳng ở học sinh THPT tại Hà Tĩnh tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, phản ánh áp lực học tập và các yếu tố xã hội gia đình là nguyên nhân chính. Học sinh nữ và khối 12 chịu áp lực lớn hơn do kỳ thi quan trọng và sự nhạy cảm tâm lý cao hơn. Mâu thuẫn gia đình và kỳ vọng quá mức từ phụ huynh là những yếu tố làm tăng đáng kể nguy cơ căng thẳng, phù hợp với các nghiên cứu trước đây. Khó khăn trong học trực tuyến và giảm tương tác xã hội do dịch COVID-19 cũng góp phần làm tăng căng thẳng, cho thấy tác động tiêu cực của đại dịch đến sức khỏe tâm thần học sinh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ căng thẳng theo giới tính, khối lớp và các yếu tố gia đình để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tư vấn tâm lý tại trường học: Nhà trường cần tổ chức các buổi tư vấn, hỗ trợ tâm lý định kỳ nhằm giảm áp lực học tập và cải thiện kỹ năng quản lý căng thẳng cho học sinh, đặc biệt là khối 12. Thời gian thực hiện: trong năm học hiện tại.
2. Xây dựng môi trường học tập thân thiện: Tạo không gian học tập thoải mái, khuyến khích sự chia sẻ và hỗ trợ giữa học sinh với nhau và với giáo viên, giảm thiểu việc phê bình công khai gây áp lực. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và giáo viên chủ nhiệm.
3. Hỗ trợ gia đình trong việc giảm áp lực kỳ vọng: Tổ chức các buổi hội thảo, tư vấn cho phụ huynh về cách hỗ trợ con em, tránh áp đặt kỳ vọng quá mức, tăng cường sự quan tâm, chia sẻ. Thời gian: 6 tháng tới.
4. Khuyến khích hoạt động thể thao và giao lưu xã hội: Học sinh cần được khuyến khích tham gia các hoạt động thể thao, câu lạc bộ để giải tỏa căng thẳng và duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực. Chủ thể thực hiện: Nhà trường và học sinh.
5. Cải thiện hình thức học trực tuyến: Nâng cao chất lượng giảng dạy trực tuyến, tăng cường tương tác giữa giáo viên và học sinh, hỗ trợ kỹ thuật để giảm khó khăn trong học tập từ xa. Thời gian: ngay lập tức và liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục: Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ sức khỏe tâm thần học sinh, cải thiện môi trường học tập và đào tạo giáo viên.
2. Giáo viên và cán bộ tư vấn học đường: Áp dụng các giải pháp giảm căng thẳng, tư vấn tâm lý phù hợp với đặc điểm học sinh THPT, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh.
3. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến căng thẳng của con em, từ đó điều chỉnh kỳ vọng và tạo môi trường gia đình hỗ trợ tích cực.
4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, tâm lý học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả và đề xuất để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về sức khỏe tâm thần vị thành niên.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao học sinh nữ dễ bị căng thẳng hơn nam?
   Học sinh nữ thường nhạy cảm hơn với áp lực xã hội và học tập, đồng thời chịu ảnh hưởng tâm lý sâu sắc hơn từ các mối quan hệ xã hội, dẫn đến nguy cơ căng thẳng cao hơn. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy nữ có nguy cơ căng thẳng nặng gấp 2,14 lần nam.

2. Khối lớp nào có nguy cơ căng thẳng cao nhất?
   Khối 12 có nguy cơ căng thẳng nặng và rất nặng cao nhất do áp lực thi cử và chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp, đại học. Tỷ lệ căng thẳng nặng/rất nặng ở khối 12 cao gấp 2,78 lần so với khối 10.

3. Dịch COVID-19 ảnh hưởng thế nào đến căng thẳng của học sinh?
   Dịch bệnh làm thay đổi môi trường học tập, chuyển sang học trực tuyến, giảm tương tác xã hội, gây khó khăn trong học tập và cảm giác cô lập, làm tăng nguy cơ căng thẳng. Khoảng 20,7% học sinh thường xuyên gặp khó khăn khi học trực tuyến.

4. Yếu tố gia đình nào ảnh hưởng nhiều nhất đến căng thẳng học sinh?
   Mâu thuẫn gia đình và kỳ vọng quá mức của phụ huynh là những yếu tố quan trọng nhất, làm tăng nguy cơ căng thẳng nặng gấp 5,7 lần và 2,39 lần tương ứng.

5. Làm thế nào để giảm căng thẳng cho học sinh?
   Ngoài việc cải thiện môi trường học tập và hỗ trợ tâm lý, học sinh nên tham gia hoạt động thể thao, duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực và học cách quản lý thời gian hợp lý. Nhà trường và gia đình cần phối hợp hỗ trợ.

Kết luận

• Tỷ lệ học sinh THPT tại Hà Tĩnh có căng thẳng là 29,2%, trong đó mức độ nặng và rất nặng chiếm gần 7,2%.
• Giới tính nữ, khối lớp 12, áp lực học tập trung bình trở lên, mâu thuẫn gia đình và kỳ vọng quá mức là các yếu tố liên quan chính đến căng thẳng.
• Dịch COVID-19 làm tăng khó khăn trong học tập trực tuyến và giảm tương tác xã hội, góp phần làm tăng căng thẳng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình hỗ trợ tâm lý, cải thiện môi trường học tập và gia đình cho học sinh.
• Các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai các giải pháp can thiệp, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu trên quy mô lớn hơn.

Hành động ngay: Các nhà quản lý giáo dục, nhà trường và phụ huynh cần phối hợp triển khai các biện pháp hỗ trợ tâm lý và giảm áp lực học tập cho học sinh nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần và chất lượng giáo dục.