I. Tổng quan về lo âu học đường
Lo âu học đường là một vấn đề tâm lý phổ biến ở học sinh tiểu học. Can thiệp tâm lý cho học sinh tiểu học có biểu hiện lo âu học đường cần được thực hiện kịp thời để giảm thiểu tác động tiêu cực đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Theo nghiên cứu, tỷ lệ mắc các rối loạn lo âu ở trẻ em và thanh thiếu niên dao động từ 10% đến 27%. Các yếu tố như môi trường học tập, áp lực từ gia đình và bạn bè có thể làm gia tăng tình trạng lo âu. Việc hiểu rõ về tình trạng lo âu và các yếu tố ảnh hưởng là rất quan trọng để xây dựng các phương pháp can thiệp hiệu quả. Nghiên cứu của Hidayah và cộng sự (2022) cho thấy rằng sau đại dịch Covid-19, tỷ lệ học sinh gặp phải lo âu học đường đã gia tăng đáng kể. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các phương pháp hỗ trợ tâm lý cho học sinh nhằm cải thiện sức khỏe tâm thần và chất lượng cuộc sống.
1.1. Tỷ lệ mắc lo âu học đường
Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ mắc lo âu học đường ở học sinh tiểu học là khoảng 20%. Các biểu hiện lo âu có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và các mối quan hệ xã hội của trẻ. Việc không được hỗ trợ kịp thời có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng như trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. Theo Boland (2021), rối loạn lo âu là một trong những rối loạn phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời để giúp trẻ vượt qua những khó khăn này.
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến lo âu học đường
Các yếu tố ảnh hưởng đến lo âu học đường có thể được chia thành ba nhóm chính: cá nhân, gia đình và môi trường. Các yếu tố cá nhân như giới tính và tính cách có thể làm tăng mức độ lo âu. Nghiên cứu cho thấy rằng nữ giới thường có mức độ lo âu cao hơn nam giới. Các yếu tố gia đình như phong cách giáo dục và sự gắn bó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các triệu chứng lo âu. Cuối cùng, môi trường học tập và các mối quan hệ bạn bè có thể tạo ra áp lực lớn cho học sinh, dẫn đến tình trạng lo âu học đường.
II. Phương pháp can thiệp tâm lý
Việc áp dụng các phương pháp can thiệp tâm lý cho học sinh tiểu học có biểu hiện lo âu học đường là rất cần thiết. Các phương pháp này bao gồm trị liệu nhận thức-hành vi (CBT), trị liệu chấp nhận và cam kết (ACT) và các kỹ thuật hỗ trợ tâm lý khác. Trị liệu nhận thức-hành vi đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm triệu chứng lo âu ở trẻ em. Nghiên cứu cho thấy rằng việc thay đổi cách nghĩ và hành vi có thể giúp trẻ em đối phó tốt hơn với các tình huống gây lo âu. Ngoài ra, việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ cũng rất quan trọng trong quá trình can thiệp.
2.1. Trị liệu nhận thức hành vi
Trị liệu nhận thức-hành vi (CBT) là một trong những phương pháp hiệu quả nhất trong việc điều trị lo âu học đường. Phương pháp này giúp trẻ em nhận diện và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, từ đó cải thiện cảm xúc và hành vi. Nghiên cứu của Mazzone (2007) cho thấy rằng CBT có thể giúp trẻ em phát triển các kỹ năng đối phó với lo âu, từ đó nâng cao khả năng học tập và tương tác xã hội. Việc áp dụng CBT trong môi trường học đường có thể tạo ra những thay đổi tích cực trong tâm lý của học sinh.
2.2. Kỹ thuật hỗ trợ tâm lý
Ngoài CBT, các kỹ thuật hỗ trợ tâm lý khác như trị liệu chấp nhận và cam kết (ACT) cũng có thể được áp dụng. ACT giúp trẻ em học cách chấp nhận cảm xúc của mình mà không cần phải né tránh hay kiểm soát chúng. Nghiên cứu cho thấy rằng ACT có thể giúp trẻ em phát triển sự linh hoạt tâm lý, từ đó cải thiện khả năng đối phó với lo âu học đường. Việc kết hợp nhiều phương pháp can thiệp có thể mang lại hiệu quả cao hơn trong việc hỗ trợ học sinh tiểu học.
