I. Tổng quan về vấn đề đuối nước ở trẻ em
Đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em, đặc biệt tại các khu vực có hệ thống sông ngòi phức tạp như Đồng bằng sông Cửu Long. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 236.000 người tử vong do đuối nước, trong đó trẻ em từ 5-14 tuổi là nhóm có nguy cơ cao nhất. Tại Việt Nam, đuối nước chiếm tỷ lệ lớn trong các tai nạn thương tích ở trẻ em, với Đồng Tháp là một trong những tỉnh có tỷ lệ đuối nước cao. Nguyên nhân chính dẫn đến đuối nước là thiếu sự giám sát của người lớn và trẻ không biết bơi.
1.1. Dịch tễ học đuối nước trên thế giới và Việt Nam
Theo nghiên cứu của WHO, đuối nước là nguyên nhân gây tử vong thứ ba trong các tai nạn thương tích, với hơn 90% trường hợp xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đuối nước ở trẻ em thường xảy ra vào ban ngày, đặc biệt là buổi sáng, và hầu hết các trường hợp xảy ra ở khu vực không có biển cảnh báo hoặc rào chắn. Nghiên cứu của Nguyễn Tấn Hưng chỉ ra rằng 80% trường hợp đuối nước là do thiếu sự giám sát của người lớn.
1.2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân chính dẫn đến đuối nước ở trẻ em bao gồm thiếu sự giám sát của người lớn, trẻ không biết bơi, và tiếp xúc với các nguồn nước mở như sông, hồ, kênh rạch. Nghiên cứu tại Bangladesh và Trung Quốc cũng chỉ ra rằng trẻ em ở vùng nông thôn có nguy cơ đuối nước cao hơn do tiếp xúc thường xuyên với các nguồn nước tự nhiên. Giáo dục phòng chống đuối nước và dạy bơi an toàn được xem là những giải pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ này.
II. Can thiệp phòng chống đuối nước tại Cao Lãnh Đồng Tháp
Nghiên cứu này tập trung vào việc triển khai chương trình can thiệp phòng chống đuối nước cho học sinh tiểu học tại huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp trong giai đoạn 2015-2019. Mục tiêu chính là nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh, giáo viên và người chăm sóc trẻ. Chương trình bao gồm các hoạt động như dạy bơi an toàn, truyền thông thay đổi hành vi, và xây dựng cơ sở vật chất như bể bơi và hàng rào bảo vệ.
2.1. Mô hình dạy bơi an toàn
Chương trình dạy bơi an toàn được triển khai tại 5 trường tiểu học ở Cao Lãnh, với sự hỗ trợ của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phòng chống chấn thương và Trường Đại học Johns Hopkins. Kết quả cho thấy tỷ lệ học sinh biết bơi tăng đáng kể sau can thiệp, từ 42% lên 76%. Điều này chứng minh hiệu quả của việc tích hợp giáo dục phòng chống đuối nước vào chương trình học tại trường.
2.2. Truyền thông và giáo dục cộng đồng
Các hoạt động truyền thông được thực hiện nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về nguy cơ đuối nước và các biện pháp phòng ngừa. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc cung cấp thông tin và tài liệu giáo dục cho người chăm sóc trẻ đã giúp cải thiện đáng kể kiến thức và thực hành phòng chống đuối nước. Giáo dục an toàn nước được xem là yếu tố then chốt trong việc giảm thiểu nguy cơ đuối nước ở trẻ em.
III. Kết quả và đánh giá chương trình can thiệp
Kết quả nghiên cứu cho thấy chương trình can thiệp đã đạt được những thành công đáng kể trong việc giảm thiểu nguy cơ đuối nước ở học sinh tiểu học tại Cao Lãnh. Tỷ lệ học sinh biết bơi tăng từ 42% lên 76%, và kiến thức về phòng chống đuối nước của người chăm sóc trẻ cũng được cải thiện đáng kể. Chương trình đã chứng minh được tính khả thi và hiệu quả trong việc áp dụng các giải pháp phòng chống đuối nước tại cộng đồng.
3.1. Đánh giá hiệu quả của chương trình
Chương trình can thiệp đã được đánh giá thông qua việc đo lường sự thay đổi về kiến thức, thái độ và thực hành của người chăm sóc trẻ, cũng như kỹ năng bơi của học sinh. Kết quả cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong cả hai nhóm đối tượng, đặc biệt là tỷ lệ học sinh biết bơi tăng đáng kể. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc tích hợp giáo dục phòng chống đuối nước vào chương trình học tại trường.
3.2. Những thách thức và bài học kinh nghiệm
Mặc dù chương trình đạt được nhiều thành công, vẫn còn một số thách thức như thiếu nguồn lực tài chính và nhân lực để duy trì các hoạt động dạy bơi. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc huy động sự tham gia của cộng đồng và chính quyền địa phương là yếu tố then chốt để đảm bảo tính bền vững của chương trình. Can thiệp cộng đồng và phối hợp đa ngành được xem là những giải pháp quan trọng để duy trì hiệu quả của chương trình trong tương lai.
