Căn Cứ Địa Cách Mạng Ở Bình Dương Trong Cuộc Kháng Chiến Chống Mỹ (1954 – 1975)

Nghiên cứu quá trình kháng chiến, đặc biệt là căn cứ địa cách mạng của tỉnh Bình Dương trong kháng chiến chống Mỹ (1954 – 1975) có ý nghĩa khoa học và thực tiễn rất quan trọng. Đề tài này góp phần nhỏ vào quá trình nghiên cứu sự hình thành, phát triển căn cứ địa cách mạng và những bài học kinh nghiệm trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Về phương diện khoa học, việc nghiên cứu căn cứ địa cách mạng ở Bình Dương trong kháng chiến chống Mỹ (1954 – 1975) sẽ góp phần tái hiện bức tranh tổng thể về căn cứ địa cách mạng. Luận văn cung cấp tư liệu, thông tin, đánh giá khái quát, giúp có cái nhìn bao quát về vị trí, vai trò và sự đóng góp của căn cứ địa cách mạng ở Bình Dương trong kháng chiến chống Mỹ xâm lược (1954 – 1975).

Về thực tiễn, nghiên cứu căn cứ địa cách mạng ở Bình Dương trong kháng chiến chống Mỹ sẽ đúc kết được một số kinh nghiệm về xây dựng căn cứ địa cách mạng, có thể tổng kết thành chuyên đề lý luận về kinh nghiệm thực hiện đường lối chiến tranh cách mạng vào tình hình thực tiễn ở địa phương. Luận văn tập trung nghiên cứu về các căn cứ địa của tỉnh Bình Dương từ góc độ sử học. Phạm vi nghiên cứu của đề tài giới hạn trong địa bàn của tỉnh Bình Dương hiện nay, giai đoạn từ 1954 – 1975. Để có thể thấy rõ hơn việc hình thành căn cứ địa cách mạng, luận văn mở rộng thêm thời gian nghiên cứu từ 1945 – 1954.

Đã có một số công trình nghiên cứu quan trọng liên quan đến đề tài luận văn. Về tổng kết chung của cả nước có cuốn “Hậu phương chiến tranh nhân dân Việt Nam (1954 – 1975)”. Về tổng kết riêng chiến trường B2 có cuốn “Đề cương tỉ mỉ báo cáo tổng kết kinh nghiệm cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trên chiến trường Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ”. Bên cạnh các tổng kết trên có một tổng kết không phải về căn cứ địa nhưng lại có liên quan nhiều đến vấn đề về căn cứ, đó là “Tổng kết hậu cần chiến trường Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ (B2) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ”. Ngoài các tổng kết trên, một số căn cứ địa trên địa bàn Miền Đông Nam Bộ cũng được quan tâm nghiên cứu trong các công trình tổng kết hoặc viết lịch sử: chiến khu rừng Sác, chiến khu Đ, Dương Minh Châu,…

Cuốn sách “chiến khu ở miền Đông Nam Bộ 1945 – 1954” đã nghiên cứu một cách khái quát và có hệ thống toàn bộ căn cứ địa miền Đông trong kháng chiến chống Pháp, đem lại những kiến thức bổ ích và những bài học về phương pháp cho việc nghiên cứu giai đoạn tiếp theo. Sách “Căn cứ địa ở miền Đông Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954 – 1975)”. Sách “Ban thống nhất trung uơng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước 1954 - 1975”. Đã có khá nhiều công trình nghiên cứu, các tác phẩm, bài viết về đề tài căn cứ địa cách mạng, cả về lý luận chung và đi sâu cụ thể từng căn cứ. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống về căn cứ địa ở Bình Dương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, với luận văn này, chúng tôi sẽ tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn và có hệ thống hơn về căn cứ địa trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Bình Dương.

Khí hậu ở Bình Dương cùng chung với chế độ khí hậu của khu vực miền Đông Nam Bộ; nắng nóng và mưa nhiều, độ ẩm khá cao. Đó là khí hậu nhiệt đới gió mùa ổn định, trong năm phân chia thành hai mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa. Mùa mưa ở Bình Dương thường đến sớm hơn, lượng mưa cao hơn, trung bình hàng năm từ 1800 – 2000mm. Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 260C – 270C. Chế độ gió tương đối ổn định, không chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão và áp thấp nhiệt đới.

Địa hình và khí hậu có ảnh hưởng lớn đến việc xây dựng và phát triển căn cứ địa. Vùng đất bằng phẳng, nhiều sông rạch thuận lợi cho việc di chuyển, tiếp tế. Đất đai màu mỡ giúp đảm bảo nguồn lương thực tại chỗ. Khí hậu nóng ẩm tạo điều kiện cho các loại bệnh tật phát triển, gây khó khăn cho sinh hoạt và chiến đấu. Tuy nhiên, địa hình cũng tạo ra những khu vực hiểm trở, khó tiếp cận, thuận lợi cho việc xây dựng các căn cứ bí mật.

Theo quan điểm của Đảng, “căn cứ địa cách mạng là những vùng giải phóng xuất hiện trong vòng vây của địch, cách mạng dựa vào đó để tích lũy và phát triển lực lượng của mình về mọi mặt, tạo thành những trận địa vững chắc về chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, lấy đó làm nơi xuất phát để mở rộng dần ra, cuối cùng tiến lên đánh bại kẻ thù lớn mạnh, giải phóng hoàn toàn đất nước. Căn cứ địa là chỗ đứng chân của cách mạng, đồng thời là chỗ dựa để xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang, đẩy mạnh đấu tranh vũ trang cách mạng; trên ý nghĩa đó, nó cũng là hậu phương của chiến tranh cách mạng”. Trên cơ sở lý luận đó, căn cứ địa đã được phát triển mạnh mẽ, rộng khắp toàn miền Nam, góp phần đặc biệt quan trọng làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Bình Dương trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược là nơi hội tụ đầy đủ những yếu tố “địa lợi, nhân hòa” – đã được Trung ương Đảng, Chính phủ chọn để xây dựng căn cứ địa cách mạng. Cùng với các tỉnh Phước Long, Bình Long, Biên Hòa, chiến khu Đ đã được hình thành từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và phát triển trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ làm căn cứ chiến đấu trường kỳ cho đến toàn thắng.