Cam Đoan và Nghiên Cứu Tội Tàng Trữ Hàng Cấm

Tội tàng trữ hàng cấm được hiểu là hành vi cất giữ, giấu giếm hàng hóa mà Nhà nước cấm kinh doanh, lưu hành, sử dụng hoặc chưa được phép lưu hành. Hành vi này không quan trọng về thời gian tàng trữ. Theo định nghĩa, yếu tố trách nhiệm cam đoan được đặt ra để đảm bảo hàng hóa tuân thủ quy định pháp luật. Từ các phân tích trên có thể định nghĩa tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm như sau: Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm là hành vi cố ý của người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại tàng trữ, hoặc vận chuyển hóa chất, kháng sinh, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, làm muối, sơ chế, chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản và muối hoặc hàng hóa khác mà Nhà nước cấm kinh doanh, cấm lưu hành, cấm sử dụng hoặc chưa được phép lưu hành có số lượng, giá trị lớn hoặc thu lợi bất chính lớn hoặc mặc dù tàng trữ, vận chuyển hàng hóa trên với số lượng, giá trị và thu lợi bất chính không lớn nhưng thuộc trường hợp đã bị xử lý vi phạm hành chính về hành vi vi phạm trật tự quản lý kinh tế được liệt kê trong Bộ luật hình sự hoặc đã bị kết án về một trong số các tội phạm kinh tế được liệt kê trong Bộ luật hình sự chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Danh mục hàng cấm rất đa dạng, bao gồm hóa chất độc hại, ma túy, vũ khí, vật liệu nổ, văn hóa phẩm đồi trụy, hàng giả, hàng nhái, và các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Nhà nước kiểm soát bằng hạn ngạch, hạn chế tài chính (thuế tiêu thụ đặc biệt) và cấm đoán hoàn toàn đối với các mặt hàng nguy hại nghiêm trọng. Ví dụ, đối với một số mặt hàng, Nhà nước vẫn kiểm soát bằng hạn ngạch. Ví dụ về cấm đoán, đối với những mặt hàng gây hoặc đe dọa gây nguy hại nghiêm trọng cho xã hội, môi trường, con người, tài sản,… thì việc hạn chế bằng biện pháp hành chính và biện pháp tài chính tỏ ra không hiệu quả và không triệt để.

Hành vi tàng trữ được hiểu là cất giấu, giữ gìn hàng cấm ở một địa điểm nào đó. Việc chứng minh ý thức chủ quan của người phạm tội (biết là hàng cấm nhưng vẫn tàng trữ) là một thách thức lớn. Hành vi khách quan của tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm được biểu hiện ở các hành vi sau: - Hành vi tàng trữ hàng cấm: Hành vi tàng trữ hàng cấm là hành vi cất giữ, giấu, để hàng cấm trong người, phương tiện vận tải (đang đứng im), đồ vật, thiết bị, nhà, động vật hoặc bất kỳ nơi nào hoặc vật nào mà không quan trọng về thời gian.

Việc giám định hàng hóa để xác định có phải hàng cấm hay không đòi hỏi chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại. Việc xác định giá trị hàng cấm cũng phức tạp, đặc biệt đối với các loại hàng hóa không có giá trị thị trường hoặc giá trị bị thổi phồng. Theo Công văn số 154/TA-TANDTC-PC ngày 25/07/2017 của Toà án nhân dân Tối cao thì: Kể từ ngày 01 - 7 - 2015 (ngày Luật Đầu tư năm 2014 có hiệu lực thi hành ) đến ngày 01 - 01 - 2018 (ngày Luật số 12/2017/QH14 có hiệu lực thi hành ), không xác định thuốc lá điếu nhập lậu là hàng cấm và không xử lý hình sự đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển , buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu trong nội địa theo quy định tại Điều 155 của Bộ luật Hình sự số 15/1999/QH10 (sau đây gọi là Bộ luật Hình sự năm 1999).

Các yếu tố cấu thành tội tàng trữ hàng cấm bao gồm: chủ thể của tội phạm (người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại), khách thể của tội phạm (trật tự quản lý kinh tế), mặt khách quan của tội phạm (hành vi tàng trữ, vận chuyển hàng cấm) và mặt chủ quan của tội phạm (lỗi cố ý). Về khách thể của tội phạm : Khách thể của tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm là độc quyền của Nhà nước trong quản lý, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm .

Khung hình phạt cho tội tàng trữ hàng cấm được quy định cụ thể trong BLHS 2015, tùy thuộc vào số lượng, giá trị hàng cấm và các tình tiết khác. Các tình tiết tăng nặng bao gồm tái phạm, có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn, gây hậu quả nghiêm trọng. Các tình tiết giảm nhẹ bao gồm thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra.

Phân tích các vụ án điển hình về tàng trữ hàng cấm tại Hải Phòng, chú trọng vào các yếu tố như: loại hàng cấm, số lượng, giá trị, phương thức tàng trữ, thủ đoạn che giấu, đối tượng phạm tội và hình phạt áp dụng. Về cơ bản , các cơ bảo vệ pháp luật từ cấp huyện đến cấp thành phố trên địa bàn Hải Phòng để đấu tranh phòng và chống các hành vi tàng trữ, vận chuyển hàng cấm khá hiệu quả. Dưới đây , học viên xin trình bày một số vụ án tiêu biểu như sau : Vụ thứ nhất : Bản án số 18/2013/HSST ngày 30/01/2013 của Toà án nhân dân huyện Thuỷ Nguyên thành phố Hải Phòng xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Lại Văn Thành ( sinh năm 1988) và Mai Văn Trung ( sinh năm 1987): Lại Văn Thành và Mai Văn Trung đã có hành vi cất giấu tại nhà 07 bánh pháo và 25 quả pháo hoa có trọng lượng 28 kg mục đích để sử dụng .

Đánh giá hiệu quả công tác phòng chống tội phạm tàng trữ hàng cấm tại Hải Phòng, chỉ ra những thành tựu đạt được và những hạn chế cần khắc phục. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của hàng cấm và trách nhiệm cam đoan hàng hóa hợp pháp.

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về hàng cấm, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và khả thi. Cần có danh mục hàng cấm rõ ràng, cụ thể, dễ nhận biết và thường xuyên được cập nhật.

Tăng cường trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật cho các cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, chiến sĩ, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới.

Việc nghiên cứu pháp luật và áp dụng đúng pháp luật là yếu tố then chốt để đấu tranh hiệu quả với tội tàng trữ hàng cấm. Cần thường xuyên cập nhật, bổ sung kiến thức pháp luật và chia sẻ kinh nghiệm trong công tác phòng chống tội phạm.

Các hướng nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào: phân tích các phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm; đánh giá tác động của tội phạm đến kinh tế - xã hội; đề xuất các giải pháp phòng ngừa tội phạm dựa trên công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo.