Cải thiện sinh kế hộ dân tái định cư nông nghiệp tại thị xã Mường Lay, Điện Biên từ dự án thủy điện Sơn La

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VÀ VẤN ĐỀ CHÍNH SÁCH

1.1. Bối cảnh và vấn đề chính sách

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Câu hỏi nghiên cứu

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.5. Phương pháp nghiên cứu

1.6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu

1.7. Cấu trúc đề tài

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KẾT QUẢ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN

2.1. Khung sinh kế bền vững của DFID

2.2. Các nghiên cứu liên quan

3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU

3.1. Chọn điểm nghiên cứu

3.2. Số hộ gia đình làm nông nghiệp trên địa bàn thị xã

3.3. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu

3.4. Phương pháp thu thập, phân tích và xử lý số liệu

3.4.1. Thu thập số liệu

3.4.2. Phân tích và xử lý số liệu

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4.1. Nguồn vốn sinh kế của các hộ tái định cư nông nghiệp tại thị xã Mường Lay

4.1.1. Nguồn vốn con người

4.1.2. Nguồn vốn tự nhiên

4.1.3. Nguồn vốn tài chính

4.1.4. Nguồn vốn vật chất

4.1.5. Nguồn vốn xã hội

4.2. Các nguồn gây tổn thương

4.2.1. Mất đất sản xuất nông nghiệp

4.2.2. Thiên tai, biến đổi khí hậu

4.2.3. Giá cả thị trường

4.2.4. Nước lòng hồ

4.3. Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án thủy điện Sơn La tại Mường Lay

4.3.1. Trình tự thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư

4.3.2. Chính sách bồi thường theo quy định tại Nghị định 197/2004/NĐ-CP

4.3.3. Chính sách hỗ trợ theo quy định tại Nghị định 197/2004/NĐ-CP

4.3.4. Những tồn tại, bất cập trong triển khai chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư

4.4. Mục tiêu và chiến lược sinh kế

4.5. Kết quả sinh kế

4.5.1. Thu nhập của các hộ gia đình

4.5.2. Chi tiêu của các hộ gia đình

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH

5.1. Kết luận

5.2. Kiến nghị chính sách

5.3. Tính khả thi của những kiến nghị chính sách

5.4. Hạn chế của đề tài

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cải thiện sinh kế hộ dân tái định cư nông nghiệp

Cải thiện sinh kế là mục tiêu trọng tâm của dự án tái định cư nông nghiệp tại thị xã Mường Lay, Điện Biên. Dự án thủy điện Sơn La đã tác động sâu sắc đến đời sống của các hộ dân, đặc biệt là những hộ phải di chuyển khỏi vùng lòng hồ. Mặc dù đã được hỗ trợ nhà ở và cơ sở hạ tầng, nhiều hộ dân vẫn gặp khó khăn trong việc ổn định sinh kế do thiếu đất canh tác và việc làm. Hỗ trợ nông dân thông qua các chương trình đào tạo nghề và đầu tư vào nông nghiệp bền vững là giải pháp cần thiết để giúp họ vượt qua thách thức này.

1.1. Thực trạng sinh kế hộ dân tái định cư

Theo nghiên cứu, hơn 50% hộ dân tái định cư tại thị xã Mường Lay thuộc diện nghèo. Nguyên nhân chính là do họ không thể sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp được giao, dẫn đến thiếu lương thực và thu nhập. Các bãi đất khai hoang và công trình thủy lợi đã tiêu tốn hàng tỷ đồng nhưng không mang lại hiệu quả do đất thiếu dinh dưỡng và địa hình không phù hợp. Chuyển đổi nghề nghiệp và hỗ trợ sinh kế là những giải pháp cấp bách để cải thiện đời sống của người dân.

1.2. Giải pháp cải thiện sinh kế

Để cải thiện sinh kế, cần giảm thiểu thủ tục hành chính và nhanh chóng giải quyết các vấn đề tồn đọng trong chính sách bồi thường. Hỗ trợ gạo cho các hộ thiếu đói, huy động nguồn lực từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các tỉnh lân cận để lập quỹ hỗ trợ. Tạo quỹ đất sản xuất và ưu đãi đặc biệt cho các dự án đầu tư tại địa phương. Đẩy mạnh công tác đào tạo nghề để giúp người dân chuyển đổi sang các ngành nghề phi nông nghiệp.

II. Phát triển kinh tế bền vững từ dự án thủy điện Sơn La

Dự án thủy điện Sơn La không chỉ mang lại lợi ích về năng lượng mà còn có tiềm năng thúc đẩy phát triển kinh tế tại thị xã Mường Lay. Tuy nhiên, việc tái định cư hàng nghìn hộ dân đã đặt ra nhiều thách thức về phát triển bền vững. Cần có sự kết hợp giữa đầu tư cơ sở hạ tầng và các chương trình hỗ trợ sinh kế để đảm bảo người dân có thể thích nghi và phát triển trong môi trường mới.

2.1. Tác động của dự án thủy điện Sơn La

Dự án thủy điện Sơn La đã dẫn đến việc di dời 3.579 hộ dân tại thị xã Mường Lay. Mặc dù đã được hỗ trợ nhà ở và cơ sở hạ tầng, nhiều hộ dân vẫn gặp khó khăn trong việc ổn định sinh kế do thiếu đất canh tác và việc làm. Cộng đồng địa phương cần được hỗ trợ để phát triển các mô hình kinh tế mới, phù hợp với điều kiện địa phương.

2.2. Chiến lược phát triển bền vững

Để đạt được phát triển bền vững, cần tập trung vào việc tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ vốn đầu tư vào nông nghiệp, thủy sản và các ngành nghề phi nông nghiệp là cần thiết. Đồng thời, cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng địa phương trong quá trình lập kế hoạch và thực hiện các dự án phát triển.

III. Hỗ trợ nông dân và chuyển đổi nghề nghiệp

Hỗ trợ nông dân và chuyển đổi nghề nghiệp là hai yếu tố then chốt để giúp các hộ dân tái định cư tại thị xã Mường Lay ổn định cuộc sống. Việc đào tạo nghề và hỗ trợ vốn đầu tư vào các mô hình kinh tế mới sẽ giúp người dân thoát khỏi tình trạng nghèo đói và phát triển bền vững.

3.1. Đào tạo nghề và hỗ trợ vốn

Các chương trình đào tạo nghề cần được triển khai nhanh chóng và hiệu quả để giúp người dân chuyển đổi sang các ngành nghề phi nông nghiệp. Hỗ trợ vốn đầu tư vào các mô hình kinh tế mới như chăn nuôi, thủy sản và dịch vụ du lịch sẽ giúp tăng thu nhập và ổn định cuộc sống.

3.2. Phát triển các mô hình kinh tế mới

Các mô hình kinh tế mới như du lịch sinh thái, chăn nuôi và thủy sản cần được khuyến khích và hỗ trợ. Cộng đồng địa phương cần được tham gia vào quá trình lập kế hoạch và thực hiện các dự án phát triển để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả.

Luận văn thạc sĩ: Cải thiện sinh kế cho hộ dân tái định cư nông nghiệp tại Mường Lay, Điện Biên từ dự án thủy điện Sơn La