Các Yếu Tố Thúc Đẩy Hành Vi Tham Gia Khởi Tạo Doanh Nghiệp

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.1. Vai trò của việc thành lập DN đối với nền kinh tế

1.2. Bối cảnh thực tiễn về hoạt động khởi tạo DN tại Việt Nam

1.3. Bối cảnh lý thuyết. Các nghiên cứu liên quan khởi tạo DN đã được công bố

1.4. Các nghiên cứu về ý định khởi tạo DN

1.5. Các nghiên cứu về hành vi tham gia vào các hoạt động khởi tạo DN

1.6. Xác định khoảng trống nghiên cứu và định hướng nghiên cứu của tác giả

1.7. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu

1.7.1. Mục tiêu nghiên cứu

1.7.2. Câu hỏi nghiên cứu

1.8. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.8.1. Đối tượng nghiên cứu

1.8.2. Phạm vi nghiên cứu

1.9. Phương pháp nghiên cứu

1.9.1. Phương pháp thu thập dữ liệu

1.9.2. Phương pháp xử lý dữ liệu

1.10. Kết cấu của luận án

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU

2.1. Các khái niệm về khởi tạo DN, hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.1.1. Khởi tạo DN

2.1.1.1. Khái niệm về khởi tạo DN

2.1.1.2. Vai trò của khởi tạo DN đối với người chủ DN

2.1.2. Hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.1.2.1. Khái niệm về doanh nhân non trẻ

2.1.2.2. Ý định khởi tạo DN (entrepreneurial intention)

2.1.2.3. Khái niệm về hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN (nascent behavior)

2.2. Các lý thuyết nền tảng

2.2.1. Mô hình TRA - The theory of reasoned action

2.2.2. Mô hình TPB - The theory of planned behavior

2.2.3. Lý thuyết thay đổi hành vi COM-B

2.2.4. Mô hình sự kiện khởi nghiệp EEM - Event Entrepreneur Model

2.3. Các giai đoạn khởi tạo DN: từ ý định đến hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.4. Lý thuyết kỳ vọng Vroom

2.5. Lý thuyết về mô hình Triple Helix

2.6. Lý thuyết nhận thức xã hội - Social cognitive theory

2.7. Mô hình nghiên cứu lý thuyết về ý định và hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.7.1. Mối quan hệ giữa ý định và hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.7.2. Mối quan hệ giữa các yếu tố thuộc về xu hướng nhận thức của cá nhân thúc đẩy ý định dẫn đến hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.7.2.1. Khả năng nhận diện cơ hội

2.7.2.2. Yếu tố về động cơ

2.7.3. Mối quan hệ giữa các yếu tố thuộc về môi trường thúc đẩy ý định dẫn đến hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

2.7.3.1. Giáo dục về khởi nghiệp

2.7.4. Mô hình nghiên cứu lý thuyết

3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Phương pháp nghiên cứu

3.2. Xây dựng thang đo lý thuyết

3.2.1. Thang đo “ý định khởi tạo DN”

3.2.2. Thang đo các biến tác động đến ý định và hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

3.2.3. Thang đo về “Xu hướng nhận thức cá nhân”

3.2.4. Thang đo về môi trường thúc đẩy ý định khởi tạo DN và hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

3.2.5. Thang đo biến hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

3.3. Nghiên cứu sơ bộ

3.3.1. Nghiên cứu sơ bộ định tính

3.3.1.1. Phương pháp nghiên cứu sơ bộ định tính

3.3.1.2. Kết quả khảo sát sơ bộ định tính

3.3.2. Nghiên cứu sơ bộ định lượng

3.3.2.1. Đối tượng nghiên cứu và cỡ mẫu

3.3.2.2. Phương pháp thu dữ liệu

3.3.2.3. Phương pháp phân tích

3.3.2.4. Kết quả nghiên cứu sơ bộ định lượng

3.4. Điều chỉnh mô hình và thang đo

3.4.1. Thang đo về xu hướng nhận thức cá nhân

3.4.2. Thang đo về môi trường thúc đẩy ý định dẫn đến hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

3.4.3. Thang đo về ý định khởi tạo DN

3.4.4. Thang đo về hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

3.5. Nghiên cứu chính thức

3.5.1. Cỡ mẫu và phương pháp thu mẫu

3.5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu

3.5.3. Giai đoạn 1: Nghiên cứu các nhân tố tác động đến ý định khởi tạo DN

3.5.4. Giai đoạn 2: Nghiên cứu hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu giai đoạn 1

4.2. Kết quả nghiên cứu giai đoạn 1

4.2.1. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha

4.2.1.1. Nhóm nhân tố khả năng nhận diện cơ hội

4.2.1.2. Nhóm nhân tố nhu cầu về thành tích

4.2.1.3. Nhóm nhân tố nhu cầu độc lập

4.2.1.4. Nhóm nhân tố nhu cầu tài chính

4.2.1.5. Nhóm nhân tố để lại di sản cho con cái/ gia đình

4.2.1.6. Nhóm nhân tố nguồn vốn

4.2.1.7. Nhóm nhân tố vốn cấu trúc

4.2.1.8. Nhóm nhân tố vốn quan hệ

4.2.1.9. Nhóm nhân tố vốn nhận thức

4.2.1.10. Nhóm nhân tố ý định khởi tạo DN

4.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA

4.2.2.1. Phân tích nhân tố đối với các biến độc lập

4.2.2.2. Phân tích nhân tố biến phụ thuộc

4.2.3. Phân tích tương quan

4.2.4. Phân tích hồi quy đa biến

4.3. Đặc điểm mẫu nghiên cứu giai đoạn 2

4.4. Kết quả nghiên cứu giai đoạn 2

4.4.1. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha

4.4.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA

4.4.3. Phân tích nhân tố khẳng định CFA

4.4.4. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM

4.4.5. Kiểm định giả thuyết

4.4.6. Kiểm định ước lượng mô hình bằng Bootstrap

4.4.7. Kiểm định sự khác biệt giữa yếu tố có tham gia khóa học về khởi tạo DN và việc hình thành hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

4.4.8. Phân tích sự khác biệt về giá trị trung bình của các nhân tố ảnh hưởng giữa những người tiếp tục thực hiện hành vi khởi nghiệp và những người không khởi tạo DN

4.4.9. Vai trò của biến điều tiết khi tham gia khóa học khởi nghiệp

4.4.10. Phân tích giá trị trung bình

4.4.10.1. Đối với nhân tố “Khả năng nhận diện cơ hội”

4.4.10.2. Đối với nhân tố “Nhu cầu về thành tích”

4.4.10.3. Đối với nhân tố “Nhu cầu độc lập”

4.4.10.4. Đối với nhân tố “Để lại di sản cho con cái/ gia đình”

4.4.10.5. Đối với nhân tố “Nguồn vốn”

4.4.10.6. Đối với nhân tố “Vốn cấu trúc”

4.4.10.7. Đối với nhân tố “Vốn quan hệ”

4.4.10.8. Đối với nhân tố “Vốn nhận thức”

4.5. Tóm tắt kết quả phân tích và thảo luận

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ

5.1. Hàm ý quản trị đối với vấn đề thúc đẩy hành vi tham gia vào hoạt động khởi tạo DN

5.1.1. Đối với nhân tố “Khả năng nhận diện cơ hội”

5.1.2. Đối với nhân tố “Nhu cầu về thành tích”

5.1.3. Đối với nhân tố “Nhu cầu độc lập”

5.1.4. Đối với nhân tố “Để lại di sản cho con cái/ gia đình”

5.1.5. Đối với nhân tố “Nguồn vốn”

5.1.6. Đối với nhân tố “Vốn cấu trúc”

5.1.7. Đối với nhân tố “Vốn quan hệ”

5.1.8. Đối với nhân tố “Vốn nhận thức

5.1.9. Đối với Nhà nước

5.1.10. Đối với nhà hoạch định giáo dục

5.1.11. Đối với các cơ quan truyền thông

5.1.12. Đối với các tổ chức hỗ trợ về khởi tạo DN

5.1.13. Đối với bản thân của những người có ý định khởi tạo DN

5.2. Những đóng góp mới của luận án

5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TÓM TẮT

ABSTRACT

I. Khám Phá Tổng Quan Về Hành Vi Tham Gia Khởi Tạo Doanh Nghiệp

Hoạt động khởi tạo doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng các quốc gia có tỷ lệ thành lập doanh nghiệp cao thường có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao. Khởi sự kinh doanh không chỉ tạo ra việc làm mới mà còn thúc đẩy sản xuất và tăng năng suất. Thêm vào đó, nó góp phần tăng tính cạnh tranh trên thị trường, buộc các doanh nghiệp phải đổi mới và cải tiến. Theo Fritsch và Mueller (2004), khởi nghiệp có 4 tác động chính: nâng cao hiệu quả kinh doanh, thay đổi cấu trúc doanh nghiệp theo hướng hiệu quả, cải tiến sản xuất và đa dạng hóa sản phẩm. Do đó, việc nghiên cứu và thúc đẩy hành vi khởi nghiệp là vô cùng cần thiết cho sự phát triển kinh tế.

1.1. Tầm quan trọng của khởi nghiệp với phát triển kinh tế

Khởi tạo doanh nghiệp từ lâu đã được khẳng định là có vai trò rất quan trọng góp phần tăng trưởng kinh tế đối với các quốc gia. Điều này đã được nhắc đến rất nhiều và chứng minh trong các nghiên cứu từ trước đến nay (Wennekers và Thurik, 1999; Carree và Thurik, 2003; Fritsch và Mueller, 2004; Verzat và Bachelet, 2006; Sobel và King, 2008; Westlund và Olsson, 2011). Việc có nhiều doanh nghiệp mới thành lập sẽ mang lại sự đóng góp to lớn cho nền kinh tế của một quốc gia. Do vậy, trong bất cứ giai đoạn nào thì việc thúc đẩy các doanh nghiệp thành lập luôn luôn là một điều hết sức cần thiết.

1.2. Bối cảnh khởi nghiệp ở Việt Nam hiện nay

Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của tinh thần khởi nghiệp. Số lượng doanh nghiệp mới thành lập tăng đều qua các năm, cho thấy tiềm năng lớn của khởi sự kinh doanh. Tuy nhiên, cũng có nhiều thách thức như thiếu vốn, kiến thức, kinh nghiệm và sự cạnh tranh gay gắt. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tham gia khởi nghiệp sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách và các tổ chức hỗ trợ có những giải pháp phù hợp để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp tại Việt Nam, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

II. Thách Thức Vấn Đề Nghiên Cứu Về Hành Vi Tham Gia Khởi Nghiệp

Mặc dù khởi nghiệp mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải ai cũng sẵn sàng dấn thân. Nhiều người có ý tưởng kinh doanh nhưng lại thiếu động lực khởi nghiệp hoặc gặp phải những rào cản khởi nghiệp khiến họ chần chừ. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến khởi nghiệp giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những khó khăn mà các nhà khởi nghiệp tiềm năng phải đối mặt. Từ đó, có thể đưa ra những giải pháp hỗ trợ phù hợp, giúp họ vượt qua khó khăn và biến ý tưởng thành hiện thực. Các vấn đề cần giải quyết bao gồm: thiếu vốn, thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng, thiếu kinh nghiệm, thiếu sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội.

2.1. Rào cản tâm lý và tài chính khi khởi nghiệp

Nhiều người e ngại khởi nghiệp vì sợ thất bại, sợ mất vốn, sợ phải đối mặt với rủi ro. Bên cạnh đó, việc thiếu vốn là một trong những rào cản lớn nhất đối với các nhà khởi nghiệp, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Để giải quyết vấn đề này, cần có những chương trình hỗ trợ tài chính, tư vấn và đào tạo để giúp các nhà khởi nghiệp tự tin hơn và có đủ nguồn lực để thực hiện ý tưởng của mình.

2.2. Thiếu kiến thức và kỹ năng quản lý doanh nghiệp

Một trong những lý do khiến nhiều doanh nghiệp mới thất bại là do thiếu kiến thức và kỹ năng quản lý. Để thành công, các nhà khởi nghiệp cần phải có kiến thức về tài chính, marketing, quản lý nhân sự và các lĩnh vực khác. Do đó, việc cung cấp các khóa đào tạo, tư vấn và mentoring là rất quan trọng để giúp các nhà khởi nghiệp trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết.

2.3. Môi trường kinh doanh và chính sách hỗ trợ khởi nghiệp

Môi trường khởi nghiệp thuận lợi và các chính sách hỗ trợ từ nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp. Cần có những chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng và thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mới phát triển. Bên cạnh đó, cần xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ với sự tham gia của các trường đại học, viện nghiên cứu, quỹ đầu tư và các tổ chức hỗ trợ.

III. Cách Yếu Tố Cá Nhân Thúc Đẩy Hành Vi Tham Gia Khởi Nghiệp

Các yếu tố cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hành vi khởi nghiệp. Những người có tinh thần khởi nghiệp cao, khả năng nhận diện cơ hội tốt, động cơ tham gia khởi nghiệp mạnh mẽ và niềm tin vào bản thân thường có xu hướng khởi sự kinh doanh cao hơn. Nghiên cứu về các yếu tố cá nhân ảnh hưởng đến khởi nghiệp giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đặc điểm của những nhà khởi nghiệp thành công và có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích cho những người muốn khởi nghiệp.

3.1. Khả năng nhận diện cơ hội kinh doanh

Khả năng nhận diện cơ hội là một trong những yếu tố quan trọng nhất đối với sự thành công của một nhà khởi nghiệp. Những người có khả năng này thường có thể nhìn thấy những cơ hội mà người khác bỏ qua và có thể biến những ý tưởng thành hiện thực. Để phát triển khả năng nhận diện cơ hội, cần phải luôn học hỏi, tìm tòi, khám phá và sẵn sàng chấp nhận rủi ro.

3.2. Nhu cầu thành tích và sự độc lập trong công việc

Nhu cầu thành tích và sự độc lập là những động lực mạnh mẽ thúc đẩy hành vi khởi nghiệp. Những người có nhu cầu thành tích cao thường có xu hướng đặt ra những mục tiêu lớn và nỗ lực để đạt được chúng. Sự độc lập giúp các nhà khởi nghiệp tự do đưa ra quyết định và thực hiện ý tưởng của mình.

3.3. Kinh nghiệm làm việc và kiến thức chuyên môn

Kinh nghiệm khởi nghiệp và kiến thức chuyên môn là những yếu tố quan trọng giúp các nhà khởi nghiệp giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng thành công. Kinh nghiệm giúp họ hiểu rõ hơn về thị trường, khách hàng và đối thủ cạnh tranh. Kiến thức chuyên môn giúp họ phát triển sản phẩm và dịch vụ tốt hơn.

IV. Tác Động Môi Trường Đến Ý Định và Hành Vi Khởi Nghiệp

Môi trường khởi nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoặc kìm hãm hành vi tham gia khởi nghiệp. Các yếu tố như nguồn lực khởi nghiệp (vốn, nhân lực, cơ sở hạ tầng), hỗ trợ khởi nghiệp từ chính phủ và các tổ chức, văn hóa khởi nghiệp và mạng lưới quan hệ xã hội đều có ảnh hưởng đến quyết định khởi sự kinh doanh của một cá nhân. Nghiên cứu về các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến khởi nghiệp giúp chúng ta tạo ra một môi trường khởi nghiệp thuận lợi hơn, khuyến khích nhiều người hơn tham gia vào con đường khởi nghiệp.

4.1. Ảnh hưởng của gia đình và bạn bè tới quyết định khởi nghiệp

Gia đình và bạn bè có thể đóng vai trò là nguồn động viên, hỗ trợ và tư vấn quan trọng cho các nhà khởi nghiệp. Sự ủng hộ từ gia đình có thể giúp các nhà khởi nghiệp vượt qua khó khăn và thử thách. Mạng lưới bạn bè có thể cung cấp thông tin, kiến thức và các mối quan hệ hữu ích.

4.2. Vai trò của giáo dục và đào tạo khởi nghiệp

Giáo dục khởi nghiệp và đào tạo cung cấp cho các nhà khởi nghiệp những kiến thức, kỹ năng và công cụ cần thiết để thành công. Các khóa học, hội thảo và chương trình mentoring có thể giúp các nhà khởi nghiệp học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước và tránh được những sai lầm phổ biến.

4.3. Chính sách hỗ trợ và môi trường pháp lý cho khởi nghiệp

Các chính sách hỗ trợ từ chính phủ như ưu đãi về thuế, tín dụng, thủ tục hành chính và các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp mới phát triển. Môi trường pháp lý minh bạch và ổn định cũng là yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư và khuyến khích khởi nghiệp.

V. Nghiên Cứu Ứng Dụng Ảnh Hưởng Khóa Học Đến Hành Vi Khởi Nghiệp

Nghiên cứu cho thấy việc tham gia các khóa học về khởi nghiệp có tác động tích cực đến hành vi tham gia khởi nghiệp. Các khóa học này cung cấp kiến thức, kỹ năng và mạng lưới quan hệ cần thiết để thành công. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có sự khác biệt giữa các yếu tố ảnh hưởng đến khởi nghiệp ở giai đoạn ý định và giai đoạn thực hiện. Do đó, cần có những chương trình hỗ trợ phù hợp cho từng giai đoạn để giúp các nhà khởi nghiệp đạt được thành công.

5.1. So sánh yếu tố tác động ở giai đoạn ý định và hành vi

Các yếu tố như động cơ khởi nghiệp, khả năng nhận diện cơ hội, và nguồn lực khởi nghiệp có thể có tác động khác nhau ở giai đoạn ý định và giai đoạn thực hiện. Ví dụ, ở giai đoạn ý định, động cơ có thể là yếu tố quan trọng nhất, nhưng ở giai đoạn thực hiện, nguồn lực có thể trở nên quan trọng hơn.

5.2. Vai trò của mentoring và tư vấn khởi nghiệp

Mentoring và tư vấn khởi nghiệp có thể giúp các nhà khởi nghiệp vượt qua khó khăn và thử thách, tránh được những sai lầm phổ biến và học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước. Một người cố vấn giỏi có thể cung cấp hướng dẫn, hỗ trợ và động viên cho các nhà khởi nghiệp.

VI. Kết Luận Triển Vọng Tương Lai Của Hành Vi Tham Gia Khởi Nghiệp

Nghiên cứu về hành vi tham gia khởi nghiệp là một lĩnh vực quan trọng và cần thiết để thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp hiệu quả hơn, cung cấp các chương trình đào tạo và tư vấn phù hợp và tạo ra một môi trường khởi nghiệp thuận lợi hơn. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến khởi nghiệp ở các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau để có được cái nhìn toàn diện hơn.

6.1. Hàm ý quản trị và chính sách hỗ trợ khởi nghiệp

Kết quả nghiên cứu có thể cung cấp những gợi ý hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp và các nhà khởi nghiệp tiềm năng. Các chính sách hỗ trợ nên tập trung vào việc cung cấp nguồn lực, đào tạo kỹ năng và tạo ra một môi trường khởi nghiệp thuận lợi.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về khởi nghiệp bền vững

Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu về khởi nghiệp bền vững, tập trung vào việc tạo ra các doanh nghiệp có tác động tích cực đến môi trường và xã hội. Nghiên cứu về mô hình kinh doanh sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới cũng là một lĩnh vực quan trọng cần được quan tâm.

Các Yếu Tố Thúc Đẩy Hành Vi Tham Gia Vào Các Hoạt Động Khởi Tạo Doanh Nghiệp