Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động cho vay vốn cá nhân đóng vai trò quan trọng trong tổng lợi nhuận của các ngân hàng thương mại, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid-19. Tại TP. Thủ Đức, nhu cầu vay vốn của khách hàng cá nhân (KHCN) tăng mạnh, với dư nợ cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) chi nhánh Thủ Đức tăng từ 311 tỷ đồng năm 2019 lên hơn 1.100 tỷ đồng năm 2021, tương đương mức tăng 3,6 lần chỉ trong hai năm. Lợi nhuận sau thuế của chi nhánh cũng tăng từ 15 tỷ đồng lên gần 41 tỷ đồng trong cùng giai đoạn. Tuy nhiên, kế hoạch phát triển dư nợ KHCN giai đoạn 2021-2023 đặt ra mục tiêu 3.000 tỷ đồng, tạo ra thách thức lớn cho MB Thủ Đức trong việc mở rộng quy mô cho vay.
Nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của KHCN tại MB Thủ Đức, từ đó đề xuất các chính sách quản trị phù hợp để phát triển mảng cho vay cá nhân hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại MB Thủ Đức trong giai đoạn từ tháng 01/2019 đến tháng 06/2021, với mục tiêu cụ thể gồm: xác định các yếu tố ảnh hưởng, kiểm định mức độ quan trọng của các yếu tố này và đề xuất hàm ý quản trị nhằm thu hút và duy trì khách hàng vay vốn. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc giúp MB Thủ Đức nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa hoạt động cho vay cá nhân và đóng góp vào sự phát triển bền vững của chi nhánh trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng cạnh tranh.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu dùng chủ đạo là Thuyết Hành Động Hợp Lý (Theory of Reasoned Action - TRA) và Thuyết Hành Vi Hoạch Định (Theory of Planned Behavior - TPB). TRA nhấn mạnh ý định hành vi là yếu tố quyết định hành vi thực tế, bị chi phối bởi thái độ cá nhân và chuẩn mực xã hội. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung nhận thức kiểm soát hành vi, giúp dự báo các hành vi không hoàn toàn do ý định kiểm soát.
Ngoài ra, mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler được áp dụng để phân tích quá trình ra quyết định vay vốn của KHCN, bao gồm các giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định vay và hành vi sau vay. Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: chất lượng dịch vụ, sự thuận tiện, thương hiệu ngân hàng, hồ sơ thủ tục vay vốn, lợi ích tài chính và công nghệ-ngân hàng số. Những yếu tố này được lựa chọn dựa trên tổng hợp các nghiên cứu trước đây và đặc thù hoạt động của MB Thủ Đức.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ định tính và nghiên cứu chính thức định lượng. Giai đoạn sơ bộ sử dụng phương pháp thảo luận nhóm để xây dựng mô hình nghiên cứu và thang đo. Giai đoạn chính thức khảo sát 233 mẫu KHCN đang vay vốn tại MB Thủ Đức bằng bảng câu hỏi thiết kế theo thang đo Likert.
Phương pháp chọn mẫu là phi ngẫu nhiên, tập trung vào khách hàng cá nhân có hồ sơ vay vốn tại chi nhánh. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích gồm: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, phân tích hồi quy tuyến tính bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố độc lập đến quyết định vay vốn. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 01/2019 đến tháng 06/2021, phù hợp với phạm vi khảo sát và thu thập dữ liệu thực tế tại MB Thủ Đức.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Chất lượng dịch vụ là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn của KHCN tại MB Thủ Đức, với hệ số hồi quy cao nhất trong mô hình. Khoảng 74% khách hàng đánh giá cao thái độ phục vụ, sự chuyên nghiệp và tư vấn tận tâm của nhân viên ngân hàng.
Sự thuận tiện trong giao dịch, bao gồm vị trí chi nhánh, thời gian giao dịch và không gian giao dịch, cũng có tác động tích cực đáng kể, chiếm tỷ trọng ảnh hưởng khoảng 68%. Khách hàng ưu tiên các ngân hàng có mạng lưới rộng, dễ tiếp cận và thủ tục nhanh gọn.
Thương hiệu ngân hàng đóng vai trò quan trọng, với 65% khách hàng tin tưởng và lựa chọn MB Thủ Đức do uy tín và quy mô của ngân hàng. Thương hiệu tạo niềm tin về an toàn và chất lượng dịch vụ.
Hồ sơ, thủ tục vay vốn được khách hàng đánh giá là yếu tố ảnh hưởng trung bình, chiếm khoảng 60% mức độ quan trọng. Thủ tục đơn giản, thời gian xử lý nhanh giúp khách hàng quyết định vay dễ dàng hơn.
Lợi ích tài chính, bao gồm lãi suất, phí vay và các chương trình ưu đãi, có ảnh hưởng tích cực với mức độ khoảng 62%. Khách hàng quan tâm đến chi phí vay vốn hợp lý để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn.
Công nghệ - ngân hàng số cũng góp phần thúc đẩy quyết định vay vốn, với khoảng 58% khách hàng đánh giá cao các dịch vụ ngân hàng điện tử, giúp giao dịch thuận tiện và nhanh chóng.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và quốc tế, khẳng định vai trò trung tâm của chất lượng dịch vụ trong quyết định vay vốn cá nhân. Sự thuận tiện và thương hiệu ngân hàng là những yếu tố không thể thiếu trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng thương mại. Hồ sơ thủ tục vay vốn và lợi ích tài chính cũng là những nhân tố quan trọng, phản ánh mong muốn của khách hàng về sự minh bạch, nhanh chóng và chi phí hợp lý.
Việc ứng dụng công nghệ ngân hàng số được xem là xu hướng tất yếu, góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng và giảm thiểu thời gian xử lý hồ sơ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, giúp ban lãnh đạo MB Thủ Đức dễ dàng nhận diện ưu tiên cải thiện.
Nguyên nhân các yếu tố này ảnh hưởng mạnh mẽ là do khách hàng cá nhân thường có nhu cầu vay vốn đa dạng, nhạy cảm với chất lượng dịch vụ và chi phí vay. So với các nghiên cứu tại các ngân hàng khác, MB Thủ Đức có lợi thế về mạng lưới và thương hiệu, nhưng cần tiếp tục cải tiến thủ tục và ứng dụng công nghệ để giữ vững và mở rộng thị phần.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao chất lượng dịch vụ: Đào tạo nhân viên chuyên sâu về kỹ năng giao tiếp, tư vấn và xử lý tình huống nhằm tăng sự hài lòng của khách hàng. Mục tiêu tăng điểm hài lòng dịch vụ lên 85% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và phòng đào tạo MB Thủ Đức.
Tăng cường sự thuận tiện trong giao dịch: Mở rộng mạng lưới điểm giao dịch online và ATM tại các khu vực đông dân cư, cải thiện không gian giao dịch thoáng đãng, thân thiện. Mục tiêu tăng số điểm giao dịch online từ 2 lên 5 trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý chi nhánh và phòng vận hành.
Xây dựng và củng cố thương hiệu: Triển khai các chiến dịch quảng bá thương hiệu tập trung vào uy tín, an toàn và dịch vụ khách hàng cá nhân. Mục tiêu tăng nhận diện thương hiệu lên 90% trong khu vực TP Thủ Đức trong 24 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và truyền thông.
Đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục vay vốn: Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ theo tiêu chuẩn SLA, áp dụng quy trình tự động hóa và giảm thiểu giấy tờ không cần thiết. Mục tiêu giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 48 giờ trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng tín dụng và công nghệ thông tin.
Cải thiện lợi ích tài chính: Đa dạng hóa các gói vay với lãi suất cạnh tranh, ưu đãi phí và chương trình khuyến mãi phù hợp từng nhóm khách hàng. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng lựa chọn gói vay ưu đãi lên 70% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng sản phẩm và phòng kinh doanh.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ ngân hàng số: Phát triển các kênh giao dịch trực tuyến, hỗ trợ khách hàng vay vốn qua app và website, nâng cao trải nghiệm số hóa. Mục tiêu tăng tỷ lệ giao dịch trực tuyến lên 60% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và dịch vụ khách hàng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng MB Thủ Đức: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn để xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Nhân viên tín dụng và chăm sóc khách hàng: Hiểu rõ hành vi và nhu cầu của khách hàng cá nhân, từ đó cải thiện kỹ năng tư vấn, xử lý hồ sơ và nâng cao chất lượng phục vụ.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn trong lĩnh vực cho vay cá nhân tại ngân hàng thương mại.
Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tín dụng khác: Nắm bắt xu hướng và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn cá nhân để xây dựng chính sách hỗ trợ, kiểm soát rủi ro và phát triển thị trường tín dụng bền vững.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại MB Thủ Đức?
Chất lượng dịch vụ được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, với mức độ tác động vượt trội so với các yếu tố khác, nhờ vào thái độ phục vụ chuyên nghiệp và tư vấn tận tâm của nhân viên.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính sơ bộ và định lượng chính thức với 233 mẫu khảo sát, sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy tuyến tính bội qua phần mềm SPSS để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng.Lợi ích tài chính ảnh hưởng như thế nào đến quyết định vay vốn?
Lợi ích tài chính, bao gồm lãi suất và các chương trình ưu đãi, có tác động tích cực đến quyết định vay vốn, giúp khách hàng giảm chi phí và tăng hiệu quả sử dụng vốn vay.Công nghệ ngân hàng số đóng vai trò ra sao trong quyết định vay vốn?
Công nghệ ngân hàng số giúp tăng sự thuận tiện trong giao dịch, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và nâng cao trải nghiệm khách hàng, từ đó thúc đẩy quyết định vay vốn.MB Thủ Đức nên tập trung cải thiện những yếu tố nào để thu hút khách hàng vay mới?
MB Thủ Đức cần tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ, đơn giản hóa thủ tục vay vốn, mở rộng mạng lưới giao dịch và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ ngân hàng số để tăng tính cạnh tranh và thu hút khách hàng.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại MB Thủ Đức: chất lượng dịch vụ, sự thuận tiện, thương hiệu ngân hàng, hồ sơ thủ tục vay vốn, lợi ích tài chính và công nghệ ngân hàng số.
- Chất lượng dịch vụ được đánh giá là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất, đóng vai trò then chốt trong việc thu hút và giữ chân khách hàng.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để MB Thủ Đức xây dựng các chính sách phát triển mảng cho vay cá nhân phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.
- Các đề xuất cải tiến tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng mạng lưới giao dịch và ứng dụng công nghệ số nhằm tăng hiệu quả hoạt động.
- Giai đoạn tiếp theo của nghiên cứu nên mở rộng phạm vi khảo sát trên toàn hệ thống MB để đánh giá tính tổng quát và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững hơn.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo MB Thủ Đức cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần hoàn thành mục tiêu dư nợ KHCN giai đoạn 2021-2023.