Các yếu tố quyết định rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

• Tác giả: Nguyen Thi Nhu Yen
• Người hướng dẫn: Dr. Le Ha Diem Chi
• Trường học: Ho Chi Minh University of Banking
• Chuyên ngành: Finance – Banking
• Đề tài: Determinants of Credit Risk in Vietnamese Commercial Banks
• Loại tài liệu: graduate thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ABSTRACT
• DECLARATION OF AUTHENTICITY
• ACKNOWLEDGEMENTS
• CONTENTS
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• LIST OF GRAPHICS
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Reasons for choosing the study
• 1.2. The research subject and scope of study
• 1.2.1. The research subject
• 1.2.2. Scope of the research
• 1.3. CONCLUSION OF CHAPTER 1
• 2. CHAPTER 2: THEORETICAL FRAMEWORK AND REVIEW OF PREVIOUS EXPERIMENTAL STUDIES
• 2.1. Review of commercial banks
• 2.2. Functions of commercial bank
• 2.3. Review of bank credit
• 2.4. Features of bank credit
• 2.5. The role of commercial bank credit
• 2.6. Review of credit risk
• 2.7. The impact of credit risk on commercial banks
• 2.8. Factors affecting credit risk of commercial banks
• 2.9. Review of the prior experience research
• 2.10. Review of domestic research paper
• 2.11. Review of foreign research paper
• 2.12. CONCLUSION OF CHAPTER 2
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODS
• 3.1. Sample and research data
• 3.1.1. The research sample
• 3.1.2. The research data
• 3.2. Variance inflating factor - VIF
• 3.3. Analysis and selection of effective models
• 3.4. Feasible Generalized Least Square - FGLS
• 3.5. Testing and handling defects of the research model
• 3.6. Explaining the variables in the research model
• 3.7. CONCLUSION OF CHAPTER 3
• 4. CHAPTER 4: RESEARCH RESULTS
• 4.1. Descriptive statistical analysis
• 4.2. Check for multicollinearity
• 4.3. Table Regression Data Analysis (OLS/FEM/REM Model)
• 4.4. Selection of estimation method
• 4.5. Test for heteroscedasticity and autocorrelation
• 4.5.1. Test for heteroscedasticity
• 4.5.2. Test for autocorrelation
• 4.6. Overcoming the research model by FGLS
• 4.7. Test for endogenous variable and GMM regression model method
• 4.7.1. Test for endogenous variable
• 4.7.2. GMM Regression Model Method
• 4.8. Summarize and discuss research results
• 4.9. CONCLUSION OF CHAPTER 4
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Conclusions about the study
• 5.2. Some suggested solutions
• 5.3. Limitations of the graduate thesis and direction for future research
• 5.3.1. Limitations of the research
• 5.3.2. Direction for future research
• 5.4. CONCLUSION OF CHAPTER 5

I. Tổng Quan Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng TMCP Việt Nam

Ngân hàng thương mại đóng vai trò trung gian thanh toán và kênh cung cấp vốn cho các chủ thể kinh tế. Hoạt động của ngân hàng có tác động lớn đến nền kinh tế. Rủi ro tín dụng là một yếu tố quan trọng phản ánh tình trạng hoạt động của ngân hàng. Hiện nay, các ngân hàng tập trung vào việc giảm thiểu rủi ro tín dụng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thị trường và chuyển đổi số. Việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng là cần thiết để xác định tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô và vi mô. Điều này giúp các nhà quản lý đưa ra các giải pháp phù hợp để giảm thiểu rủi ro tín dụng. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2007-2008 đã gây ra nhiều khó khăn cho nền kinh tế thế giới, làm tăng tỷ lệ thất nghiệp và suy giảm thương mại. Mặc dù tỷ lệ tăng trưởng kinh tế thế giới đạt 5,1% vào năm 2010, nhưng đã giảm xuống 3,9% vào năm 2011.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng TMCP

Rủi ro tín dụng tăng cao đồng nghĩa với hiệu quả hoạt động ngân hàng suy yếu, gây tổn thất cho ngân hàng và ảnh hưởng đến các chủ thể kinh tế khác. Do đó, việc kiểm soát rủi ro tín dụng là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng các chiến lược phòng ngừa hiệu quả. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và đo lường tác động của các yếu tố vi mô và vĩ mô lên rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam.

1.2. Ảnh Hưởng Đại Dịch COVID 19 Đến Rủi Ro Tín Dụng

Trong giai đoạn 2020-2021, đại dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu và làm gia tăng đáng kể rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đã giảm doanh thu hoặc không có khả năng trả nợ đúng hạn, làm tăng nguy cơ thu hồi nợ và chậm vòng quay vốn. Báo cáo của Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho thấy thu nhập từ lãi vẫn đóng vai trò quan trọng trong lợi nhuận của ngành ngân hàng năm 2020, nhưng đà đóng góp đang suy giảm. Các chính sách hỗ trợ của Ngân hàng Nhà nước và sự chuẩn bị trước của các ngân hàng thương mại không thể ngăn chặn hoàn toàn tình trạng nợ xấu tăng cao.

II. Vấn Đề Nợ Xấu Thách Thức Lớn Cho Ngân Hàng Việt Nam

Tình hình kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn do xung đột Nga-Ukraine kéo dài, đẩy giá hàng hóa thế giới lên cao, gây ra lạm phát toàn cầu. Để kiểm soát lạm phát, các ngân hàng trung ương của nhiều quốc gia đã thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất điều hành. Nền kinh tế thế giới đầy biến động gây áp lực lớn lên công tác quản lý kinh tế vĩ mô của chính phủ. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo của chính phủ, nền kinh tế Việt Nam đã phục hồi tích cực, ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Vốn tín dụng ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong thành công này. Từ tầm quan trọng đó, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài "Các yếu tố quyết định rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam".

2.1. Tác Động Của Lạm Phát Đến Chất Lượng Tín Dụng Ngân Hàng

Lạm phát gia tăng làm giảm sức mua của người tiêu dùng và tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của các khoản vay. Các ngân hàng cần theo dõi chặt chẽ diễn biến lạm phát và có các biện pháp điều chỉnh lãi suất phù hợp để giảm thiểu rủi ro tín dụng. Nghiên cứu này sẽ phân tích tác động của tỷ lệ lạm phát (INF) đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2022.

2.2. Ảnh Hưởng Của Tăng Trưởng GDP Đến Rủi Ro Tín Dụng

Tăng trưởng GDP tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh và việc làm hơn, từ đó cải thiện khả năng trả nợ của các cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, tăng trưởng quá nóng có thể dẫn đến bong bóng tài sản và làm tăng rủi ro tín dụng. Nghiên cứu này sẽ đánh giá tác động của tăng trưởng GDP (GDP) đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Phân Tích Định Lượng Rủi Ro Tín Dụng

Luận văn sử dụng phương pháp định lượng, cụ thể là phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam từ năm 2010 đến năm 2022 bằng phần mềm STATA17. Ngoài ra, tác giả đã sử dụng mô hình Pooled OLS, mô hình hiệu ứng cố định (FEM) và mô hình hiệu ứng ngẫu nhiên (REM) để xem xét và phân tích các yếu tố quyết định rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Sau đó, tác giả tiến hành kiểm định F để chọn mô hình OLS hoặc mô hình FEM; kiểm định Hausman để chọn mô hình FEM và REM; kiểm định Breusch & Pagan để chọn mô hình OLS và REM. Sau khi chọn được mô hình phù hợp, tác giả tiến hành kiểm tra tự tương quan và phương sai sai số thay đổi.

3.1. Mô Hình Hồi Quy Đa Biến Trong Đánh Giá Rủi Ro Tín Dụng

Mô hình hồi quy đa biến cho phép đánh giá đồng thời tác động của nhiều yếu tố khác nhau lên rủi ro tín dụng, giúp các nhà quản lý có cái nhìn toàn diện hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro. Mô hình này sẽ được sử dụng để phân tích tác động của các biến vi mô như tỷ lệ nợ xấu (NPL), quy mô ngân hàng (Size) và tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (CAP) đến rủi ro tín dụng.

3.2. Sử Dụng Các Mô Hình FEM REM Và OLS Trong Nghiên Cứu

Các mô hình FEM, REM và OLS được sử dụng để kiểm tra tính ổn định của kết quả và lựa chọn mô hình phù hợp nhất với dữ liệu. Kiểm định Hausman và Breusch-Pagan được sử dụng để so sánh các mô hình và lựa chọn mô hình hiệu quả nhất. Việc so sánh các mô hình giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

IV. Ứng Dụng Mô Hình FGLS Khắc Phục Sai Số Trong Nghiên Cứu

Nếu mô hình nghiên cứu có khuyết điểm, tác giả sẽ sử dụng phương pháp Bình phương tối thiểu tổng quát khả thi (FGLS) để khắc phục hiện tượng tự tương quan và phương sai sai số thay đổi. Ngoài ra, nghiên cứu cũng sử dụng phương pháp mô men tổng quát hệ thống (S-GMM) để giải quyết các vấn đề về tính nội sinh, phương sai sai số thay đổi và tự tương quan để phương pháp luận trở nên hoàn chỉnh hơn. Dữ liệu nghiên cứu thu thập bao gồm dữ liệu kinh tế vi mô và dữ liệu kinh tế vĩ mô: Đối với dữ liệu kinh tế vi mô: Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ báo cáo tài chính đã được kiểm toán của 27 ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam được công bố hàng năm tại trang web https://cafef. Đối với dữ liệu kinh tế vĩ mô: Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ thông tin trên cơ sở dữ liệu của Tổng cục Thống kê tại trang web https://www.gso.gov.vn/.

4.1. FGLS Phương Pháp Hiệu Quả Chống Tự Tương Quan Và Phương Sai

Phương pháp FGLS được sử dụng để khắc phục các vấn đề về tự tương quan và phương sai sai số thay đổi trong mô hình hồi quy, giúp cải thiện tính chính xác của ước lượng và kiểm định. Việc sử dụng FGLS đảm bảo rằng kết quả nghiên cứu không bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về sai số.

4.2. S GMM Giải Quyết Tính Nội Sinh Trong Mô Hình Nghiên Cứu

Phương pháp S-GMM được sử dụng để giải quyết các vấn đề về tính nội sinh, phương sai sai số thay đổi và tự tương quan, giúp cải thiện độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. Tính nội sinh xảy ra khi một hoặc nhiều biến độc lập trong mô hình hồi quy có tương quan với sai số, dẫn đến ước lượng bị sai lệch. S-GMM giúp khắc phục vấn đề này bằng cách sử dụng các biến công cụ để ước lượng các biến nội sinh.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Của Các Yếu Tố Đến Rủi Ro

Thông qua kết quả nghiên cứu bằng phương pháp định lượng, nghiên cứu sẽ đóng góp thêm bằng chứng thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Từ đó, kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học rõ ràng: Thứ nhất, nghiên cứu dự kiến cung cấp bức tranh về các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại để giúp các nhà quản lý ngân hàng có các chính sách phù hợp để giảm rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Thứ hai, vì đối tượng nghiên cứu của nghiên cứu là 27 ngân hàng thương mại Việt Nam và phạm vi nghiên cứu là trong giai đoạn 13 năm, từ năm 2010 đến năm 2022, nghiên cứu góp phần cập nhật các kết quả và đánh giá mới nhất cho các ngân hàng thương mại cũng như kết quả nghiên cứu gần với điều kiện kinh tế xã hội hiện tại. Ngoài ra, nghiên cứu cũng được thực hiện như một tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu trong tương lai.

5.1. Đóng Góp Thực Tiễn Cho Quản Lý Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng

Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản lý ngân hàng để đưa ra các quyết định chính sách và chiến lược quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả hơn. Nghiên cứu này giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng và cung cấp các khuyến nghị cụ thể để giảm thiểu rủi ro.

5.2. Giá Trị Tham Khảo Cho Các Nghiên Cứu Trong Tương Lai

Nghiên cứu này cung cấp một cơ sở lý thuyết và thực nghiệm cho các nghiên cứu trong tương lai về rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các mô hình dự báo rủi ro tín dụng và đánh giá hiệu quả của các chính sách quản lý rủi ro.

VI. Kết Luận Giải Pháp Giảm Thiểu Rủi Ro Tín Dụng Hiệu Quả

Nghiên cứu bao gồm phần giới thiệu, kết luận, danh sách các chữ viết tắt, danh sách các bảng và hình ảnh, danh sách tài liệu tham khảo và phụ lục. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng được cấu trúc thành 5 chương như sau: Chương 1: Giới thiệu Chương này sẽ trình bày lý do tại sao tác giả chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu bao gồm phạm vi thời gian và phạm vi không gian. Qua đó, tác giả cũng sẽ đưa ra một số câu hỏi nghiên cứu cho đề tài. Chương 2: Cơ sở lý luận và tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm trước đây Chương này trình bày một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Cụ thể, chương 2 sẽ trình bày khái niệm và cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng, và các tiêu chí để đo lường rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Mặt khác, chương này cũng giới thiệu một số nghiên cứu trong và ngoài nước trước đây. Chương này được coi là cơ sở cho việc thực hiện phương pháp nghiên cứu ở chương sau.

6.1. Tổng Kết Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Rủi Ro Tín Dụng

Nghiên cứu đã xác định và đánh giá tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô và vi mô đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2022. Các yếu tố này bao gồm tỷ lệ nợ xấu, quy mô ngân hàng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản, tỷ lệ sinh lời trên tài sản, tỷ lệ sinh lời trên vốn chủ sở hữu, tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp.

6.2. Đề Xuất Các Giải Pháp Giảm Thiểu Rủi Ro Tín Dụng

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất một số giải pháp để giảm thiểu rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, bao gồm tăng cường quản lý rủi ro, nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng, đa dạng hóa danh mục cho vay, kiểm soát chi phí hoạt động và cải thiện hiệu quả sử dụng vốn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam từ năm 2010 đến 2022, hệ thống ngân hàng thương mại đóng vai trò trung gian tài chính quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và thực hiện chính sách tiền tệ của Nhà nước. Tuy nhiên, rủi ro tín dụng là một trong những thách thức lớn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động và sự ổn định của các ngân hàng. Theo báo cáo của ngành, tỷ lệ nợ xấu (NPL) trong hệ thống ngân hàng Việt Nam có xu hướng tăng, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch Covid-19 khi nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc trả nợ, dẫn đến rủi ro tín dụng gia tăng. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định các yếu tố quyết định ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam, bao gồm các yếu tố đặc thù ngân hàng và các yếu tố vĩ mô kinh tế. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 27 ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2010-2022, giai đoạn có nhiều biến động kinh tế và chính sách quan trọng như EVFTA và tác động của đại dịch. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý ngân hàng xây dựng chiến lược giảm thiểu rủi ro tín dụng, đồng thời đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống tài chính Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai nhóm lý thuyết chính: lý thuyết về rủi ro tín dụng trong ngân hàng và lý thuyết về ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế vĩ mô đến hoạt động ngân hàng. Các khái niệm trọng tâm bao gồm:

• Rủi ro tín dụng (Credit Risk): Khả năng mất mát do khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ trả nợ, được đo lường qua tỷ lệ nợ xấu (NPL).
• Yếu tố đặc thù ngân hàng (Bank-specific factors): Bao gồm quy mô ngân hàng (SIZE), tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (CAP), lợi nhuận trên tài sản (ROA), lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (Loans), và lợi nhuận ngân hàng (PROF).
• Yếu tố vĩ mô kinh tế (Macroeconomic factors): Tăng trưởng kinh tế (GDP), tỷ lệ lạm phát (INF), và tỷ lệ thất nghiệp (UNEMP).
• Mô hình nghiên cứu: Sử dụng mô hình hồi quy đa biến với dữ liệu bảng không cân bằng, áp dụng các phương pháp Pooled OLS, Fixed Effects Model (FEM), Random Effects Model (REM), Feasible Generalized Least Squares (FGLS) và System Generalized Method of Moments (S-GMM) để xử lý các vấn đề về nội sinh, phương sai không đồng nhất và tự tương quan.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán của 27 ngân hàng thương mại Việt Nam niêm yết trên các sàn HOSE, HNX và UPCOM trong giai đoạn 2010-2022. Dữ liệu vĩ mô được lấy từ Tổng cục Thống kê Việt Nam và các nguồn tin cậy khác. Cỡ mẫu gồm 27 ngân hàng với 13 năm dữ liệu, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Stata17, bao gồm các bước kiểm định đa cộng tuyến (VIF), lựa chọn mô hình phù hợp qua các kiểm định F-test, Hausman test, Breusch-Pagan test, kiểm tra hiện tượng phương sai không đồng nhất và tự tương quan. Khi phát hiện các vấn đề này, phương pháp FGLS và S-GMM được áp dụng để khắc phục, đảm bảo kết quả hồi quy chính xác và khách quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của các yếu tố đặc thù ngân hàng: Tỷ lệ nợ xấu (NPL) có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến rủi ro tín dụng, cho thấy ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao sẽ đối mặt với rủi ro tín dụng lớn hơn. Quy mô ngân hàng (SIZE) và tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (CAP) có tác động tiêu cực đến rủi ro tín dụng, với mức giảm lần lượt khoảng 5% và 3% trong rủi ro tín dụng khi các biến này tăng lên. Lợi nhuận trên tài sản (ROA) và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) cũng có ảnh hưởng giảm rủi ro tín dụng, thể hiện qua mức giảm khoảng 4% và 2% tương ứng. Tỷ lệ cho vay (Loans) và lợi nhuận ngân hàng (PROF) có xu hướng làm tăng rủi ro tín dụng, phản ánh việc mở rộng tín dụng không kiểm soát có thể làm gia tăng rủi ro.

2. Ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô kinh tế: Tăng trưởng kinh tế (GDP) có tác động ngược chiều với rủi ro tín dụng, khi GDP tăng 1% thì rủi ro tín dụng giảm khoảng 6%, cho thấy sự cải thiện kinh tế giúp giảm nợ xấu. Ngược lại, tỷ lệ lạm phát (INF) và tỷ lệ thất nghiệp (UNEMP) đều có tác động tích cực làm tăng rủi ro tín dụng, với mức tăng lần lượt khoảng 3% và 4% khi các biến này tăng lên.

3. Kiểm định mô hình: Kết quả kiểm định Hausman cho thấy mô hình FEM phù hợp hơn so với REM, đồng thời các kiểm định về đa cộng tuyến, phương sai không đồng nhất và tự tương quan được xử lý hiệu quả bằng phương pháp FGLS và S-GMM, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của các ước lượng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các yếu tố đặc thù ngân hàng như quy mô và vốn chủ sở hữu giảm rủi ro tín dụng là do các ngân hàng lớn có khả năng đa dạng hóa danh mục cho vay và quản lý rủi ro tốt hơn. Tương tự, vốn chủ sở hữu cao giúp ngân hàng có đệm tài chính vững chắc để chịu đựng tổn thất tín dụng. Các kết quả này phù hợp với nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, đồng thời phản ánh thực tế hoạt động của các ngân hàng Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Mặt khác, yếu tố vĩ mô như tăng trưởng kinh tế giảm rủi ro tín dụng do cải thiện khả năng trả nợ của khách hàng, trong khi lạm phát và thất nghiệp làm giảm sức mua và khả năng trả nợ, từ đó làm tăng rủi ro. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tương quan giữa các biến độc lập và rủi ro tín dụng, cũng như bảng hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa thống kê, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ và mức độ ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng: Các ngân hàng cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống đánh giá, kiểm soát chất lượng tín dụng, đặc biệt chú trọng đến việc kiểm soát nợ xấu và nâng cao năng lực quản trị rủi ro. Mục tiêu giảm tỷ lệ NPL xuống dưới 3% trong vòng 3 năm tới, do bộ phận quản lý rủi ro ngân hàng thực hiện.

2. Nâng cao năng lực tài chính và vốn chủ sở hữu: Khuyến khích các ngân hàng tăng vốn điều lệ và duy trì tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản ở mức an toàn, nhằm tăng khả năng chống chịu rủi ro tín dụng. Mục tiêu tăng CAP trung bình lên 12% trong 5 năm, do ban lãnh đạo ngân hàng và cơ quan quản lý giám sát.

3. Chính sách hỗ trợ vĩ mô ổn định kinh tế: Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cần duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững để giảm áp lực rủi ro tín dụng. Mục tiêu duy trì lạm phát dưới 4% và tăng trưởng GDP trên 6% hàng năm, do các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện.

4. Đẩy mạnh đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Tăng cường đào tạo chuyên môn về quản lý rủi ro tín dụng cho cán bộ ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và áp dụng công nghệ mới. Mục tiêu hoàn thành chương trình đào tạo cho 80% nhân viên tín dụng trong 2 năm, do phòng nhân sự và đào tạo ngân hàng triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng, từ đó xây dựng chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và ổn định hoạt động.

2. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế chính sách tiền tệ, giám sát hoạt động ngân hàng và điều chỉnh các quy định nhằm giảm thiểu rủi ro hệ thống.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành Tài chính – Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, mô hình phân tích dữ liệu bảng và các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng trong bối cảnh Việt Nam.

4. Nhà đầu tư và chuyên gia phân tích tài chính: Hỗ trợ đánh giá rủi ro và tiềm năng của các ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro tín dụng được đo lường như thế nào trong nghiên cứu này?
   Rủi ro tín dụng được đo bằng tỷ lệ nợ xấu (NPL), tức là tỷ lệ giữa các khoản nợ không sinh lời trên tổng dư nợ cho vay của ngân hàng, phản ánh mức độ rủi ro mất vốn do khách hàng không trả nợ đúng hạn.

2. Tại sao lại chọn 27 ngân hàng thương mại niêm yết làm mẫu nghiên cứu?
   27 ngân hàng này có dữ liệu tài chính đầy đủ, được kiểm toán và công khai trên các sàn chứng khoán Việt Nam, đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy của dữ liệu trong phân tích.

3. Phương pháp S-GMM có vai trò gì trong nghiên cứu?
   S-GMM giúp xử lý vấn đề nội sinh, phương sai không đồng nhất và tự tương quan trong mô hình hồi quy dữ liệu bảng, từ đó cho kết quả ước lượng chính xác và khách quan hơn.

4. Yếu tố vĩ mô nào ảnh hưởng mạnh nhất đến rủi ro tín dụng?
   Tăng trưởng kinh tế (GDP) có ảnh hưởng tiêu cực mạnh nhất đến rủi ro tín dụng, nghĩa là khi GDP tăng thì rủi ro tín dụng giảm, do khả năng trả nợ của khách hàng được cải thiện.

5. Làm thế nào các ngân hàng có thể giảm thiểu rủi ro tín dụng dựa trên kết quả nghiên cứu?
   Ngân hàng cần tăng cường quản lý chất lượng tín dụng, nâng cao vốn chủ sở hữu, kiểm soát chặt chẽ tỷ lệ cho vay và áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô.

Kết luận

• Luận văn đã xác định rõ các yếu tố đặc thù ngân hàng và yếu tố vĩ mô kinh tế ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2022.
• Các yếu tố như tỷ lệ nợ xấu, quy mô ngân hàng, vốn chủ sở hữu, lợi nhuận và các chỉ số kinh tế vĩ mô như GDP, lạm phát, thất nghiệp đều có tác động đáng kể đến rủi ro tín dụng.
• Phương pháp nghiên cứu sử dụng các mô hình hồi quy dữ liệu bảng kết hợp với các kiểm định và phương pháp xử lý hiện tượng nội sinh, phương sai không đồng nhất và tự tương quan, đảm bảo tính chính xác của kết quả.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả, góp phần nâng cao sự ổn định và phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khuyến nghị chính sách, đào tạo nhân sự và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và thời gian để cập nhật các biến động mới của thị trường.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý ngân hàng và cơ quan quản lý nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược giảm thiểu rủi ro tín dụng, đồng thời tăng cường giám sát và hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững.