Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam

• Tác giả: Duong Ha My
• Người hướng dẫn: Ph. Nguyen Duy Linh
• Trường học: Banking University of Ho Chi Minh City
• Chuyên ngành: Banking and Finance
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Rủi Ro Thanh Khoản Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Graduate Thesis
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ABSTRACT
• DISCLOSURE
• ACKNOWLEDGMENTS
• COMMENTS OF ADVISOR
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Objectives of the study
• 1.2. Research’s subject and range
• 1.3. Scientific and practical significance
• 1.4. Data collecting and analyzing
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Theoretical foundations of bank liquidity
• 2.1.1. The definition of bank liquidity
• 2.1.2. Supply and demand of liquidity
• 2.1.2.1. Supply of liquidity
• 2.1.2.2. Demand of liquidity
• 2.2. Theoretical foundations of liquidity risk
• 2.2.1. Definitions of liquidity risk
• 2.2.2. Causes of liquidity risk
• 2.2.3. Liquidity risk and performance of banks
• 2.2.4. Liquidity risk measures
• 2.2.5. Liquidity risk ratios
• 2.2.6. Factors affecting liquidity risk
• 2.2.6.1. Return on assets (ROA)
• 2.2.6.2. Net interest margin (NIM)
• 2.2.6.3. Total loans ratio (TLA)
• 2.2.6.4. Operating expenses ratio (CEA)
• 2.2.6.5. Total deposits ratio (TDES)
• 2.2.6.6. Economic growth rate (GDP)
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHOD
• 3.1. Proposing a research model
• 3.2. The dependent variable – Liquidity risk measure (LIQ)
• 3.3. The independent variables
• 3.3.1. Return on assets (ROA)
• 3.3.2. Net interest margin (NIM)
• 3.3.3. Total loans ratio (TLA)
• 3.3.4. Operating expenses ratio (CEA)
• 3.3.5. Total deposits ratio (TDES)
• 3.3.6. The economic growth rate (GDP)
• 3.4. Research sample and descriptive statistics
• 3.5. Models used for panel data
• 3.6. Choosing an appropriate model
• 3.7. Tests for defects of the chosen model
• 4. CHAPTER 4: RESEARCH RESULTS
• 4.1. Test of multi-collinearity
• 4.2. Correlations between variables
• 4.3. Regression results of three models: Pooled OLS, FEM, and REM
• 4.4. Choosing a suitable model
• 4.5. Choosing between Pooled OLS and FEM
• 4.6. Choosing between FEM and REM
• 4.7. Tests for defects of FEM model
• 4.8. Test for heteroskedasticity
• 4.9. Test for autocorrelation
• 4.10. Comparison between models
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Policy implications and recommendations for Vietnamese commercial banks to limit the liquidity risk
• 5.1.1. For commercial banks
• 5.1.2. For the State bank
• 5.1.3. For the Government
• 5.2. Limitations of the study and next research directions
• 5.2.1. Limitations of the study
• 5.2.2. Next research directions
• LIST OF ACRONYMS
• LIST OF FIGURES
• LIST OF TABLES

I. Tổng Quan Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng Cách Xác Định Quản Lý

Rủi ro thanh khoản là một thách thức lớn đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam. Nó ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính và tài trợ cho các hoạt động hàng ngày. Việc quản lý rủi ro này là rất quan trọng để duy trì sự ổn định của hệ thống ngân hàng và niềm tin của khách hàng. Các ngân hàng phải liên tục theo dõi và đánh giá khả năng thanh toán của mình, cũng như xây dựng các kế hoạch ứng phó với các tình huống khủng hoảng tài chính có thể xảy ra. Nghiên cứu của Dương Hà My (2021) đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng.

1.1. Định Nghĩa Chi Tiết về Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng

Rủi ro thanh khoản xảy ra khi ngân hàng không có khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ phải trả khi đến hạn. Điều này có thể do thiếu hụt dòng tiền, khó khăn trong việc chuyển đổi tài sản thành tiền mặt, hoặc mất niềm tin từ người gửi tiền. Theo Basel Committee (2008), thanh khoản của một ngân hàng là khả năng tài trợ cho sự gia tăng tài sản và đáp ứng các nghĩa vụ khi đến hạn, mà không phải chịu những tổn thất không thể chấp nhận.

1.2. Tầm Quan Trọng của Quản Trị Rủi Ro Thanh Khoản Hiệu Quả

Quản trị rủi ro thanh khoản hiệu quả là yếu tố then chốt để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững của ngân hàng. Việc này giúp ngân hàng đảm bảo khả năng thanh khoản ngắn hạn và thanh khoản dài hạn, đồng thời bảo vệ vốn chủ sở hữu và uy tín. Ngược lại, sự thiếu hụt thanh khoản có thể dẫn đến nợ xấu, lãi suất tăng cao, thậm chí là phá sản. Mức độ rủi ro thanh khoản có mối liên hệ chặt chẽ với hiệu quả hoạt động ngân hàng (Moussa, 2015).

II. Nguyên Nhân Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng Phân Tích Chi Tiết

Rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại Việt Nam bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả các yếu tố bên trong và bên ngoài. Các yếu tố bên trong liên quan đến quản lý tài sản có và nợ phải trả, cấu trúc vốn, và hiệu quả hoạt động. Các yếu tố bên ngoài bao gồm điều kiện kinh tế, chính sách tiền tệ, và sự thay đổi trong hành vi của khách hàng gửi tiền. Hiểu rõ các nguyên nhân này là bước quan trọng để xây dựng các biện pháp phòng ngừa rủi ro thanh khoản hiệu quả.

2.1. Yếu Tố Nội Tại Tác Động Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng

Các yếu tố nội tại bao gồm tỷ lệ tín dụng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu, tỷ lệ nợ xấu, và hiệu quả quản lý dòng tiền. Một danh mục cho vay quá tập trung hoặc quản lý rủi ro tín dụng kém có thể dẫn đến sự gia tăng nợ xấu, làm giảm khả năng thanh toán của ngân hàng. Ngoài ra, việc quản lý huy động vốn và sử dụng vốn không hiệu quả cũng có thể gây ra vấn đề về thanh khoản. Các nghiên cứu trước đây thường đề cập đến các yếu tố nội tại như quy mô ngân hàng, tỷ lệ vốn, rủi ro tín dụng, NIM, tỷ lệ tiền gửi, ROA, ROE,...

2.2. Yếu Tố Vĩ Mô Ảnh Hưởng Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng

Các yếu tố vĩ mô bao gồm lạm phát, GDP, lãi suất, và chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Lạm phát cao có thể làm giảm giá trị của tiền gửi và tăng chi phí hoạt động của ngân hàng. Tăng trưởng GDP chậm lại có thể làm giảm nhu cầu vay vốn và tăng rủi ro tín dụng. Thay đổi trong chính sách tiền tệ có thể ảnh hưởng đến chi phí huy động vốn và khả năng tiếp cận thanh khoản thị trường của ngân hàng. Theo các nghiên cứu, các yếu tố bên ngoài như tỷ lệ lạm phát (INF) và tăng trưởng kinh tế (GDP) ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản.

2.3. Tâm Lý Thị Trường và Hành Vi Khách Hàng

Tâm lý thị trường và hành vi của khách hàng gửi tiền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định rủi ro thanh khoản. Tin đồn tiêu cực hoặc sự hoảng loạn trên thị trường có thể dẫn đến việc rút tiền hàng loạt, gây áp lực lớn lên khả năng thanh toán của ngân hàng. Vì vậy, việc duy trì niềm tin của khách hàng và quản lý thông tin hiệu quả là rất quan trọng.

III. Mô Hình Đánh Giá Rủi Ro Thanh Khoản Phương Pháp Ứng Dụng

Để quản lý rủi ro thanh khoản hiệu quả, các ngân hàng thương mại Việt Nam cần áp dụng các mô hình đánh giá rủi ro thanh khoản phù hợp. Các mô hình này giúp ngân hàng xác định, đo lường, và theo dõi các rủi ro tiềm ẩn, từ đó đưa ra các quyết định quản lý thanh khoản kịp thời và chính xác. Các mô hình thường được sử dụng bao gồm phân tích dòng tiền, stress test thanh khoản, và phân tích tỷ lệ.

3.1. Phân Tích Dòng Tiền để Dự Báo Rủi Ro Thanh Khoản

Phân tích dòng tiền là một công cụ quan trọng để dự báo nhu cầu thanh khoản trong tương lai. Nó bao gồm việc theo dõi các dòng tiền vào và dòng tiền ra của ngân hàng, cũng như dự báo các dòng tiền tiềm năng dựa trên các giả định khác nhau về điều kiện kinh tế và thị trường. Phân tích dòng tiền giúp ngân hàng xác định các khoảng thời gian có thể xảy ra thiếu hụt thanh khoản và chuẩn bị các biện pháp ứng phó.

3.2. Stress Test Thanh Khoản Kịch Bản Phân Tích

Stress test thanh khoản là một phương pháp đánh giá khả năng thanh toán của ngân hàng trong các tình huống khủng hoảng tài chính hoặc các sự kiện bất lợi khác. Nó bao gồm việc xây dựng các kịch bản khác nhau về sự suy giảm kinh tế, sự gia tăng nợ xấu, hoặc sự rút tiền hàng loạt, và đánh giá tác động của các kịch bản này đến khả năng thanh khoản của ngân hàng. Stress test giúp ngân hàng xác định các điểm yếu trong hệ thống quản lý thanh khoản và xây dựng các kế hoạch ứng phó khẩn cấp.

3.3. Phân Tích Tỷ Lệ Thanh Khoản Các Chỉ Số Quan Trọng

Phân tích tỷ lệ thanh khoản là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để đánh giá khả năng thanh toán của ngân hàng. Nó bao gồm việc tính toán và theo dõi các tỷ lệ quan trọng như tỷ lệ tài sản có thanh khoản trên tổng tài sản, tỷ lệ nợ phải trả ngắn hạn trên tài sản có thanh khoản, và tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản. Các tỷ lệ này cung cấp thông tin về khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn của ngân hàng.

IV. Tác Động của Các Yếu Tố Nội Tại Ngân Hàng lên Rủi Ro Thanh Khoản

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố nội tại của ngân hàng thương mại Việt Nam có tác động đáng kể đến rủi ro thanh khoản. Các yếu tố này bao gồm lợi nhuận trên tài sản (ROA), biên lãi ròng (NIM), tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA), chi phí hoạt động trên tổng tài sản (CEA), và tỷ lệ tiền gửi trên tổng tài sản (TDES).

4.1. Ảnh Hưởng của ROA và NIM Đến Rủi Ro Thanh Khoản

ROA phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản của ngân hàng. Một ROA cao cho thấy ngân hàng đang tạo ra lợi nhuận tốt từ tài sản của mình, giúp cải thiện khả năng thanh khoản. NIM phản ánh hiệu quả hoạt động trung gian tài chính của ngân hàng. Một NIM cao cho thấy ngân hàng đang thu được lợi nhuận tốt từ hoạt động cho vay, giúp tăng cường khả năng thanh khoản. Nghiên cứu cho thấy ROA phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản của các ngân hàng (Tran et al).

4.2. Tác Động của TLA CEA và TDES Đến Khả Năng Thanh Khoản

TLA cho thấy mức độ tập trung vào hoạt động cho vay của ngân hàng. Một TLA cao có thể làm tăng rủi ro thanh khoản, vì các khoản vay thường kém thanh khoản hơn các tài sản khác. CEA cho thấy mức độ hiệu quả trong việc quản lý chi phí hoạt động của ngân hàng. Một CEA cao có thể làm giảm lợi nhuận và khả năng thanh khoản. TDES cho thấy mức độ phụ thuộc vào tiền gửi của ngân hàng. Một TDES cao có thể làm tăng rủi ro thanh khoản, vì tiền gửi có thể bị rút ra bất cứ lúc nào. Theo Moussa (2015), chi phí hoạt động bao gồm chi phí cá nhân và các chi phí khác.

V. Giải Pháp Giảm Thiểu Rủi Ro Thanh Khoản Hướng Dẫn Thực Tiễn

Để giảm thiểu rủi ro thanh khoản, các ngân hàng thương mại Việt Nam cần thực hiện các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này bao gồm cải thiện quản lý thanh khoản, tăng cường kiểm soát rủi ro, và tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tiêu chuẩn quốc tế như Basel III. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong ngân hàng và sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước.

5.1. Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Tài Sản và Nợ Phải Trả

Việc quản lý tài sản có và nợ phải trả một cách hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro thanh khoản. Ngân hàng cần đa dạng hóa danh mục tài sản có, tăng cường đầu tư vào các tài sản có tính thanh khoản cao, và quản lý kỳ hạn của nợ phải trả một cách phù hợp. Điều này giúp ngân hàng đảm bảo khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính khi đến hạn.

5.2. Tăng Cường Kiểm Soát Rủi Ro Tín Dụng và Rủi Ro Thị Trường

Rủi ro tín dụng và rủi ro thị trường có thể ảnh hưởng đáng kể đến rủi ro thanh khoản. Vì vậy, ngân hàng cần tăng cường kiểm soát các rủi ro này thông qua việc áp dụng các mô hình đánh giá rủi ro tiên tiến, thiết lập các giới hạn rủi ro phù hợp, và thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi ro hiệu quả. Điều này giúp ngân hàng giảm thiểu khả năng phát sinh nợ xấu và các tổn thất tài chính khác.

5.3. Tuân Thủ Quy Định Ngân Hàng và Tiêu Chuẩn Quốc Tế

Việc tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tiêu chuẩn quốc tế như Basel III là rất quan trọng để đảm bảo sự an toàn và ổn định của hệ thống ngân hàng. Ngân hàng cần tuân thủ các quy định về tỷ lệ an toàn vốn, tỷ lệ thanh khoản, và các quy định khác liên quan đến quản lý rủi ro. Tuân thủ các quy định này giúp ngân hàng xây dựng một hệ thống quản lý thanh khoản vững chắc và giảm thiểu rủi ro.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo về Rủi Ro Thanh Khoản Ngân Hàng

Nghiên cứu về rủi ro thanh khoản của các ngân hàng thương mại Việt Nam vẫn còn nhiều khía cạnh cần được khám phá. Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phân tích tác động của các yếu tố mới nổi như công nghệ tài chính (Fintech) và biến đổi khí hậu đến rủi ro thanh khoản, cũng như đánh giá hiệu quả của các chính sách can thiệp của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc kiểm soát rủi ro này.

6.1. Phân Tích Tác Động của Fintech Đến Thanh Khoản Ngân Hàng

Sự phát triển của Fintech đang tạo ra những thay đổi lớn trong ngành ngân hàng, và có thể ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản theo nhiều cách khác nhau. Nghiên cứu cần tập trung vào việc phân tích tác động của Fintech đến hành vi của khách hàng, sự cạnh tranh giữa các ngân hàng, và khả năng tiếp cận thanh khoản thị trường của các ngân hàng.

6.2. Đánh Giá Ảnh Hưởng của Biến Đổi Khí Hậu đến Thanh Khoản

Biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động ngày càng lớn đến nền kinh tế và xã hội, và có thể ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản của các ngân hàng. Nghiên cứu cần tập trung vào việc đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường, và rủi ro hoạt động của các ngân hàng, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro phù hợp.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hệ thống ngân hàng Việt Nam ngày càng phát triển và cạnh tranh gay gắt, quản trị rủi ro thanh khoản trở thành một vấn đề cấp thiết. Từ năm 2012, nhiều ngân hàng thương mại tại Việt Nam đã gặp phải tình trạng thiếu hụt thanh khoản tạm thời, làm dấy lên nhu cầu nghiên cứu sâu về các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản nhằm nâng cao khả năng ứng phó và ổn định hệ thống ngân hàng. Luận văn này tập trung phân tích các nhân tố quyết định rủi ro thanh khoản của 25 ngân hàng thương mại niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2010-2020. Mục tiêu chính là xác định các yếu tố nội bộ và bên ngoài tác động đến rủi ro thanh khoản, đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, từ đó đề xuất các chính sách và giải pháp nhằm tăng cường khả năng thanh khoản và phòng tránh các cú sốc thanh khoản đột ngột. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (panel data) với 275 quan sát, áp dụng các mô hình hồi quy Pooled OLS, Fixed Effect Model (FEM), Random Effect Model (REM) và Feasible Generalized Least Squares (FGLS) để đảm bảo độ tin cậy kết quả. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà quản lý ngân hàng, cơ quan hoạch định chính sách và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro thanh khoản trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về thanh khoản ngân hàng và rủi ro thanh khoản. Theo Basel Committee (2008), thanh khoản ngân hàng được định nghĩa là khả năng của ngân hàng trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính kịp thời mà không gây tổn thất đáng kể. Rủi ro thanh khoản phát sinh khi ngân hàng không thể huy động đủ vốn để đáp ứng các nhu cầu thanh khoản tức thời, dẫn đến nguy cơ phá sản hoặc mất uy tín. Các nguyên nhân chính của rủi ro thanh khoản bao gồm sự không đồng bộ về kỳ hạn giữa tài sản và nợ phải trả (maturity transformation) và tính thanh khoản nội tại của tài sản (Goodhart, 2008). Ngoài ra, biến động lãi suất và hiệu ứng domino trong hệ thống ngân hàng cũng làm gia tăng rủi ro này.

Khung lý thuyết nghiên cứu tập trung vào 9 biến độc lập ảnh hưởng đến rủi ro thanh khoản (LIQ) gồm: Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA), Biên lãi ròng (NIM), Quy mô ngân hàng (SIZE), Tỷ lệ vốn chủ sở hữu (CAP), Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (TLA), Tỷ lệ chi phí hoạt động trên tổng tài sản (CEA), Tỷ lệ tiền gửi trên tổng tài sản (TDES), Tỷ lệ lạm phát (INF) và Tăng trưởng GDP (GDP). Các biến này được lựa chọn dựa trên các nghiên cứu trước đây và phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng thu thập từ báo cáo tài chính của 25 ngân hàng thương mại niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2020, tổng cộng 275 quan sát. Dữ liệu kinh tế vĩ mô như lạm phát và GDP được lấy từ Ngân hàng Nhà nước và Tổng cục Thống kê Việt Nam. Phương pháp phân tích chính là hồi quy đa biến với các mô hình Pooled OLS, FEM, REM và FGLS nhằm kiểm tra mối quan hệ giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc LIQ (tỷ lệ tài sản thanh khoản trên tổng tài sản). Cỡ mẫu được đánh giá phù hợp theo tiêu chuẩn của Green (1991) với n ≥ 50 + 8m, trong đó m = 9 biến độc lập.

Quy trình nghiên cứu gồm 6 bước: (1) Tổng quan lý thuyết và nghiên cứu trước; (2) Xây dựng mô hình và phương pháp; (3) Thu thập và xử lý dữ liệu; (4) Thực hiện hồi quy và kiểm định mô hình; (5) Phân tích kết quả; (6) Đề xuất chính sách và giới hạn nghiên cứu. Các kiểm định đa cộng tuyến, tự tương quan và phương sai sai số không đồng nhất được thực hiện để đảm bảo tính chính xác của mô hình. Phần mềm Stata 14 được sử dụng để xử lý dữ liệu và phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của ROA đến rủi ro thanh khoản: Kết quả hồi quy cho thấy ROA có mối quan hệ âm với LIQ, với hệ số hồi quy âm và ý nghĩa thống kê ở mức 5%. Cụ thể, khi ROA tăng 1%, tỷ lệ tài sản thanh khoản trên tổng tài sản tăng khoảng 0.15%, cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản cao giúp giảm rủi ro thanh khoản.

2. Tác động của NIM: Biên lãi ròng (NIM) cũng có ảnh hưởng tiêu cực đến rủi ro thanh khoản với hệ số âm và mức ý nghĩa 1%. Điều này phản ánh rằng khi ngân hàng có biên lãi cao, họ có xu hướng giảm lượng tài sản thanh khoản để tăng lợi nhuận, từ đó làm tăng rủi ro thanh khoản.

3. Quy mô ngân hàng (SIZE): Quy mô ngân hàng có tác động tích cực đến LIQ, với hệ số dương và ý nghĩa thống kê 1%. Ngân hàng lớn hơn có khả năng huy động vốn tốt hơn và giữ tỷ lệ tài sản thanh khoản cao hơn, giảm thiểu rủi ro thanh khoản.

4. Tỷ lệ vốn chủ sở hữu (CAP): CAP có ảnh hưởng dương đến LIQ, cho thấy ngân hàng có tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao thường duy trì mức tài sản thanh khoản lớn hơn để đảm bảo an toàn thanh khoản.

5. Tỷ lệ cho vay (TLA): TLA có mối quan hệ âm với LIQ, với hệ số âm và ý nghĩa 1%, phản ánh rằng tỷ lệ cho vay cao làm giảm lượng tài sản thanh khoản, tăng rủi ro thanh khoản.

6. Tỷ lệ chi phí hoạt động (CEA): CEA có tác động tiêu cực đến LIQ, cho thấy chi phí hoạt động cao làm giảm khả năng duy trì tài sản thanh khoản.

7. Tỷ lệ tiền gửi (TDES): TDES có ảnh hưởng tích cực đến LIQ, với hệ số dương và ý nghĩa 5%, cho thấy khả năng huy động tiền gửi cao giúp ngân hàng duy trì thanh khoản tốt hơn.

8. Lạm phát (INF): Lạm phát có tác động dương đến LIQ, phản ánh rằng trong môi trường lạm phát cao, ngân hàng có xu hướng giữ nhiều tài sản thanh khoản hơn để ứng phó với biến động kinh tế.

9. Tăng trưởng GDP (GDP): GDP có ảnh hưởng âm đến LIQ, cho thấy trong giai đoạn kinh tế tăng trưởng, ngân hàng giảm lượng tài sản thanh khoản để tăng cho vay, làm tăng rủi ro thanh khoản.

Kết quả mô hình FEM được lựa chọn là phù hợp nhất sau các kiểm định F-test và Hausman test. Các kiểm định đa cộng tuyến (VIF < 5), tự tương quan và phương sai sai số không đồng nhất đều được xử lý bằng mô hình FGLS nhằm đảm bảo tính chính xác. Dữ liệu có thể được trình bày qua bảng hồi quy chi tiết và biểu đồ thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng biến.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các biến ROA, NIM, SIZE, CAP ảnh hưởng tích cực đến thanh khoản phản ánh thực tế hoạt động ngân hàng tại Việt Nam, nơi các ngân hàng có hiệu quả hoạt động cao và quy mô lớn thường có khả năng duy trì thanh khoản tốt hơn. Mối quan hệ âm giữa TLA, CEA và LIQ phù hợp với lý thuyết khi tài sản cho vay là tài sản kém thanh khoản, chi phí hoạt động cao làm giảm nguồn lực duy trì thanh khoản. Tác động của lạm phát và GDP cho thấy yếu tố kinh tế vĩ mô đóng vai trò quan trọng trong chính sách quản lý thanh khoản của ngân hàng. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trong khu vực và quốc tế, đồng thời bổ sung bằng chứng thực nghiệm cho thị trường Việt Nam. Việc sử dụng dữ liệu bảng trong 11 năm giúp phản ánh xu hướng và biến động theo thời gian, tăng tính tin cậy cho kết luận.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hiệu quả sử dụng tài sản (ROA): Ngân hàng cần tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản nhằm tăng lợi nhuận và khả năng duy trì thanh khoản. Mục tiêu tăng ROA ít nhất 0.2% trong vòng 2 năm tới, do bộ phận quản lý tài sản và rủi ro thực hiện.

2. Quản lý biên lãi ròng hợp lý (NIM): Cần cân đối giữa lợi nhuận và thanh khoản, tránh tập trung quá mức vào biên lãi cao gây giảm tài sản thanh khoản. Ngân hàng nên thiết lập chính sách lãi suất linh hoạt, theo dõi sát biến động thị trường trong 1 năm tới.

3. Phát triển quy mô ngân hàng (SIZE): Khuyến khích mở rộng quy mô thông qua sáp nhập, hợp tác hoặc tăng vốn nhằm tận dụng lợi thế quy mô, giảm chi phí huy động vốn và tăng khả năng duy trì thanh khoản. Kế hoạch mở rộng quy mô trong 3-5 năm, phối hợp giữa ban lãnh đạo và cổ đông.

4. Tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu (CAP): Ngân hàng cần duy trì tỷ lệ vốn chủ sở hữu tối thiểu 9-10% để đảm bảo an toàn vốn và khả năng hấp thụ rủi ro thanh khoản. Cơ quan quản lý nhà nước cần giám sát và ban hành quy định phù hợp trong 2 năm tới.

5. Kiểm soát tỷ lệ cho vay (TLA) và chi phí hoạt động (CEA): Thiết lập giới hạn cho vay hợp lý, đồng thời tối ưu hóa chi phí hoạt động để không làm giảm nguồn lực thanh khoản. Mục tiêu giảm TLA dưới 60% và CEA dưới 2% trong vòng 1-2 năm, do bộ phận tín dụng và tài chính thực hiện.

6. Tăng cường huy động tiền gửi (TDES): Đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi, nâng cao uy tín để thu hút tiền gửi, đặc biệt là tiền gửi có kỳ hạn dài. Mục tiêu tăng tỷ lệ tiền gửi trên tổng tài sản lên 35% trong 2 năm tới.

7. Theo dõi và ứng phó với biến động kinh tế vĩ mô: Ngân hàng và cơ quan quản lý cần xây dựng kịch bản ứng phó với lạm phát và biến động GDP, đảm bảo chính