Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam trong giai đoạn 2011 – 2021

Lợi nhuận là một chỉ số không thể thiếu để đánh giá khả năng hoạt động của một tổ chức. Trên thị trường có rất nhiều ngân hàng thương mại, cạnh tranh trong ngành vô cùng lớn, và do đó lợi nhuận thu về sẽ có kết quả khác nhau. Lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu của mọi cá nhân cũng như tổ chức khi tham gia vào hoạt động kinh tế, họ luôn muốn tìm mọi cách để nâng cao lợi nhuận thu về, điều này cũng đồng nghĩa cho việc lợi nhuận càng cao sẽ càng cho thấy được hiệu quả trong quá trình hoạt động của một tổ chức cũng như sức khỏe của một tổ chức.

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định và đánh giá các yếu tố có ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng thương mại cổ phần. Bằng cách sử dụng dữ liệu từ 20 ngân hàng trong giai đoạn 2011-2021, bài nghiên cứu mong muốn làm rõ mức độ tác động của từng yếu tố, từ đó cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về động lực tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng. Kết quả nghiên cứu sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra các quyết định chiến lược và chính sách quản lý hiệu quả ngân hàng.

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp nghiên cứu định lượng như hồi quy POLS, FEM, và REM để phân tích dữ liệu. Các dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính của 20 ngân hàng thương mại cổ phần trong giai đoạn 2011-2021. Việc sử dụng dữ liệu bảng cho phép nghiên cứu xem xét sự thay đổi của các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận theo thời gian và giữa các ngân hàng khác nhau. Các phương pháp này được sử dụng để xác định các yếu tố tác động lợi nhuận ngân hàng.

Dịch bệnh Covid-19 gây ra các chính sách đóng cửa, hạn chế di chuyển khiến vài ngành nghề không thể hoạt động dẫn đến nhiều hoạt động đều bị trì trệ. Tổ chức Y tế thế giới WHO đã chính thức tuyên bố Covid – 19 là đại dịch toàn cầu và cảnh báo toàn bộ các nước thực hiện các chính sách cách ly nhằm hạn chế dịch bệnh lây lan quá nhanh. Với tốc độ lây lan nhanh cùng nhiều biến thể phức tạp: Alpha, Beta, Gamma, Delta và Omnicron,… ngành ngân hàng nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung đều bị ảnh hưởng.

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà Nước, hiện có 31 Ngân hàng thương mại đang hoạt động tại Việt Nam. Số lượng ngân hàng nhiều tạo nên sức cạnh tranh trong ngành là vô cùng lớn, các Ngân hàng liên tục phải cải thiện các sản phẩm, chính sách sao cho phù hợp để thu hút người tiêu dùng mới và duy trì khách hàng hiện hữu. Điều này tạo ra áp lực lớn lên các ngân hàng trong việc duy trì và tăng trưởng lợi nhuận. Việc tối thiểu hóa chi phí và gia tăng doanh thu luôn là mục tiêu hàng đầu của các nhà quản lý ngân hàng.

Các ngân hàng thương mại phải đối mặt với nhiều loại rủi ro, trong đó rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro lớn nhất. Tỷ lệ nợ xấu gia tăng sẽ làm giảm lợi nhuận của ngân hàng, đồng thời làm tăng chi phí dự phòng rủi ro. Do đó, việc quản trị rủi ro tín dụng hiệu quả là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng lợi nhuận của ngân hàng. Các ngân hàng cần xây dựng các chính sách tín dụng chặt chẽ và giám sát rủi ro thường xuyên.

Quy mô của ngân hàng, được đo lường bằng tổng tài sản, có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận. Một ngân hàng lớn hơn có thể tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô, giảm chi phí hoạt động và tăng khả năng tiếp cận thị trường. Tuy nhiên, quy mô quá lớn cũng có thể dẫn đến sự phức tạp trong quản lý và tăng rủi ro hoạt động. Nghiên cứu sẽ xem xét tác động của quy mô ngân hàng đến lợi nhuận.

Cấu trúc vốn và khả năng thanh khoản là những yếu tố quan trọng trong việc quản lý rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Một ngân hàng có cấu trúc vốn hợp lý sẽ có khả năng hấp thụ các cú sốc tài chính và duy trì hoạt động ổn định. Khả năng thanh khoản cao giúp ngân hàng đáp ứng các nhu cầu thanh toán và giảm rủi ro mất thanh khoản. Nghiên cứu sẽ đánh giá tác động của cấu trúc vốn và khả năng thanh khoản đến lợi nhuận.

Chất lượng quản trị và hiệu quả hoạt động có vai trò quan trọng trong việc tạo ra lợi nhuận bền vững. Ngân hàng có chất lượng quản trị tốt thường có khả năng đưa ra các quyết định đúng đắn và quản lý rủi ro hiệu quả hơn. Hiệu quả hoạt động cao giúp ngân hàng giảm chi phí và tăng doanh thu. Nghiên cứu sẽ xem xét tác động của chất lượng quản trị và hiệu quả hoạt động đến lợi nhuận.

Tăng trưởng GDP tạo ra nhu cầu tín dụng và dịch vụ ngân hàng, từ đó tăng doanh thu và lợi nhuận. Khi nền kinh tế phát triển, các doanh nghiệp có xu hướng mở rộng hoạt động và đầu tư, dẫn đến tăng nhu cầu vay vốn. Cá nhân cũng có xu hướng tiêu dùng nhiều hơn và sử dụng các dịch vụ ngân hàng như thẻ tín dụng và vay tiêu dùng. Nghiên cứu sẽ xem xét tác động của tăng trưởng GDP đến lợi nhuận.

Lãi suất và tỷ giá hối đoái có tác động lớn đến biên lợi nhuận và rủi ro thị trường. Khi lãi suất tăng, chi phí vốn của ngân hàng tăng, làm giảm biên lợi nhuận. Tỷ giá hối đoái biến động có thể ảnh hưởng đến thu nhập từ các hoạt động kinh doanh ngoại tệ và rủi ro tỷ giá. Nghiên cứu sẽ đánh giá tác động của lãi suất và tỷ giá hối đoái đến lợi nhuận.

Lạm phát có thể làm giảm giá trị thực của lợi nhuận và ảnh hưởng đến quyết định đầu tư. Khi lạm phát tăng, chi phí hoạt động của ngân hàng tăng, làm giảm lợi nhuận thực tế. Ngoài ra, lạm phát có thể làm giảm sức mua của người tiêu dùng và ảnh hưởng đến nhu cầu tín dụng. Nghiên cứu sẽ xem xét tác động của lạm phát đến lợi nhuận.

Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố quy mô ngân hàng, khả năng thanh khoản, tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng GDP, và lạm phát đều có tác động đáng kể đến lợi nhuận ngân hàng. Cụ thể, các yếu tố này có thể tác động theo hướng tích cực hoặc tiêu cực. Sự hiểu biết về hướng và mức độ tác động của các yếu tố này là rất quan trọng để ngân hàng có thể đưa ra các quyết định phù hợp.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, bài viết khuyến nghị các ngân hàng cần tập trung vào việc quản lý rủi ro hiệu quả, tối ưu hóa cấu trúc vốn, nâng cao chất lượng quản trị và ứng dụng công nghệ. Quản lý rủi ro hiệu quả giúp ngân hàng giảm thiểu tỷ lệ nợ xấu và chi phí dự phòng rủi ro. Tối ưu hóa cấu trúc vốn giúp ngân hàng tăng khả năng sinh lời. Nâng cao chất lượng quản trị giúp ngân hàng đưa ra các quyết định đúng đắn và quản lý rủi ro hiệu quả hơn.

Ứng dụng công nghệ là một trong những giải pháp quan trọng để tối ưu hóa lợi nhuận ngân hàng. Công nghệ có thể giúp ngân hàng giảm chi phí hoạt động, tăng doanh thu, và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Các ngân hàng nên đầu tư vào các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain, và điện toán đám mây để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Công nghệ hỗ trợ các hoạt động giao dịch, chăm sóc khách hàng, và đưa ra các quyết định nhanh chóng.

Các hướng nghiên cứu mới có thể tập trung vào tác động của công nghệ ngân hàng, chính sách tiền tệ mới và rủi ro khí hậu đến lợi nhuận ngân hàng. Công nghệ ngân hàng đang thay đổi cách thức hoạt động của ngân hàng và có thể tạo ra các cơ hội và thách thức mới. Chính sách tiền tệ có thể ảnh hưởng đến lãi suất, tỷ giá hối đoái và lạm phát, từ đó tác động đến lợi nhuận ngân hàng.

Việc sử dụng dữ liệu lớn và các phương pháp phân tích tiên tiến có thể giúp đưa ra các kết quả chính xác và hữu ích hơn. Dữ liệu lớn có thể cung cấp thông tin chi tiết về hành vi của khách hàng, xu hướng thị trường và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Các phương pháp phân tích tiên tiến như học máy và trí tuệ nhân tạo có thể giúp phát hiện các mẫu và mối quan hệ phức tạp trong dữ liệu.

Rủi ro khí hậu đang trở thành một vấn đề ngày càng quan trọng đối với ngành ngân hàng. Các sự kiện thời tiết cực đoan có thể gây ra thiệt hại lớn cho các tài sản và hoạt động của ngân hàng. Ngoài ra, các quy định về khí hậu có thể ảnh hưởng đến chi phí hoạt động và chiến lược kinh doanh của ngân hàng. Nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá tác động của rủi ro khí hậu đến lợi nhuận ngân hàng.