Các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam

• Tác giả: Hồ Dương Gia Bảo
• Người hướng dẫn: TS. Đặng Thị Quỳnh Anh
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Đóng góp của nghiên cứu
• 1.7. Bố cục của khóa luận
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ LƯỢC KHẢO CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• 2.1. Tổng quan về hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần
• 2.2. Các lý thuyết về hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần
• 2.3. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần
• 2.4. Các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần
• 2.4.1. Các yếu tố bên ngoài
• 2.4.1.1. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (tăng trưởng GDP)
• 2.4.1.2. Tỷ lệ lạm phát CPI
• 2.4.2. Các yếu tố bên trong
• 2.4.2.1. Quy mô ngân hàng
• 2.4.2.2. Hoạt động cho vay
• 2.4.2.3. Dự phòng rủi ro tín dụng
• 2.4.2.4. Chi phí hoạt động
• 2.4.2.5. Vốn chủ sở hữu
• 2.5. Lược khảo các nghiên cứu có liên quan
• 2.5.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 2.5.2. Các nghiên cứu trong nước
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.1.1. Phương pháp định tính
• 3.1.2. Phương pháp định lượng
• 3.1.3. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Thống kê mô tả dữ liệu
• 3.3. Kiểm định các mô hình Pooled OLS, FEM và REM
• 3.4. Kiểm định các hệ số hồi quy
• 3.5. Kiểm định các khuyết tật trong mô hình
• 3.6. Khắc phục khuyết tật trong mô hình bằng phương pháp FGLS
• 3.7. Mô hình nghiên cứu
• 3.8. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.8.1. Giả thuyết về quy mô ngân hàng (SIZE)
• 3.8.2. Giả thuyết về tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR)
• 3.8.3. Giả thuyết về tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản (LAR)
• 3.8.4. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng cho vay (LLR)
• 3.8.5. Giả thuyết về tỷ lệ chi phí trên tổng thu nhập (CIR)
• 3.8.6. Giả thuyết về tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (EAR)
• 3.8.7. Giả thuyết về tỷ lệ tăng trưởng GDP
• 3.8.8. Giả thuyết về tỷ lệ lạm phát CPI
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Hiệu quả hoạt động kinh doanh các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam từ 2012 – 2022
• 4.2. Tình hình tăng trưởng ROAA
• 4.3. Tình hình tăng trưởng ROAE
• 4.4. Phân tích thống kê mô tả biến
• 4.5. Phân tích ma trận tương quan và kiểm định đa cộng tuyến các biến
• 4.6. Kết quả hồi quy đối với ROAA
• 4.7. Kết quả mô hình Pooled OLS và mô hình FEM
• 4.8. Kiểm định khuyết tật mô hình
• 4.9. Khắc phục các khuyết tật trong mô hình
• 4.10. Kết quả hồi quy với ROAE
• 4.11. Kết quả mô hình Pooled OLS và mô hình FEM
• 4.12. Kết quả mô hình FEM và mô hình REM
• 4.13. Kiểm định các khuyết tật mô hình
• 4.14. Khắc phục khuyết tật trong mô hình
• 4.15. Thảo luận kết quả theo FGLS
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Một số hàm ý chính sách
• 5.1.1. Tăng quy mô tài sản và vốn chủ sở hữu để tăng lợi nhuận
• 5.1.2. Tăng cường hoạt động cho vay để tăng lợi nhuận
• 5.1.3. Tối ưu hóa chi phí hoạt động để tăng lợi nhuận
• 5.2. Hạn chế của đề tài
• 5.3. Đề xuất hướng nghiên cứu trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH 24 NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN TRONG NGHIÊN CỨU

I. Tổng Quan Hiệu Quả Kinh Doanh Ngân Hàng Cổ Phần Hiện Nay

Hệ thống NHTMCP đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế và là công cụ liên kết doanh nghiệp với thị trường. Theo NHNN, đến 31/12/2022, tổng tài sản của nhóm NHTMCP đạt 8.502 tỷ đồng, tăng 11,86% so với năm trước. Vốn điều lệ đạt 469.409 tỷ đồng, tăng 19,26%. Tình hình HĐKD của các NHTMCP là chủ đề quan trọng, cần xác định các yếu tố để đạt hiệu quả cao, góp phần phát triển kinh tế. Tuy nhiên, giai đoạn 2020-2021, dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống ngân hàng, khiến hoạt động dịch vụ không đạt mức kỳ vọng. Theo Tổng cục Thống kê, ngành tài chính - ngân hàng đóng góp 6,7% vào GDP năm 2020, thấp hơn mức 8,62% của năm 2019. Vì vậy, ngành ngân hàng cần nỗ lực hơn để khẳng định vị thế.

1.1. Tầm Quan Trọng của NHTMCP Đối Với Nền Kinh Tế

Hệ thống ngân hàng là lĩnh vực chủ đạo đảm bảo nền kinh tế vận hành nhịp nhàng. Hoạt động ngân hàng tăng cường sử dụng vốn hiệu quả thông qua huy động và cấp tín dụng. Các quốc gia sử dụng hoạt động ngân hàng để điều tiết lượng tiền lưu thông, đảm bảo tính cân đối của lượng tiền trong nền kinh tế.

1.2. Thách Thức và Cơ Hội cho Ngân Hàng Sau Đại Dịch

NHTMCP đối mặt với thách thức và khó khăn nhưng cũng có động lực để phát triển. Nghiên cứu về yếu tố tác động đến hiệu quả kinh doanh sẽ giúp nhà quản lý hiểu rõ hơn về cơ cấu ngành, xác định yếu tố ảnh hưởng và đưa ra giải pháp cải thiện, đặc biệt trong giai đoạn hậu Covid.

II. Vấn Đề Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Lợi Nhuận Ngân Hàng Cổ Phần

Các NHTM trong nước chịu áp lực cạnh tranh mạnh mẽ từ các TCTD và ngân hàng nước ngoài để tăng thị phần tín dụng và nâng cao khả năng cung ứng dịch vụ. Sự cạnh tranh này đòi hỏi các ngân hàng cần có giải pháp để cải thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh nhằm ứng phó với biến động kinh tế. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các NHTMCP, các nghiên cứu thực nghiệm lại có tính không đồng nhất. Thêm vào đó, các nghiên cứu đi trước đã được thực hiện trong các giai đoạn khác nhau của nền kinh tế nên sẽ có sự khác biệt về thực trạng từng thời kỳ.

2.1. Áp Lực Cạnh Tranh Ngân Hàng và Tác Động Đến Thị Phần

Sự cạnh tranh giữa các NHTM, TCTD và ngân hàng nước ngoài ngày càng gay gắt, đòi hỏi các NHTM phải liên tục cải thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động. Mục tiêu là ứng phó và thích nghi trong bối cảnh môi trường kinh tế có nhiều biến động.

2.2. Sự Khác Biệt Trong Nghiên Cứu Trước Đây Về Hiệu Quả Kinh Doanh

Các nghiên cứu trước đây về yếu tố ảnh hưởng đến HQHĐKD của NHTMCP có tính không đồng nhất. Sự khác biệt về giai đoạn kinh tế cũng tạo ra sự khác biệt về thực trạng từng thời kỳ.

III. Cách Phân Tích Chỉ Số Tài Chính Ngân Hàng Ảnh Hưởng Kinh Doanh

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp nghiên cứu định lượng, kết hợp dữ liệu chéo và chuỗi thời gian, phân tích dữ liệu bảng là phù hợp nhất. Phương pháp này cung cấp nhiều thông tin và kết quả chính xác hơn so với chỉ phân tích chuỗi thời gian. Mô hình hồi quy dữ liệu bảng được phân tích bằng phần mềm STATA. Các mô hình hồi quy được áp dụng bao gồm mô hình hồi quy ước lượng bình phương nhỏ nhất (Pooled OLS), mô hình hồi quy tác động cố định (FEM) và mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên (REM). Tiếp theo mô hình hồi quy phù hợp nhất được chọn, kiểm định mô hình được thực hiện để đảm bảo tính phù hợp và độ tin cậy của kết quả.

3.1. Phương Pháp Định Lượng Phân Tích Dữ Liệu Bảng Trong Nghiên Cứu

Phương pháp định lượng được sử dụng trong nghiên cứu kết hợp dữ liệu chéo và chuỗi thời gian. Phân tích dữ liệu bảng là phương pháp phù hợp nhất để cung cấp thông tin và kết quả chính xác.

3.2. Ứng Dụng Mô Hình Hồi Quy Pooled OLS FEM REM để Phân Tích

Mô hình hồi quy dữ liệu bảng được phân tích bằng phần mềm STATA. Các mô hình hồi quy được áp dụng gồm Pooled OLS, FEM và REM. Mô hình phù hợp nhất được chọn và kiểm định để đảm bảo tính phù hợp và độ tin cậy.

IV. Giải Pháp Quản Lý Rủi Ro Tín Dụng Tăng Lợi Nhuận Ngân Hàng

Nghiên cứu về yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các NHTMCP tại Việt Nam sẽ giúp các nhà quản lý hiểu rõ hơn về cơ cấu ngành ngân hàng, giúp các ngân hàng xác định được những yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình từ đó có những giải pháp cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh, đặc biệt là định hướng phát triển trong giai đoạn hậu Covid. Khóa luận xây dựng mô hình nghiên cứu, bao gồm các biến phụ thuộc và độc lập, nguồn dữ liệu chính lấy từ báo cáo tài chính ngân hàng.

4.1. Tối Ưu Hóa Chi Phí Hoạt Động Để Nâng Cao Lợi Nhuận

Việc tối ưu hóa chi phí hoạt động là một giải pháp quan trọng để nâng cao lợi nhuận cho các NHTMCP. Điều này bao gồm việc quản lý chặt chẽ các khoản chi phí, tìm kiếm các giải pháp tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.

4.2. Tăng Cường Hoạt Động Cho Vay và Quản Lý Nợ Xấu

Tăng cường hoạt động cho vay là một cách để tăng lợi nhuận cho ngân hàng, nhưng cần phải quản lý rủi ro tín dụng một cách hiệu quả. Việc kiểm soát và giảm thiểu nợ xấu là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của ngân hàng.

V. Ứng Dụng Đánh Giá Tác Động của Vốn Điều Lệ Đến Kinh Doanh

Ngoài ra, dữ liệu còn được thu thập từ website http://finance.vn, http://cafef.vn, các website của các NHTMCP, trang thông tin của Bộ tài chính,… Bên cạnh đó, để so sánh và đánh giá thiết thực các yếu tố tác động đến hiệu quả kinh doanh của các NHTMCP ở Việt Nam bằng cách sử dụng các phương pháp tổng hợp, thống kê mô tả, phân tích, suy luận,… Với đề tài khóa luận đang nghiên cứu, tác giả kỳ vọng sẽ đem lại được những đóng góp tích cực về mặt lý thuyết, bài viết trình bày lý luận cơ bản về hiệu quả hoạt động kinh doanh ngân hàng, đề cập đến các yếu tố tác động.

5.1. Phân Tích Tác Động của Các Yếu Tố Vĩ Mô Đến Hiệu Quả Hoạt Động

Phân tích tác động của các yếu tố vĩ mô như tăng trưởng GDP, tỷ lệ lạm phát đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng là rất quan trọng. Các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và ổn định của ngân hàng.

5.2. Ảnh Hưởng của Quy Mô Ngân Hàng và Thị Phần Đến Lợi Nhuận

Quy mô ngân hàng và thị phần có ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận. Các ngân hàng lớn có thể tận dụng lợi thế quy mô để giảm chi phí và tăng hiệu quả hoạt động. Thị phần lớn cũng giúp ngân hàng có thể tăng doanh thu và lợi nhuận.

VI. Kết Luận Hàm Ý Chính Sách Nâng Cao Hiệu Quả Kinh Doanh NHTMCP

Kết quả nghiên cứu dự kiến sẽ là bằng chứng thực nghiệm để một lần nữa xác định các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh các NHTMCP. Đồng thời là cơ sở giúp cho các nhà quản trị ngân hàng có thể điều chỉnh và cải thiện hoạt động kinh doanh của các NHTMCP tại Việt Nam trong tương lai. Đề tài khóa luận sẽ là nguồn tài liệu tham khảo đối với các độc giả quan tâm, nghiên cứu về NHTM. Tác giả sẽ trình bày tổng quan về nghiên cứu bao gồm tính cấp thiết, mục tiêu, phương pháp của nghiên cứu.

6.1. Các Khuyến Nghị Chính Sách Cải Thiện Quản Trị Ngân Hàng

Đưa ra các khuyến nghị chính sách nhằm cải thiện quản trị ngân hàng, bao gồm việc nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả hoạt động. Các chính sách này cần phải được thiết kế để phù hợp với đặc điểm và điều kiện của từng ngân hàng.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Trong Tương Lai Về Tăng Trưởng Tín Dụng

Đề xuất các hướng nghiên cứu trong tương lai về tăng trưởng tín dụng, quản lý rủi ro và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Các nghiên cứu này cần phải được thực hiện một cách toàn diện và khách quan để cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản lý và nhà hoạch định chính sách.