I. Hiệu lực kiểm toán nội bộ
Hiệu lực kiểm toán nội bộ là khái niệm trọng tâm trong nghiên cứu này, được định nghĩa là mức độ đạt được các mục tiêu đã thiết lập, bao gồm cả chất lượng. Theo hướng dẫn của IIA, tính hiệu lực là yếu tố quyết định để kiểm toán nội bộ trở thành thành phần quan trọng trong quản trị công ty hiệu quả. Nghiên cứu chỉ ra hai cách tiếp cận chính để đo lường tính hiệu lực: (1) dựa trên sự phù hợp với các tiêu chuẩn phổ quát và (2) dựa trên đánh giá chủ quan của nhà quản lý. Các nghiên cứu thực nghiệm như của Aaron Cohen và Gabriel Sayag (2010) đã phát triển thang đo cụ thể để đánh giá tính hiệu lực, bao gồm chất lượng kiểm toán, đánh giá của đơn vị được kiểm toán và đóng góp của kiểm toán nội bộ.
1.1. Đo lường tính hiệu lực
Các nghiên cứu như của Jayalakshmy Ramachandran và cộng sự (2012) đã áp dụng mô hình Arena và Azzone (2009) để đo lường hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại. Mô hình này tập trung vào ba khía cạnh: quy trình kiểm toán, đầu ra và kết quả đạt được. Quy trình kiểm toán được đánh giá dựa trên mức độ tuân thủ chuẩn mực, khả năng lập kế hoạch và thực hiện kiểm toán. Đầu ra được đo lường qua mức độ hài lòng của đơn vị được kiểm toán và tỷ lệ khuyến nghị được thực hiện. Kết quả đạt được xem xét tác động của kiểm toán nội bộ đến hiệu quả hoạt động của tổ chức.
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng
Nghiên cứu của Abdulaziz Alzeban (2014) chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ, bao gồm năng lực của bộ phận kiểm toán, quy mô, mối quan hệ với kiểm toán độc lập, sự hỗ trợ của nhà quản lý và tính độc lập. Các yếu tố này được đo lường qua thang Likert 5 bậc và phân tích hồi quy để xác định mối quan hệ với tính hiệu lực. Kết quả cho thấy sự hỗ trợ của nhà quản lý và tính độc lập là hai yếu tố quan trọng nhất.
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ
Nghiên cứu xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các yếu tố này bao gồm năng lực của bộ phận kiểm toán, tính độc lập, sự hỗ trợ của nhà quản lý, mối quan hệ với kiểm toán độc lập và quy trình kiểm toán. Nghiên cứu của Adhista Cahya Mustika (2015) sử dụng lý thuyết dự phòng để giải thích mối quan hệ giữa các yếu tố này và tính hiệu lực. Kết quả cho thấy việc cải thiện quy trình kiểm toán và tăng cường sự hỗ trợ của nhà quản lý có tác động tích cực đến hiệu quả kiểm toán.
2.1. Năng lực và tính độc lập
Năng lực của bộ phận kiểm toán nội bộ được đo lường qua trình độ chuyên môn và khả năng thực hiện các nhiệm vụ kiểm toán. Tính độc lập là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính khách quan trong quá trình kiểm toán. Nghiên cứu chỉ ra rằng các ngân hàng thương mại có bộ phận kiểm toán nội bộ với năng lực cao và tính độc lập mạnh mẽ thường đạt được hiệu lực kiểm toán cao hơn.
2.2. Sự hỗ trợ của nhà quản lý
Sự hỗ trợ của nhà quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực kiểm toán nội bộ. Nghiên cứu của Abdulaziz Alzeban (2014) chỉ ra rằng sự hỗ trợ từ các nhà quản lý cấp cao giúp tăng cường tính hiệu quả của kiểm toán nội bộ thông qua việc cung cấp nguồn lực và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kiểm toán.
III. Thực trạng và khuyến nghị
Nghiên cứu đánh giá thực trạng hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, chỉ ra rằng mặc dù đã có những cải tiến đáng kể, vẫn còn nhiều thách thức trong việc đạt được tính hiệu lực cao. Các khuyến nghị bao gồm nâng cao nguồn lực, tăng cường tính độc lập và cải thiện quy trình kiểm toán. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ chặt chẽ giữa kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập để đảm bảo tính hiệu quả.
3.1. Thực trạng tại Việt Nam
Thực trạng kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam cho thấy sự thiếu hụt về nguồn lực và tính độc lập. Nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều ngân hàng chưa đạt được hiệu lực kiểm toán như kỳ vọng do hạn chế trong quy trình và sự hỗ trợ từ nhà quản lý.
3.2. Khuyến nghị cải thiện
Các khuyến nghị bao gồm việc nâng cao năng lực của bộ phận kiểm toán nội bộ, tăng cường tính độc lập và cải thiện quy trình kiểm toán. Nghiên cứu cũng đề xuất việc đẩy mạnh sự hỗ trợ từ nhà quản lý và duy trì mối quan hệ chặt chẽ với kiểm toán độc lập để đảm bảo tính hiệu quả.
