Phân tích các nhân tố tác động đến tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ trong ngân hàng thương mại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Hải Hà
• Người hướng dẫn: Nguyễn Thị Hương Liên
• Trường học: Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Kế toán, kiểm toán và phân tích
• Đề tài: Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM KẾT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Tổng quan nghiên cứu về tính hiệu lực của KTNB và các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của KTNB
• 1.3. Tính hiệu lực của KTNB
• 1.4. Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của Kiểm toán nội bộ
• 1.5. Khoảng trống nghiên cứu
• 1.6. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.7. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.8. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.9. Kết cấu của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KIỂM TOÁN NỘI BỘ VÀ TÍNH HIỆU LỰC CỦA KIỂM TOÁN NỘI BỘ
• 2.1. Những vấn đề cơ bản về KTNB
• 2.2. Lịch sử hình thành và phát triển của KTNB
• 2.3. Định nghĩa, đặc điểm và phạm vi của KTNB
• 2.4. Vai trò của Kiểm toán nội bộ trong tổ chức
• 2.5. Quy trình kiểm toán nội bộ
• 2.6. Khuôn khổ thực hành nghề nghiệp của KTNB
• 2.7. Sự khác biệt, mối quan hệ giữa Kiểm toán nội bộ và Kiểm toán độc lập
• 2.8. Tính hiệu lực của Kiểm toán nội bộ
• 2.9. Khái niệm tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ. Đo lường và đánh giá tính hiệu lực của KTNB
• 2.10. Các lý thuyết vận dụng nghiên cứu tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ
• 2.10.1. Lý thuyết đại diện
• 2.10.2. Lý thuyết dựa trên nguồn lực
• 2.10.3. Lý thuyết thể chế
• 2.10.4. Lý thuyết dự phòng. Phối hợp các lý thuyết trong nghiên cứu kiểm toán nội bộ
• 3. CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thiết kế quy trình nghiên cứu
• 3.2. Xây dựng mô hình nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 3.4. Phương pháp suy diễn
• 3.5. Phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia
• 3.6. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 3.7. Thiết kế bảng hỏi
• 3.8. Phương pháp lựa chọn mẫu
• 3.9. Quá trình thu thập dữ liệu
• 3.10. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN TÍNH HIỆU LỰC CỦA KTNB TẠI CÁC NHTMVN
• 4.1. Tổng quan về kiểm toán nội bộ tại các NHTM Việt Nam
• 4.2. Lịch sử hình thành và phát triển kiểm toán nội bộ tại Việt Nam
• 4.3. Cơ sở pháp lý của hoạt động kiểm toán nội bộ tại các NHTM Việt Nam
• 4.4. Đặc điểm của Kiểm toán nội bộ trong Ngân hàng thương mại Việt Nam
• 4.5. Kết quả khảo sát về tính hiệu lực và các nhân tố ảnh hưởng tính hiệu lực của KTNB tại NHTMVN
• 4.6. Tính hiệu lực của KTNB tại NHTMVN
• 4.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ tại các NHTM Việt Nam theo các nhóm ngân hàng
• 4.8. Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của KTNB tại các NHTMVN
• 4.9. Kết quả kiểm định thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha
• 4.10. Kết quả kiểm định thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 4.11. Kết quả kiểm định thang đo bằng phân tích nhân tố khẳng định (CFA)
• 4.12. Kết quả kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Tính hiệu lực của kiểm toán nội bộ tại các NHTMVN
• 5.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của KTNB tại các NHTMVN
• 5.3. Các khuyến nghị nâng cao tính hiệu lực của KTNB trong các NHTM Việt Nam
• 5.3.1. Nâng cao nguồn lực của Kiểm toán nội bộ
• 5.3.2. Đẩy mạnh sự hỗ trợ của các nhà quản lý với KTNB
• 5.3.3. Tăng cường tính độc lập của Kiểm toán nội bộ
• 5.3.4. Đảm bảo vận hành tốt các hoạt động của KTNB
• 5.3.5. Duy trì mối quan hệ giữa kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập
• 5.3.6. Tích cực sử dụng KTNB trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
• 5.3.7. Các giải pháp khác
• 5.4. Những đóng góp mới của luận án
• 5.4.1. Về mặt lý luận
• 5.4.2. Về mặt thực tiễn
• 5.5. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Hiệu lực kiểm toán nội bộ

Hiệu lực kiểm toán nội bộ là khái niệm trọng tâm trong nghiên cứu này, được định nghĩa là mức độ đạt được các mục tiêu đã thiết lập, bao gồm cả chất lượng. Theo hướng dẫn của IIA, tính hiệu lực là yếu tố quyết định để kiểm toán nội bộ trở thành thành phần quan trọng trong quản trị công ty hiệu quả. Nghiên cứu chỉ ra hai cách tiếp cận chính để đo lường tính hiệu lực: (1) dựa trên sự phù hợp với các tiêu chuẩn phổ quát và (2) dựa trên đánh giá chủ quan của nhà quản lý. Các nghiên cứu thực nghiệm như của Aaron Cohen và Gabriel Sayag (2010) đã phát triển thang đo cụ thể để đánh giá tính hiệu lực, bao gồm chất lượng kiểm toán, đánh giá của đơn vị được kiểm toán và đóng góp của kiểm toán nội bộ.

1.1. Đo lường tính hiệu lực

Các nghiên cứu như của Jayalakshmy Ramachandran và cộng sự (2012) đã áp dụng mô hình Arena và Azzone (2009) để đo lường hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại. Mô hình này tập trung vào ba khía cạnh: quy trình kiểm toán, đầu ra và kết quả đạt được. Quy trình kiểm toán được đánh giá dựa trên mức độ tuân thủ chuẩn mực, khả năng lập kế hoạch và thực hiện kiểm toán. Đầu ra được đo lường qua mức độ hài lòng của đơn vị được kiểm toán và tỷ lệ khuyến nghị được thực hiện. Kết quả đạt được xem xét tác động của kiểm toán nội bộ đến hiệu quả hoạt động của tổ chức.

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng

Nghiên cứu của Abdulaziz Alzeban (2014) chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ, bao gồm năng lực của bộ phận kiểm toán, quy mô, mối quan hệ với kiểm toán độc lập, sự hỗ trợ của nhà quản lý và tính độc lập. Các yếu tố này được đo lường qua thang Likert 5 bậc và phân tích hồi quy để xác định mối quan hệ với tính hiệu lực. Kết quả cho thấy sự hỗ trợ của nhà quản lý và tính độc lập là hai yếu tố quan trọng nhất.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ

Nghiên cứu xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các yếu tố này bao gồm năng lực của bộ phận kiểm toán, tính độc lập, sự hỗ trợ của nhà quản lý, mối quan hệ với kiểm toán độc lập và quy trình kiểm toán. Nghiên cứu của Adhista Cahya Mustika (2015) sử dụng lý thuyết dự phòng để giải thích mối quan hệ giữa các yếu tố này và tính hiệu lực. Kết quả cho thấy việc cải thiện quy trình kiểm toán và tăng cường sự hỗ trợ của nhà quản lý có tác động tích cực đến hiệu quả kiểm toán.

2.1. Năng lực và tính độc lập

Năng lực của bộ phận kiểm toán nội bộ được đo lường qua trình độ chuyên môn và khả năng thực hiện các nhiệm vụ kiểm toán. Tính độc lập là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính khách quan trong quá trình kiểm toán. Nghiên cứu chỉ ra rằng các ngân hàng thương mại có bộ phận kiểm toán nội bộ với năng lực cao và tính độc lập mạnh mẽ thường đạt được hiệu lực kiểm toán cao hơn.

2.2. Sự hỗ trợ của nhà quản lý

Sự hỗ trợ của nhà quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực kiểm toán nội bộ. Nghiên cứu của Abdulaziz Alzeban (2014) chỉ ra rằng sự hỗ trợ từ các nhà quản lý cấp cao giúp tăng cường tính hiệu quả của kiểm toán nội bộ thông qua việc cung cấp nguồn lực và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kiểm toán.

III. Thực trạng và khuyến nghị

Nghiên cứu đánh giá thực trạng hiệu lực kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, chỉ ra rằng mặc dù đã có những cải tiến đáng kể, vẫn còn nhiều thách thức trong việc đạt được tính hiệu lực cao. Các khuyến nghị bao gồm nâng cao nguồn lực, tăng cường tính độc lập và cải thiện quy trình kiểm toán. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ chặt chẽ giữa kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập để đảm bảo tính hiệu quả.

3.1. Thực trạng tại Việt Nam

Thực trạng kiểm toán nội bộ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam cho thấy sự thiếu hụt về nguồn lực và tính độc lập. Nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều ngân hàng chưa đạt được hiệu lực kiểm toán như kỳ vọng do hạn chế trong quy trình và sự hỗ trợ từ nhà quản lý.

3.2. Khuyến nghị cải thiện

Các khuyến nghị bao gồm việc nâng cao năng lực của bộ phận kiểm toán nội bộ, tăng cường tính độc lập và cải thiện quy trình kiểm toán. Nghiên cứu cũng đề xuất việc đẩy mạnh sự hỗ trợ từ nhà quản lý và duy trì mối quan hệ chặt chẽ với kiểm toán độc lập để đảm bảo tính hiệu quả.