Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Tại Vietnam Airlines

• Tác giả: Bùi Quốc Toản
• Người hướng dẫn: PGS. Phan Đình Nguyên
• Trường học: Trường Đại Học Công Nghệ TP.HCM
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Tại Vietnam Airlines
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: TP.HCM

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• ABSTRACT
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các nghiên cứu trong nước
• 1.2. Các nghiên cứu nước ngoài
• 1.3. Nhận xét tổng quan các nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Tổng quan về kiểm soát nội bộ
• 2.1.1. Khái niệm về KSNB
• 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ
• 2.1.3. Các thành phần cấu thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo Coso 2013
• 2.1.3.1. Môi trường kiểm soát
• 2.1.3.2. Đánh giá rủi ro
• 2.1.3.3. Hoạt động kiểm soát
• 2.1.3.4. Thông tin và Truyền thông
• 2.1.4. So sánh Coso 1992 và Coso 2013
• 2.1.5. Những lợi ích và hạn chế tiềm tàng của hệ thống KSNB
• 2.1.5.1. Những lợi ích của hệ thống KSNB
• 2.1.5.2. Những hạn chế của hệ thống KSNB
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.1.1. Phương pháp chung
• 3.1.2. Phương pháp cụ thể
• 3.1.3. Khung nghiên cứu của luận văn
• 3.2. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2.1. Xây dựng thang đo
• 3.2.1.1. Thang đo các yếu tố KSNB
• 3.2.1.2. Thang đo hiệu quả kiểm soát nội bộ
• 3.2.1.3. Xây dựng giả thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 3.2.1.3.1. Môi trường kiểm soát
• 3.2.1.3.2. Đánh giá rủi ro
• 3.2.1.3.3. Hoạt động kiểm soát
• 3.2.1.3.4. Thông tin và Truyền thông
• 3.2.2. Mô hình hồi quy các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống KSNB tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 3.2.3. Mô tả dữ liệu và phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.2.3.1. Phương pháp chọn mẫu
• 3.2.3.2. Kích thước mẫu khảo sát
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Giới thiệu chung về Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 4.1.1. Tổng quan về Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 4.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 4.1.3. Quá trình hình thành và phát triển
• 4.1.4. Cơ cấu tổ chức
• 4.2. Khảo sát thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 4.2.1. Kết quả nghiên cứu các yếu tố của hệ thống KSNB tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 4.2.1.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Crobach’s Alpha
• 4.2.1.1.1. Đánh giá độ tin cậy thang đo các yếu tố của hệ thống KSNB
• 4.2.1.1.2. Đánh giá độ tin cậy thang đo biến phụ thuộc (KSNB)
• 4.2.1.2. Đánh giá giá trị thang đo - phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.2.1.2.1. Thang đo các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ
• 4.2.1.2.2. Thang đo hoạt động kiểm soát nội bộ
• 4.2.1.2.3. Kiểm định tương quan
• 4.2.1.2.4. Kiểm định phương sai ANOVA
• 4.2.1.2.4.1. Kiểm định độ phù hợp của mô hình hồi quy tổng thể
• 4.2.1.2.4.2. Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của các hệ số hồi quy
• 4.2.1.2.5. Kiểm định các giả định mô hình hồi quy bội
• 4.2.1.2.5.1. Kiểm định giả định phương sai của sai số (phần dư) không đổi
• 4.2.1.2.5.2. Kiểm định giả định các phần dư có phân phối chuẩn
• 4.2.1.2.6. Kiểm tra giả định không có mối tương quan giữa các biến độc lập (Hiện tượng đa cộng tuyến)
• 4.2.1.2.7. Mô hình hồi quy chính thức các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ ảnh hưởng tới hoạt động kiểm soát nội bộ
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN, GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Các giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 5.1.1. Giải pháp liên quan đến nhân tố rủi ro
• 5.1.2. Giải pháp liên quan đến môi trường kiểm soát
• 5.1.3. Giải pháp liên quan đến thông tin và truyền thông
• 5.1.4. Giải pháp liên quan đến giám sát
• 5.1.5. Giải pháp liên quan đến hoạt động kiểm soát
• 5.2. Kiến nghị hỗ trợ nhằm hoàn thiện Hệ thống KSNB
• 5.2.1. Đối với Tổng công ty hàng không Việt Nam – CTCP và Nhà nước
• 5.2.2. Đối với Vietnam Airlines Khu vực miền Nam
• 5.3. Các hạn chế và phương hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Vietnam Airlines

Một hệ thống kiểm soát nội bộ vững mạnh mang lại nhiều lợi ích cho tổ chức. Nó là công cụ quản lý hiệu quả, giúp lãnh đạo nhận biết sự kém hiệu quả và nguyên nhân. Điều này góp phần vào thành công, phát triển và phòng tránh rủi ro. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trong và ngoài nước. Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào phương pháp định tính, ít nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu này tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ, đánh giá thực trạng, xác định chỉ tiêu đo lường và nêu lên hạn chế tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam. Từ đó, đề xuất kiến nghị hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong tương lai.

1.1. Tầm Quan Trọng của Kiểm Soát Nội Bộ Doanh Nghiệp Hàng Không

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế, Vietnam Airlines đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, phương pháp quản lý còn lỏng lẻo, thiếu kiểm tra đầy đủ. Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ là yếu tố sống còn để giảm rủi ro, bảo vệ tài sản, đảm bảo thông tin chính xác, tuân thủ quy định và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Theo tác giả Bùi Quốc Toản, hệ thống KSNB cần được tích hợp vào hoạt động của tổ chức và được phát triển không ngừng.

1.2. Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu Kiểm Soát Nội Bộ Vietnam Airlines

Nghiên cứu này nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam. Mục tiêu cụ thể bao gồm hệ thống hóa lý thuyết về kiểm soát nội bộ theo COSO, khảo sát thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và hạn chế. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hệ thống kiểm soát nội bộ của Vietnam Airlines Khu vực miền Nam trong giai đoạn 2014-2015.

II. Thách Thức và Rủi Ro Kiểm Soát Nội Bộ Tại Vietnam Airlines

Vietnam Airlines hoạt động trong môi trường kinh doanh luôn thay đổi, đòi hỏi hệ thống kiểm soát nội bộ phải thích ứng. Các yếu tố như môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin truyền thông và giám sát kiểm tra có thể tác động đến việc kiểm soát. Nghiên cứu tác động của các yếu tố này là cần thiết để hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với thay đổi. Đây là lý do đề tài "Các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam" được lựa chọn.

2.1. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Kiểm Soát Nội Bộ Cần Xem Xét

Các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, và giám sát. Mỗi yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Việc đánh giá và cải thiện từng yếu tố là cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động của Vietnam Airlines.

2.2. Quản Trị Rủi Ro Vietnam Airlines Yếu Tố Then Chốt

Trong 5 nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ, đánh giá rủi ro có ảnh hưởng mạnh nhất (β = 0.714), tiếp đến là môi trường kiểm soát (β = 0.265), thông tin và truyền thông (β = 0.221) và cuối cùng là hoạt động kiểm soát. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc quản trị rủi ro trong hệ thống kiểm soát nội bộ của Vietnam Airlines.

III. Phương Pháp Kiểm Soát Nội Bộ và Mô Hình Nghiên Cứu COSO

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, bao gồm định tính và định lượng. Phương pháp định tính được sử dụng để nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ. Phương pháp định lượng sử dụng khảo sát, đánh giá độ tin cậy và phân tích hồi quy. Mô hình nghiên cứu dựa trên khung kiểm soát nội bộ COSO, tập trung vào các thành phần: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và Truyền thông, Giám sát.

3.1. Xây Dựng Thang Đo và Giả Thuyết Nghiên Cứu Kiểm Soát Nội Bộ

Nghiên cứu xây dựng thang đo dựa trên Likert 5 mức độ để đánh giá mức độ quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ. Các giả thuyết được xây dựng dựa trên các yếu tố của khung kiểm soát nội bộ COSO, nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines.

3.2. Mô Hình Hồi Quy Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Kiểm Soát Nội Bộ

Mô hình hồi quy được sử dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Dữ liệu được thu thập thông qua khảo sát và phân tích bằng phần mềm SPSS. Kết quả phân tích hồi quy sẽ giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất và đề xuất các giải pháp cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá Hiệu Quả Kiểm Soát Nội Bộ

Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và Truyền thông, Giám sát đều có ảnh hưởng tích cực đến hoạt động kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam. Trong đó, yếu tố đánh giá rủi ro có ảnh hưởng mạnh nhất. Nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ hiện tại và đề xuất các giải pháp cải thiện.

4.1. Độ Tin Cậy và Giá Trị Thang Đo Kiểm Soát Nội Bộ

Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach's Alpha cho thấy thang đo các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ có độ tin cậy cao. Phân tích nhân tố khám phá EFA được sử dụng để đánh giá giá trị của thang đo. Kết quả cho thấy thang đo phù hợp để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ.

4.2. Kiểm Định Giả Thuyết và Mô Hình Hồi Quy Kiểm Soát Nội Bộ

Kiểm định tương quan và phương sai ANOVA được sử dụng để kiểm định các giả thuyết về mối quan hệ giữa các yếu tố và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Kiểm định độ phù hợp của mô hình hồi quy tổng thể cho thấy mô hình phù hợp để giải thích sự biến thiên của hiệu quả kiểm soát nội bộ. Kiểm định các giả định mô hình hồi quy bội được thực hiện để đảm bảo tính chính xác của kết quả.

V. Giải Pháp Hoàn Thiện Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Vietnam Airlines

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam. Các giải pháp tập trung vào cải thiện quản trị rủi ro, môi trường kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát và hoạt động kiểm soát. Các giải pháp này nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro cho Vietnam Airlines.

5.1. Giải Pháp Cụ Thể Cho Từng Yếu Tố Kiểm Soát Nội Bộ

Các giải pháp được đề xuất bao gồm giải pháp liên quan đến nhân tố rủi ro, môi trường kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát và hoạt động kiểm soát. Ví dụ, giải pháp liên quan đến nhân tố rủi ro tập trung vào việc cải thiện quy trình đánh giá rủi ro và xây dựng các biện pháp phòng ngừa rủi ro hiệu quả.

5.2. Kiến Nghị Hỗ Trợ Hoàn Thiện Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ

Luận văn cũng đưa ra các kiến nghị đối với Tổng công ty hàng không Việt Nam – CTCP và Nhà nước nhằm hỗ trợ Vietnam Airlines Khu vực miền Nam hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ. Các kiến nghị này tập trung vào việc cung cấp nguồn lực, đào tạo nhân lực và xây dựng các chính sách hỗ trợ.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về KSNB

Nghiên cứu đã đạt được các mục tiêu đề ra, xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ tại Vietnam Airlines Khu vực miền Nam và đề xuất các giải pháp cải thiện. Tuy nhiên, nghiên cứu còn một số hạn chế về mẫu và phạm vi. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu và sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác để có kết quả toàn diện hơn.

6.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu và Đề Xuất Hướng Phát Triển

Nghiên cứu chỉ thực hiện ở một nhóm mẫu, chưa đại diện hết cho tất cả các cán bộ nhân viên trong Vietnam Airlines Khu vực miền Nam, ngoài ra còn nhiều hạn chế về thời gian, số lượng mẫu nhỏ nên hạn chế tính tổng quát cao của đề tài. Những giải pháp này có thể không chi tiết cho từng hoạt động của đơn vị nhưng có thể góp phần làm cho hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động hiệu quả hơn.

6.2. Tầm Quan Trọng Của Cải Thiện Kiểm Soát Nội Bộ Liên Tục

Trong bối cảnh kinh tế và môi trường kinh doanh luôn thay đổi, việc cải thiện kiểm soát nội bộ là một quá trình liên tục. Vietnam Airlines cần tiếp tục đánh giá và cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ để đảm bảo hoạt động hiệu quả và bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) khu vực miền Nam, đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Giai đoạn 2014-2015 chứng kiến sự biến động mạnh mẽ trong môi trường kinh doanh, đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao hiệu quả quản trị và kiểm soát rủi ro. Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) được xem là công cụ quản lý thiết yếu giúp phát hiện và ngăn ngừa các rủi ro, bảo vệ tài sản, đảm bảo tính chính xác của báo cáo tài chính và tuân thủ pháp luật.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hệ thống KSNB tại Vietnam Airlines khu vực miền Nam, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động của Vietnam Airlines khu vực miền Nam trong giai đoạn 2014-2015, với cỡ mẫu khảo sát 186 cán bộ nhân viên. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro, góp phần phát triển bền vững và tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong môi trường kinh tế đầy biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khuôn khổ lý thuyết của Báo cáo COSO 2013, một mô hình chuẩn mực quốc tế về hệ thống kiểm soát nội bộ, bao gồm năm thành phần chính: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và truyền thông, Giám sát. Mỗi thành phần này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hệ thống KSNB hoạt động hiệu quả.

• Môi trường kiểm soát: Bao gồm các yếu tố như tính chính trực, đạo đức nghề nghiệp, cấu trúc tổ chức, phân quyền và trách nhiệm, năng lực nhân viên và trách nhiệm giải trình.
• Đánh giá rủi ro: Quá trình nhận diện, phân tích và đánh giá các rủi ro tiềm ẩn ảnh hưởng đến mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp.
• Hoạt động kiểm soát: Các chính sách và thủ tục nhằm giảm thiểu rủi ro, bao gồm phân công nhiệm vụ, kiểm soát công nghệ thông tin và các biện pháp phòng ngừa.
• Thông tin và truyền thông: Hệ thống thu thập, xử lý và truyền đạt thông tin nội bộ và bên ngoài, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời và đầy đủ.
• Giám sát: Quá trình đánh giá liên tục và định kỳ nhằm đảm bảo hệ thống KSNB vận hành đúng thiết kế và có thể điều chỉnh kịp thời.

Ngoài ra, luận văn sử dụng các khái niệm chuyên ngành như hệ số Cronbach Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến, và mô hình hồi quy bội để kiểm định các giả thuyết về ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả hệ thống KSNB.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm khảo sát sơ bộ, tổng hợp và phân tích tài liệu để xây dựng bảng câu hỏi dựa trên thang đo Likert 5 mức độ. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát với 186 cán bộ nhân viên Vietnam Airlines khu vực miền Nam, sử dụng phần mềm SPSS 22 để xử lý dữ liệu.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các bộ phận chức năng trong doanh nghiệp. Các bước phân tích bao gồm đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để kiểm định cấu trúc thang đo, và mô hình hồi quy bội để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến hiệu quả hệ thống KSNB.

Thời gian nghiên cứu tập trung trong năm 2016, với dữ liệu thu thập phản ánh thực trạng giai đoạn 2014-2015 tại Vietnam Airlines khu vực miền Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả hệ thống KSNB: Kết quả mô hình hồi quy cho thấy năm yếu tố đều có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hệ thống KSNB. Trong đó, nhân tố đánh giá rủi ro có hệ số hồi quy lớn nhất là 0.714, tiếp theo là môi trường kiểm soát (0.265), thông tin và truyền thông (0.221), hoạt động kiểm soát và giám sát có ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê.

2. Độ tin cậy thang đo: Hệ số Cronbach Alpha của các thang đo đều trên 0.7, cho thấy các thang đo có độ tin cậy cao. Ví dụ, thang đo môi trường kiểm soát đạt 0.82, đánh giá rủi ro 0.79, hoạt động kiểm soát 0.75, thông tin và truyền thông 0.77, giám sát 0.73.

3. Thực trạng hệ thống KSNB tại Vietnam Airlines khu vực miền Nam: Khảo sát cho thấy hệ thống KSNB đang hoạt động tương đối hiệu quả nhưng còn tồn tại một số hạn chế như chưa đồng bộ trong truyền thông nội bộ, chưa thường xuyên đánh giá rủi ro và giám sát chưa chặt chẽ. Khoảng 68% người được khảo sát đồng ý rằng việc phân quyền và trách nhiệm chưa rõ ràng, ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát.

4. So sánh với các nghiên cứu khác: Kết quả phù hợp với nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò quan trọng của đánh giá rủi ro và môi trường kiểm soát trong việc nâng cao hiệu quả hệ thống KSNB. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của thông tin và truyền thông tại Vietnam Airlines được đánh giá cao hơn so với một số nghiên cứu tại các doanh nghiệp khác.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân nhân tố đánh giá rủi ro có ảnh hưởng mạnh nhất là do Vietnam Airlines khu vực miền Nam hoạt động trong môi trường kinh doanh có nhiều biến động và rủi ro tiềm ẩn, đòi hỏi doanh nghiệp phải thường xuyên nhận diện và xử lý kịp thời các rủi ro này. Môi trường kiểm soát đóng vai trò nền tảng, tạo điều kiện cho các hoạt động kiểm soát và giám sát được thực hiện hiệu quả.

Việc truyền thông nội bộ chưa đồng bộ làm giảm khả năng phản hồi và điều chỉnh kịp thời các sai sót, ảnh hưởng đến hiệu quả chung của hệ thống. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trước đây cho thấy truyền thông là yếu tố then chốt trong hệ thống KSNB.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số hồi quy), bảng thống kê độ tin cậy thang đo và biểu đồ tròn phản ánh tỷ lệ đồng thuận của cán bộ nhân viên về các khía cạnh của hệ thống KSNB.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác đánh giá rủi ro: Thiết lập quy trình đánh giá rủi ro định kỳ, sử dụng các công cụ phân tích hiện đại để nhận diện và xử lý kịp thời các rủi ro tiềm ẩn. Mục tiêu nâng cao hệ số đánh giá rủi ro lên ít nhất 0.8 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý Vietnam Airlines khu vực miền Nam phối hợp với bộ phận kiểm soát nội bộ.

2. Củng cố môi trường kiểm soát: Rà soát và hoàn thiện cơ cấu tổ chức, phân quyền rõ ràng, xây dựng quy chế khen thưởng và kỷ luật minh bạch. Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực và đạo đức nghề nghiệp cho nhân viên. Thời gian thực hiện: 6-9 tháng. Chủ thể: Phòng nhân sự và Ban lãnh đạo.

3. Nâng cao hiệu quả truyền thông nội bộ: Xây dựng hệ thống truyền thông hai chiều hiệu quả, đảm bảo thông tin từ cấp trên đến cấp dưới và ngược lại được truyền đạt đầy đủ, kịp thời. Áp dụng công nghệ thông tin hiện đại để hỗ trợ truyền thông. Mục tiêu tăng tỷ lệ phản hồi tích cực lên 80% trong 1 năm. Chủ thể: Phòng truyền thông và quản lý vận hành.

4. Tăng cường giám sát và kiểm tra định kỳ: Thiết lập kế hoạch giám sát thường xuyên và đánh giá định kỳ hệ thống KSNB, phối hợp với kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể: Ban kiểm soát nội bộ và Hội đồng quản trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống KSNB, từ đó xây dựng chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh.

2. Phòng kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế, đánh giá và cải tiến hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với đặc thù doanh nghiệp hàng không.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mô hình COSO 2013 trong thực tiễn doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực vận tải hàng không.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả quản lý rủi ro và tuân thủ pháp luật của các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

1. Hệ thống kiểm soát nội bộ là gì và tại sao nó quan trọng?
   Hệ thống kiểm soát nội bộ là tập hợp các chính sách, thủ tục nhằm đảm bảo hoạt động doanh nghiệp hiệu quả, bảo vệ tài sản và tuân thủ pháp luật. Nó giúp phát hiện và ngăn ngừa rủi ro, nâng cao độ tin cậy của báo cáo tài chính.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến hiệu quả hệ thống KSNB?
   Theo nghiên cứu, đánh giá rủi ro là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất (hệ số hồi quy 0.714), tiếp theo là môi trường kiểm soát và thông tin truyền thông. Các yếu tố này quyết định khả năng nhận diện và xử lý rủi ro của doanh nghiệp.

3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
   Luận văn sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định tính (khảo sát sơ bộ, xây dựng thang đo) và định lượng (khảo sát 186 cán bộ, phân tích dữ liệu bằng SPSS, sử dụng Cronbach Alpha, EFA và hồi quy bội).

4. Làm thế nào để cải thiện truyền thông nội bộ trong hệ thống KSNB?
   Cần xây dựng kênh truyền thông hai chiều hiệu quả, sử dụng công nghệ thông tin để đảm bảo thông tin được truyền đạt kịp thời và chính xác, đồng thời khuyến khích phản hồi từ nhân viên để điều chỉnh kịp thời.

5. Nghiên cứu có những hạn chế gì?
   Nghiên cứu chỉ khảo sát một nhóm mẫu tại Vietnam Airlines khu vực miền Nam với số lượng mẫu hạn chế, do đó kết quả có thể chưa đại diện toàn diện cho toàn bộ doanh nghiệp. Thời gian nghiên cứu cũng giới hạn nên chưa đánh giá được biến động dài hạn.

Kết luận

• Luận văn đã xây dựng và kiểm định thành công thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống KSNB dựa trên mô hình COSO 2013, với năm nhân tố chính: môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin truyền thông và giám sát.
• Đánh giá rủi ro được xác định là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến hiệu quả hệ thống KSNB tại Vietnam Airlines khu vực miền Nam.
• Hệ thống KSNB hiện tại hoạt động tương đối hiệu quả nhưng còn tồn tại hạn chế về truyền thông nội bộ và giám sát.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống KSNB trong vòng 6-12 tháng tới, tập trung vào đánh giá rủi ro, môi trường kiểm soát, truyền thông và giám sát.
• Khuyến nghị các nhà quản lý và chuyên gia tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và thời gian khảo sát để nâng cao tính tổng quát và ứng dụng thực tiễn của hệ thống KSNB.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đào tạo nâng cao nhận thức về kiểm soát nội bộ cho cán bộ nhân viên. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ triển khai, vui lòng liên hệ phòng Quản lý khoa học và đào tạo sau đại học của Trường Đại học Công nghệ TP.HCM.