Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Của Các Doanh Nghiệp Niêm Yết Trong Ngành Chăm Sóc Sức Khỏe Và Tiêu Dùng Tại Việt Nam

• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Của Các Doanh Nghiệp Niêm Yết Thuộc Nhóm Ngành Chăm Sóc Sức Khỏe Và Ngành Hàng Tiêu Dùng Thiết Yếu Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Cơ sở lý luận về lợi nhuận
• 2.2. Cơ sở lý luận về quản trị lợi nhuận
• 2.2.1. Định nghĩa về quản trị lợi nhuận
• 2.2.2. Mục đích của quản trị lợi nhuận
• 2.3. Cơ sở của quản trị lợi nhuận
• 2.4. Cơ sở lý thuyết nền
• 2.4.1. Lý thuyết đại diện (Agency Theory)
• 2.4.2. Lý thuyết bất đối xứng (Asymmetric information)
• 2.5. Một số mô hình nhận diện hành vi quản trị lợi nhuận
• 2.5.1. Mô hình của Healy (1985)
• 2.5.2. Mô hình của DeAngelo (1986)
• 2.5.3. Mô hình của Friedlan (1994)
• 2.5.4. Mô hình của Jones (1991)
• 2.5.5. Mô hình của Dechow và Sloan và Sweeney (1995)
• 2.5.6. Mô hình của Kasznik (1999)
• 2.5.7. Mô hình của Kothari, Leone and Wasley (2005)

I. Tổng Quan Quản Trị Lợi Nhuận tại DN Việt Nam Nghiên Cứu Mới

Quản trị lợi nhuận (QTLN) là một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo tài chính, niềm tin của nhà đầu tư và giá trị doanh nghiệp. Nghiên cứu về hành vi quản trị này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh thị trường tài chính đang phát triển. Lợi nhuận được xem là yếu tố sống còn, thước đo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc quản trị lợi nhuận có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực nếu không được thực hiện một cách minh bạch và tuân thủ các chuẩn mực kế toán. Nghiên cứu này tập trung vào nhóm ngành chăm sóc sức khỏe và ngành hàng tiêu dùng thiết yếu, hai lĩnh vực có tính ổn định cao và ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội. Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận tại các doanh nghiệp này.

1.1. Tầm quan trọng của Quản Trị Lợi Nhuận với Doanh Nghiệp Niêm Yết

Các doanh nghiệp niêm yết chịu áp lực lớn từ thị trường và nhà đầu tư về việc duy trì tăng trưởng lợi nhuận. Quản trị lợi nhuận có thể giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu ngắn hạn, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro về tính minh bạch và bền vững. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01, lợi nhuận là số chênh lệch giữa doanh thu (thu nhập) và chi phí. Vì vậy, việc tác động vào doanh thu hoặc chi phí có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận được báo cáo. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các phương pháp quản trị lợi nhuận phổ biến và đánh giá tác động của chúng đến giá trị doanh nghiệp.

1.2. Đặc Điểm Ngành Chăm Sóc Sức Khỏe và Tiêu Dùng Thiết Yếu tại Việt Nam

Ngành chăm sóc sức khỏe và ngành hàng tiêu dùng thiết yếu có đặc điểm chung là nhu cầu ổn định, ít biến động theo chu kỳ kinh tế. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong hai ngành này cũng đối mặt với nhiều thách thức như cạnh tranh gay gắt, quy định pháp luật chặt chẽ và biến động về giá nguyên liệu. Theo đó, nghiên cứu này sẽ xem xét liệu các đặc điểm ngành có ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận của các doanh nghiệp hay không. Industry-specific earnings management là một khía cạnh quan trọng cần được xem xét.

II. Thách Thức Quản Trị Lợi Nhuận Mối Quan Hệ Đại Diện Thông Tin

Một trong những thách thức lớn nhất trong quản trị lợi nhuận là sự bất cân xứng thông tin giữa ban quản lý và các cổ đông. Ban quản lý thường có nhiều thông tin hơn về tình hình hoạt động thực tế của doanh nghiệp so với các cổ đông bên ngoài. Lý thuyết đại diện cho thấy mối quan hệ giữa người sở hữu (cổ đông) và người đại diện (Ban Giám đốc) có thể dẫn đến xung đột lợi ích. Ban quản lý có thể sử dụng các công cụ quản trị lợi nhuận để che giấu thông tin tiêu cực hoặc thổi phồng kết quả kinh doanh nhằm đạt được các mục tiêu cá nhân, ví dụ như tăng lương thưởng. Điều này có thể gây tổn hại đến giá trị doanh nghiệp và niềm tin của nhà đầu tư. Corporate governance and earnings management có mối liên hệ mật thiết với nhau.

2.1. Bất Cân Xứng Thông Tin và Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận

Lý thuyết bất đối xứng thông tin giải thích rằng việc các nhà quản trị có nhiều thông tin hơn các cổ đông có thể dẫn đến các hành vi quản trị lợi nhuận nhằm đạt được mục tiêu cá nhân. Doanh nghiệp không muốn cho mọi người biết thông tin bất lợi và khoe ra những thông tin có lợi. Từ đó, nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định đầu tư không chính xác, tạo hiện tượng cung cầu ảo. Nghiên cứu này sẽ xem xét liệu mức độ bất cân xứng thông tin có ảnh hưởng đến mức độ quản trị lợi nhuận của các doanh nghiệp hay không.

2.2. Ảnh Hưởng của Cơ Cấu Sở Hữu đến Quản Trị Lợi Nhuận

Cơ cấu sở hữu của doanh nghiệp có thể ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận. Các doanh nghiệp có cổ đông lớn thường có xu hướng quản trị lợi nhuận ít hơn so với các doanh nghiệp có cơ cấu sở hữu phân tán. Cổ đông lớn có thể giám sát ban quản lý chặt chẽ hơn và hạn chế các hành vi quản trị lợi nhuận mang tính cơ hội. Nghiên cứu này sẽ phân tích tác động của cơ cấu sở hữu đến quản trị lợi nhuận tại các doanh nghiệp trong ngành chăm sóc sức khỏe và tiêu dùng thiết yếu.

III. Cách Xác Định Yếu Tố Ảnh Hưởng Phương Pháp Phân Tích Dữ Liệu

Để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận, nghiên cứu này sẽ sử dụng phương pháp phân tích dữ liệu định lượng. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết thuộc ngành chăm sóc sức khỏe và tiêu dùng thiết yếu tại Việt Nam trong giai đoạn [Năm bắt đầu] - [Năm kết thúc]. Các biến số được sử dụng trong mô hình bao gồm: quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính, hiệu quả hoạt động, cơ cấu sở hữu, và các biến số kiểm soát khác. Các mô hình hồi quy sẽ được sử dụng để đánh giá mối quan hệ giữa các biến số này và mức độ quản trị lợi nhuận.

3.1. Mô Hình Hồi Quy và Biến Số Sử Dụng trong Nghiên Cứu

Nghiên cứu này sẽ sử dụng các mô hình hồi quy để đánh giá tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận. Các biến số độc lập bao gồm quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính, hiệu quả hoạt động, cơ cấu sở hữu, và các biến số kiểm soát như tỷ lệ tăng trưởng doanh thu và tỷ lệ chi phí quản lý doanh nghiệp. Biến số phụ thuộc là một chỉ số đo lường mức độ quản trị lợi nhuận, được tính toán dựa trên các khoản dồn tích. Các mô hình của Healy (1985) và DeAngelo (1986) được sử dụng để xác định khoản dồn tích không thể điều chỉnh.

3.2. Nguồn Dữ Liệu và Phương Pháp Thu Thập

Dữ liệu cho nghiên cứu này được thu thập từ các báo cáo tài chính đã được kiểm toán của các doanh nghiệp niêm yết thuộc ngành chăm sóc sức khỏe và tiêu dùng thiết yếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Các báo cáo tài chính được thu thập trong giai đoạn [Năm bắt đầu] - [Năm kết thúc]. Thông tin về cơ cấu sở hữu và các biến số kiểm soát khác được thu thập từ các nguồn thông tin công khai như website của doanh nghiệp và báo cáo thường niên.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Bài Học Quản Trị Lợi Nhuận Cho DN Việt

Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp những bằng chứng thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận tại các doanh nghiệp niêm yết Việt Nam. Những kết quả này có thể được sử dụng để cải thiện chất lượng báo cáo tài chính, tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư. Nghiên cứu cũng đưa ra các khuyến nghị cho các nhà quản lý doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức kiểm toán về cách thức kiểm soát và ngăn chặn các hành vi quản trị lợi nhuận tiêu cực. Ethical considerations in earnings management cần được chú trọng.

4.1. Giải Pháp Nâng Cao Minh Bạch Báo Cáo Tài Chính

Để nâng cao minh bạch thông tin trong báo cáo tài chính, các doanh nghiệp cần tuân thủ chặt chẽ các chuẩn mực kế toán, tăng cường kiểm soát nội bộ và nâng cao năng lực của đội ngũ kế toán. Cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường giám sát và kiểm tra báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Các tổ chức kiểm toán cần thực hiện kiểm toán một cách độc lập và khách quan, không bị ảnh hưởng bởi áp lực từ ban quản lý doanh nghiệp.

4.2. Kiến Nghị Cho Nhà Quản Lý và Nhà Đầu Tư

Đối với nhà quản lý, cần nhận thức rõ tầm quan trọng của tính trung thực và minh bạch trong báo cáo tài chính. Các quyết định quản trị lợi nhuận cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực kế toán và đạo đức kinh doanh. Đối với nhà đầu tư, cần cẩn trọng khi phân tích báo cáo tài chính và xem xét các yếu tố khác như chất lượng quản trị doanh nghiệp, uy tín của ban quản lý và tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

V. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tương Lai về Hành Vi Quản Trị

Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về hành vi quản trị lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách và quy định nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của thị trường tài chính. Trong tương lai, các nghiên cứu có thể mở rộng phạm vi sang các ngành khác, sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn và xem xét các yếu tố vĩ mô khác có thể ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận. Việc nghiên cứu Industry-specific earnings management cần được đẩy mạnh.

5.1. Hạn Chế của Nghiên Cứu và Đề Xuất Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn ở hai ngành và phương pháp đo lường quản trị lợi nhuận còn nhiều tranh cãi. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi sang các ngành khác, sử dụng các phương pháp đo lường quản trị lợi nhuận đa dạng hơn và xem xét các yếu tố vĩ mô như môi trường kinh tế và quy định pháp luật.

5.2. Tầm Quan Trọng của Quản Trị Doanh Nghiệp trong Ngăn Ngừa QTLN

Nghiên cứu này khẳng định tầm quan trọng của quản trị doanh nghiệp trong việc ngăn ngừa các hành vi quản trị lợi nhuận tiêu cực. Các doanh nghiệp có hệ thống quản trị doanh nghiệp tốt thường có tính minh bạch cao hơn, kiểm soát nội bộ chặt chẽ hơn và ít có khả năng tham gia vào các hành vi quản trị lợi nhuận mang tính cơ hội. Do đó, việc cải thiện quản trị doanh nghiệp là một giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, lợi nhuận được xem là yếu tố sống còn và động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp (DN). Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 (VAS 01), lợi nhuận là thước đo kết quả hoạt động kinh doanh, được xác định bằng chênh lệch giữa doanh thu và chi phí. Tuy nhiên, hành vi quản trị lợi nhuận (QTLN) có thể làm sai lệch thông tin tài chính, ảnh hưởng đến độ tin cậy của báo cáo tài chính (BCTC) và quyết định của nhà đầu tư.

Luận văn tập trung nghiên cứu hành vi QTLN của các doanh nghiệp niêm yết (DNNY) thuộc nhóm ngành chăm sóc sức khỏe và hàng tiêu dùng thiết yếu tại Việt Nam trong giai đoạn 2015-2020. Mục tiêu nghiên cứu nhằm nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi QTLN, đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố và đề xuất giải pháp hạn chế hành vi này. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 57 doanh nghiệp với tổng cộng 342 mẫu quan sát, thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán trên các sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản trị tài chính của các doanh nghiệp trong nhóm ngành trọng điểm, đồng thời góp phần bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam. Các chỉ số như quy mô doanh nghiệp, quy mô hội đồng quản trị, kiểm toán độc lập, khả năng sinh lời (ROA) và đòn bẩy tài chính (LEV) được phân tích chi tiết nhằm làm rõ cơ chế tác động đến hành vi QTLN.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết nền tảng để phân tích hành vi QTLN, bao gồm:

• Lý thuyết đại diện (Agency Theory): Giải thích mâu thuẫn lợi ích giữa cổ đông và nhà quản trị, từ đó lý giải nguyên nhân nhà quản trị có thể điều chỉnh lợi nhuận nhằm phục vụ lợi ích cá nhân.
• Lý thuyết bất đối xứng thông tin (Asymmetric Information): Mô tả sự chênh lệch thông tin giữa nhà quản trị và nhà đầu tư, dẫn đến hành vi QTLN nhằm che giấu thông tin bất lợi.
• Lý thuyết tín hiệu (Signalling Theory): Nhà quản trị sử dụng các tín hiệu tài chính như lợi nhuận để truyền đạt thông tin tích cực đến thị trường, thúc đẩy huy động vốn.
• Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder Theory): Nhấn mạnh vai trò của các bên liên quan trong việc giám sát và ảnh hưởng đến hành vi QTLN của doanh nghiệp.
• Lý thuyết chi phí chính trị (Political Costs Theory): Doanh nghiệp có thể điều chỉnh lợi nhuận để giảm thiểu chi phí chính trị như thuế và áp lực từ các cơ quan quản lý.

Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình nhận diện hành vi QTLN dựa trên phương pháp dồn tích, trong đó phân tách lợi nhuận thành khoản dồn tích có thể điều chỉnh (DA) và không thể điều chỉnh (NDA). Mô hình Kothari, Leone và Wasley (2005) được sử dụng để đo lường DA, kết hợp các biến như tổng tài sản, doanh thu thuần, phải thu khách hàng, nguyên giá tài sản cố định và tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là báo cáo tài chính đã kiểm toán của 57 doanh nghiệp niêm yết thuộc nhóm ngành chăm sóc sức khỏe và hàng tiêu dùng thiết yếu tại Việt Nam trong giai đoạn 2015-2020, tổng cộng 342 mẫu quan sát. Dữ liệu được thu thập từ các trang web chính thức của Sở Giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và các công ty.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Thống kê mô tả để hiểu đặc điểm cơ bản của các biến nghiên cứu.
• Kiểm tra đa cộng tuyến bằng ma trận tương quan và hệ số phóng đại phương sai (VIF).
• Lựa chọn mô hình hồi quy phù hợp thông qua kiểm định F-Test và Hausman Test giữa các mô hình Pooled OLS, Fixed Effects Model (FEM) và Random Effects Model (REM).
• Kiểm định các khuyết tật mô hình như phương sai thay đổi và tự tương quan, sử dụng phương pháp ước lượng Bình phương tối thiểu tổng quát khả thi (FGLS) để khắc phục.
• Hồi quy đa biến để đánh giá tác động của các nhân tố độc lập gồm nhóm ngành, quy mô doanh nghiệp, quy mô hội đồng quản trị, kiểm toán độc lập, khả năng sinh lời (ROA) và đòn bẩy tài chính (LEV) đến hành vi QTLN (biến phụ thuộc DA).

Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo quy trình bài bản, từ xác định vấn đề, xây dựng giả thuyết, thu thập dữ liệu, phân tích đến thảo luận kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của nhóm ngành (GROUP): Hệ số hồi quy âm (-0.322) và có ý nghĩa thống kê ở mức 5% cho thấy doanh nghiệp thuộc nhóm ngành thương mại có xu hướng giảm hành vi QTLN so với nhóm ngành sản xuất. Tỷ lệ doanh nghiệp thương mại chiếm 63.16% mẫu nghiên cứu.

2. Quy mô doanh nghiệp (SIZE): Hệ số hồi quy âm (-0.268) với ý nghĩa thống kê 5% cho thấy doanh nghiệp có quy mô lớn hơn có xu hướng giảm hành vi QTLN. Giá trị trung bình quy mô là 13.682 (log tổng tài sản), với độ lệch chuẩn 1.277, phản ánh sự đa dạng về quy mô.

3. Quy mô hội đồng quản trị (BOARD): Hệ số hồi quy âm (-0.296) và ý nghĩa thống kê 1% cho thấy hội đồng quản trị lớn hơn giúp giảm hành vi QTLN. Trung bình số thành viên hội đồng quản trị là 5.35 người.

4. Kiểm toán độc lập (BIG4): Hệ số hồi quy âm (-1.259) và ý nghĩa thống kê 1% chứng minh rằng việc được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán lớn trong nhóm Big4 làm giảm đáng kể hành vi QTLN. 71.93% doanh nghiệp trong mẫu được kiểm toán độc lập.

5. Khả năng sinh lời (ROA): Hệ số hồi quy dương (4.810) với ý nghĩa thống kê 1% cho thấy doanh nghiệp có hiệu quả sinh lời cao hơn có xu hướng tăng hành vi QTLN nhằm duy trì hoặc nâng cao lợi nhuận báo cáo. Giá trị trung bình ROA là 7.5%, dao động từ -99.6% đến 94%.

6. Đòn bẩy tài chính (LEV): Hệ số hồi quy âm (-2.844) và ý nghĩa thống kê 1% cho thấy doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao có xu hướng giảm hành vi QTLN. Giá trị trung bình đòn bẩy là 46.5%, với mức thấp nhất 2.7% và cao nhất 146%.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết đại diện và bất đối xứng thông tin khi các yếu tố như quy mô doanh nghiệp, quy mô hội đồng quản trị và kiểm toán độc lập đóng vai trò kiểm soát, hạn chế hành vi QTLN nhằm bảo vệ quyền lợi cổ đông và nhà đầu tư. Việc doanh nghiệp lớn và có hội đồng quản trị mạnh mẽ giảm hành vi QTLN cũng đồng nghĩa với việc tăng cường giám sát nội bộ và minh bạch thông tin.

Ngược lại, khả năng sinh lời cao thúc đẩy nhà quản trị điều chỉnh lợi nhuận để duy trì hình ảnh tích cực trên thị trường, phù hợp với lý thuyết tín hiệu. Đòn bẩy tài chính cao làm tăng áp lực trả nợ, khiến doanh nghiệp hạn chế QTLN để duy trì uy tín và khả năng vay vốn.

So sánh với các nghiên cứu trong khu vực và quốc tế, kết quả tương đồng với các nghiên cứu tại Indonesia, Iran và Việt Nam về tác động của quy mô, kiểm toán và ROA đến hành vi QTLN. Các biểu đồ phân phối biến DA cho thấy trung bình có xu hướng âm, phản ánh một số doanh nghiệp có hành vi che giấu lợi nhuận.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường vai trò kiểm toán độc lập: Khuyến khích các doanh nghiệp lựa chọn kiểm toán viên thuộc nhóm Big4 nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán, giảm thiểu hành vi QTLN. Thời gian thực hiện: ngay lập tức; Chủ thể: Ủy ban Chứng khoán, doanh nghiệp.

2. Củng cố cơ cấu hội đồng quản trị: Tăng số lượng và nâng cao năng lực thành viên hội đồng quản trị, đặc biệt là các thành viên độc lập để tăng cường giám sát và kiểm soát hành vi QTLN. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Doanh nghiệp, cổ đông.

3. Xây dựng chính sách minh bạch thông tin: Ban hành quy định bắt buộc công bố chi tiết các chính sách kế toán và các khoản điều chỉnh lợi nhuận nhằm nâng cao tính minh bạch và giảm bất đối xứng thông tin. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Bộ Tài chính, Sở Giao dịch Chứng khoán.

4. Đào tạo nâng cao nhận thức quản trị lợi nhuận: Tổ chức các khóa đào tạo cho nhà quản trị và kế toán về đạo đức nghề nghiệp và tác hại của hành vi QTLN nhằm nâng cao ý thức tuân thủ chuẩn mực kế toán. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Hiệp hội Kế toán, doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi QTLN để xây dựng chiến lược quản trị tài chính minh bạch, nâng cao uy tín và hiệu quả hoạt động.

2. Nhà đầu tư và cổ đông: Nắm bắt các yếu tố tác động đến độ tin cậy của báo cáo tài chính, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.

3. Cơ quan quản lý và chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện khung pháp lý, quy định về công bố thông tin và kiểm soát hành vi QTLN trên thị trường chứng khoán.

4. Giảng viên và sinh viên ngành tài chính – kế toán: Là tài liệu tham khảo khoa học, cập nhật các mô hình và phương pháp nghiên cứu hành vi QTLN trong bối cảnh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản trị lợi nhuận là gì và tại sao nó quan trọng?
   Quản trị lợi nhuận là hành vi điều chỉnh số liệu kế toán nhằm đạt mục tiêu nhất định của nhà quản trị. Nó quan trọng vì ảnh hưởng đến độ tin cậy của báo cáo tài chính và quyết định của nhà đầu tư.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận?
   Các nhân tố chính gồm nhóm ngành, quy mô doanh nghiệp, quy mô hội đồng quản trị, kiểm toán độc lập, khả năng sinh lời (ROA) và đòn bẩy tài chính (LEV).

3. Mô hình Kothari, Leone và Wasley (2005) được sử dụng như thế nào trong nghiên cứu?
   Mô hình này phân tách lợi nhuận dồn tích thành phần có thể điều chỉnh và không thể điều chỉnh, sử dụng các biến tài chính để đo lường hành vi QTLN.

4. Kiểm toán độc lập ảnh hưởng thế nào đến hành vi quản trị lợi nhuận?
   Kiểm toán bởi các công ty lớn, chuyên nghiệp giúp giảm hành vi QTLN nhờ tăng cường giám sát và nâng cao độ tin cậy của báo cáo tài chính.

5. Làm thế nào để hạn chế hành vi quản trị lợi nhuận tiêu cực?
   Tăng cường kiểm toán độc lập, củng cố hội đồng quản trị, minh bạch thông tin và đào tạo nâng cao nhận thức về đạo đức nghề nghiệp là các giải pháp hiệu quả.

Kết luận

• Hành vi quản trị lợi nhuận tồn tại trong các doanh nghiệp niêm yết nhóm ngành chăm sóc sức khỏe và hàng tiêu dùng thiết yếu tại Việt Nam giai đoạn 2015-2020.
• Các nhân tố như nhóm ngành, quy mô doanh nghiệp, quy mô hội đồng quản trị, kiểm toán độc lập, khả năng sinh lời và đòn bẩy tài chính đều ảnh hưởng có ý nghĩa đến hành vi QTLN.
• Kiểm toán độc lập và khả năng sinh lời có tác động cùng chiều, trong khi các yếu tố còn lại tác động ngược chiều đến hành vi QTLN.
• Mô hình nghiên cứu được lựa chọn là mô hình tác động ngẫu nhiên (REM) với phương pháp ước lượng FGLS để khắc phục các khuyết tật mô hình.
• Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản trị tài chính, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản trị, nhà đầu tư và cơ quan quản lý nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện quản trị lợi nhuận, nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.