Các chỉ số tài chính ảnh hưởng đến giá cổ phiếu VN30 niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam

• Tác giả: Lê Tiến Đạt
• Người hướng dẫn: TS. Đặng Thị Quỳnh Anh
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Các Chỉ Số Tài Chính Ảnh Hưởng Đến Giá Cổ Phiếu VN30 Niêm Yết Trên Sở Giao Dịch Chứng Khoán Việt Nam
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Đóng góp của đề tài
• 1.7. Nội dung nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ GIÁ CỔ PHIẾU VÀ CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH TÁC ĐỘNG LÊN GIÁ CỔ PHIẾU
• 2.1. Tổng quan về cổ phiếu và phân loại giá cổ phiếu
• 2.1.1. Tổng quan về cổ phiếu
• 2.1.2. Phân loại giá cổ phiếu
• 2.1.2.1. Mệnh giá (face value)
• 2.1.2.2. Giá trị sổ sách (book value)
• 2.1.2.3. Giá trị nội tại (intrinsic value)
• 2.1.2.4. Giá trị thị trường (market value)
• 2.2. Các chỉ số tài chính ảnh hưởng đến giá cổ phiếu
• 2.2.1. Tỷ suất sinh lời
• 2.2.1.1. Tỷ suất sinh lời trên tài sản (Return on assets)
• 2.2.1.2. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (Return on equity)
• 2.2.2. Chỉ số giá thị trường
• 2.2.2.1. Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (Earning Per Share)
• 2.2.2.2. Giá trên giá trị sổ sách (Price to Book ratio)
• 2.2.3. Chỉ số sử dụng đòn bẩy tài chính
• 2.2.3.1. Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt to Equity Ratio)
• 2.2.3.2. Tỷ lệ nợ trên tài sản (Debt to Assets Ratio)
• 2.2.4. Quy mô doanh nghiệp
• 2.3. Một số nghiên cứu về giá cổ phiếu và các tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu
• 2.3.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 2.3.2. Các nghiên cứu trong nước
• 3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Chọn mẫu nghiên cứu, thu thập và xử lý dữ liệu
• 3.2.1. Mẫu nghiên cứu
• 3.2.2. Thu thập và xử lý dữ liệu
• 3.3. Lựa chọn phương pháp hồi quy và xác định mô hình hồi quy
• 3.3.1. Lựa chọn phương pháp hồi quy. Xác định mô hình hồi quy
• 3.3.2. Các biến và giả thuyết của mô hình
• 3.3.2.1. Biến phụ thuộc. Biến độc lập
• 3.3.2.2. Tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA)
• 3.3.2.3. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE)
• 3.3.2.4. Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS)
• 3.3.2.5. Giá trên giá trị sổ sách (PBV)
• 3.3.2.6. Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (DER)
• 3.3.2.7. Tỷ lệ nợ trên tài sản (DAR)
• 3.3.2.8. Quy mô doanh nghiệp (SIZE)
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Tổng quan về biến động của giá cổ phiếu VN30 trong giai đoạn 2016 – 2022
• 4.2. Kết quả hồi quy và kiểm định
• 4.2.1. Đánh giá mức độ tương quan giữa các biến
• 4.2.2. Kiểm định đa cộng tuyến. Thực hiện hồi quy. Kết quả ước lượng mô hình
• 4.2.3. Kiểm định lựa chọn mô hình
• 4.2.4. Kiểm định khuyết tật mô hình FEM
• 4.2.5. Kết quả hồi quy bình phương bé nhất tổng quát khả thi (Feasible Generalized Least Squares –FGLS)
• 4.2.6. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ CÁC GỢI Ý CHO NHÀ ĐẦU TƯ
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.2. Các gợi ý cho nhà đầu tư
• 5.3. Những hạn chế của đề tài và hướng đề xuất cho các nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan Ảnh hưởng chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu VN30

Nhà đầu tư cá nhân luôn tìm kiếm phương pháp đánh giá biến động giá cổ phiếu. Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng giá cổ phiếu giúp quyết định đầu tư hợp lý. Nhiều yếu tố ảnh hưởng, mức độ khác nhau. Dự báo chính xác cần xác định yếu tố mạnh nhất. Nghiên cứu nước ngoài như Sanjeet Sharma (2011) tìm hiểu tương quan yếu tố tài chính doanh nghiệp và giá cổ phiếu. Tiếp cận chưa thống nhất, lựa chọn nhân tố đa dạng dẫn đến kết luận khác nhau. Yếu tố có ý nghĩa ở thị trường này có thể không có ý nghĩa ở thị trường khác. Tại Việt Nam, nghiên cứu như Trương Đông Lộc và Nguyễn Minh Nhật (2016) tìm hiểu tác động chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu. Vấn đề định lượng chưa khai thác toàn diện, kết quả khách quan. Cần nghiên cứu định lượng xác định mức độ mạnh yếu chỉ số tài chính. Xác định chỉ số tài chính ảnh hưởng quan trọng giúp nhà đầu tư quyết định đầu tư cổ phiếu VN30 chính xác. Khóa luận tốt nghiệp tập trung vào chủ đề này.

1.1. Giới thiệu về chỉ số VN30 và tầm quan trọng

Chỉ số VN30 đại diện cho 30 cổ phiếu bluechip hàng đầu trên Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam. Nghiên cứu ảnh hưởng của chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu VN30 đặc biệt quan trọng do tính đại diện và thanh khoản cao của nhóm cổ phiếu này. Biến động VN30 phản ánh xu hướng chung của thị trường. Theo Lê Tiến Đạt, việc xác định yếu tố tác động giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu Xác định yếu tố ảnh hưởng giá cổ phiếu

Nghiên cứu tập trung xác định yếu tố tài chính ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, từ đó đưa ra khuyến nghị đầu tư. Mục tiêu là hỗ trợ nhà đầu tư có cơ sở khoa học khi lựa chọn cổ phiếu trong nhóm VN30. Luận văn của Lê Tiến Đạt hướng đến việc cung cấp thông tin giá trị cho quyết định đầu tư.

II. Thách thức Phân tích tài chính dự báo giá cổ phiếu VN30

Nhà đầu tư luôn đối mặt thách thức dự báo chính xác giá cổ phiếu. Thị trường chứng khoán biến động khó lường, nhiều yếu tố ảnh hưởng. Thông tin tài chính doanh nghiệp, yếu tố vĩ mô, tâm lý thị trường đều tác động. Sử dụng hiệu quả phân tích tài chính để đánh giá tiềm năng cổ phiếu là kỹ năng quan trọng. Tuy nhiên, chọn lọc và giải thích đúng chỉ số tài chính không dễ dàng. Cần phương pháp tiếp cận bài bản, kết hợp kinh nghiệm thực tiễn. Nghiên cứu này cố gắng giải quyết thách thức này bằng cách hệ thống hóa và định lượng ảnh hưởng chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu VN30.

2.1. Rủi ro từ thông tin tài chính không đầy đủ không chính xác

Quyết định đầu tư dựa trên thông tin tài chính không đầy đủ hoặc sai lệch dẫn đến rủi ro lớn. Báo cáo tài chính có thể bị điều chỉnh, không phản ánh đúng thực tế hoạt động doanh nghiệp. Cần kiểm tra, xác minh thông tin từ nhiều nguồn. Phân tích kỹ lưỡng các khoản mục quan trọng như lợi nhuận, dòng tiền, nợ phải trả. Theo Lê Tiến Đạt, việc thẩm định kỹ thông tin là bước quan trọng để giảm thiểu rủi ro.

2.2. Biến động thị trường ảnh hưởng đến mối quan hệ chỉ số và giá

Mối quan hệ giữa chỉ số tài chính và giá cổ phiếu không cố định. Biến động thị trường, yếu tố vĩ mô có thể làm thay đổi mối quan hệ này. Lãi suất, lạm phát, tăng trưởng GDP, chính sách tiền tệ đều tác động. Mô hình định giá cổ phiếu cần được điều chỉnh phù hợp với điều kiện thị trường. Nghiên cứu của Lê Tiến Đạt xem xét giai đoạn 2016-2022, bao gồm cả thời kỳ biến động do dịch Covid.

III. Phương pháp Phân tích hồi quy đánh giá tác động chỉ số tài chính

Nghiên cứu sử dụng phân tích hồi quy để đánh giá tác động chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu VN30. Thu thập dữ liệu báo cáo tài chính giai đoạn 2016-2022. Ước lượng mô hình Pooled OLS, FEM, REM. Kiểm định F, Breusch & Pagan Lagrangian, Hausman lựa chọn mô hình phù hợp. Sử dụng hồi quy FGLS khắc phục vi phạm giả định hồi quy. Kết quả cho thấy 5 nhân tố có ý nghĩa thống kê: ROA, EPS, PBV, DER, SIZE. ROE và DAR không có ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu của Lê Tiến Đạt cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của các chỉ số này.

3.1. Mô hình phân tích hồi quy đa biến Lựa chọn biến độc lập

Mô hình phân tích hồi quy đa biến cho phép đánh giá đồng thời tác động của nhiều chỉ số tài chính. Lựa chọn biến độc lập dựa trên cơ sở lý thuyết và kết quả nghiên cứu trước đây. Các biến như ROA, ROE, EPS, PBV, DER, DAR, SIZE được đưa vào mô hình. Kỳ vọng về dấu của các biến được xác định rõ ràng để kiểm tra giả thuyết.

3.2. Sử dụng phần mềm thống kê Xử lý dữ liệu và kiểm định

Phần mềm thống kê như Stata hoặc Eviews được sử dụng để xử lý dữ liệu và thực hiện phân tích hồi quy. Các kiểm định thống kê như kiểm định đa cộng tuyến, kiểm định phương sai sai số thay đổi, kiểm định tự tương quan được thực hiện để đảm bảo tính tin cậy của kết quả. Lựa chọn mô hình phù hợp (FEM, REM hoặc Pooled OLS) dựa trên kết quả kiểm định Hausman.

IV. Giải pháp Kết hợp phân tích cơ bản và định giá cổ phiếu VN30

Phân tích cơ bản giúp nhà đầu tư hiểu rõ tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Kết hợp với mô hình định giá cổ phiếu (ví dụ: chiết khấu dòng tiền, P/E) để ước tính giá trị hợp lý. So sánh giá trị hợp lý với giá thị trường để đưa ra quyết định đầu tư. Chỉ số tài chính là yếu tố quan trọng trong phân tích cơ bản và định giá cổ phiếu. Nghiên cứu này cung cấp cơ sở để nhà đầu tư sử dụng hiệu quả chỉ số tài chính trong quá trình định giá.

4.1. Phân tích cơ bản Đánh giá sức khỏe tài chính doanh nghiệp

Phân tích cơ bản bao gồm đánh giá báo cáo tài chính, phân tích ngành, phân tích cạnh tranh. Đánh giá khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, khả năng quản lý nợ. Chỉ số tài chính như ROA, ROE, EPS là công cụ quan trọng trong phân tích cơ bản. Hiểu rõ sức khỏe tài chính giúp nhà đầu tư đánh giá tiềm năng tăng trưởng của cổ phiếu.

4.2. Mô hình định giá cổ phiếu Ước tính giá trị hợp lý

Có nhiều mô hình định giá cổ phiếu, mỗi mô hình có ưu nhược điểm riêng. Mô hình chiết khấu dòng tiền (DCF) dựa trên dự báo dòng tiền tương lai. Mô hình P/E so sánh giá cổ phiếu với lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu. Lựa chọn mô hình phù hợp với đặc điểm của doanh nghiệp và điều kiện thị trường. Chỉ số tài chính được sử dụng làm đầu vào cho các mô hình định giá.

V. Kết quả Tác động ROA EPS PBV DER SIZE đến giá cổ phiếu

Nghiên cứu của Lê Tiến Đạt cho thấy ROA, EPS, PBV, DER, SIZE có ý nghĩa thống kê tác động đến giá cổ phiếu VN30. ROA và EPS thường có tác động dương, DER có tác động âm. PBV và SIZE có thể có tác động khác nhau tùy thuộc vào điều kiện thị trường. Kết quả này cung cấp thông tin hữu ích cho nhà đầu tư. Tập trung vào các yếu tố này khi phân tích và định giá cổ phiếu có thể cải thiện khả năng dự báo giá.

5.1. Giải thích ý nghĩa của từng chỉ số tài chính quan trọng

ROA (Return on Assets): Tỷ suất sinh lời trên tài sản, đo lường khả năng sinh lời từ tài sản của doanh nghiệp. EPS (Earnings per Share): Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, thể hiện phần lợi nhuận mà mỗi cổ đông được hưởng. PBV (Price to Book Value): Tỷ lệ giá trên giá trị sổ sách, so sánh giá thị trường với giá trị sổ sách của cổ phiếu. DER (Debt to Equity Ratio): Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, đo lường mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính của doanh nghiệp. SIZE (Quy mô doanh nghiệp): Thể hiện quy mô hoạt động của doanh nghiệp, có thể ảnh hưởng đến rủi ro và tiềm năng tăng trưởng.

5.2. So sánh kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu trước đây

So sánh kết quả nghiên cứu của Lê Tiến Đạt với các nghiên cứu trước đây để xác định điểm tương đồng và khác biệt. Phân tích nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt, có thể do khác biệt về phương pháp nghiên cứu, dữ liệu hoặc điều kiện thị trường. Đánh giá mức độ tin cậy của kết quả nghiên cứu dựa trên sự nhất quán với các nghiên cứu khác.

VI. Kết luận Ứng dụng kết quả phân tích vào đầu tư cổ phiếu VN30

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động chỉ số tài chính đến giá cổ phiếu VN30. Nhà đầu tư có thể sử dụng kết quả này để cải thiện quyết định đầu tư. Chú trọng phân tích cơ bản, sử dụng mô hình định giá cổ phiếu phù hợp. Theo dõi chỉ số tài chính quan trọng như ROA, EPS, PBV, DER, SIZE. Cần lưu ý rằng thị trường chứng khoán biến động, kết quả nghiên cứu chỉ là một yếu tố cần cân nhắc. Kết hợp với kinh nghiệm và thông tin thị trường để đưa ra quyết định sáng suốt.

6.1. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu có một số hạn chế, ví dụ như phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn ở nhóm VN30, giai đoạn nghiên cứu có thể chưa phản ánh đầy đủ biến động thị trường. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu, sử dụng dữ liệu tần suất cao hơn, kết hợp với các yếu tố vĩ mô và tâm lý thị trường.

6.2. Khuyến nghị cho nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam

Khuyến nghị nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam nên trang bị kiến thức phân tích tài chính, thường xuyên cập nhật thông tin tài chính doanh nghiệp. Sử dụng kết quả nghiên cứu này như một công cụ hỗ trợ, không nên dựa hoàn toàn vào kết quả nghiên cứu để đưa ra quyết định đầu tư. Quản lý rủi ro là yếu tố quan trọng trong đầu tư chứng khoán, đa dạng hóa danh mục và tuân thủ nguyên tắc cắt lỗ.