Áp Dụng Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Mô Đun Tiện Cơ Bản Tại Trường Cao Đẳng Nghề Kỹ Thuật Công Nghệ TPHCM

• Tác giả: Đặng Kim Bảo Trân
• Người hướng dẫn: TS. Võ Văn Nam
• Trường học: Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Lý Luận Và Phương Pháp Dạy Học
• Đề tài: Áp Dụng Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Mô Đun Tiện Cơ Bản Tại Trường Cao Đẳng Nghề Kỹ Thuật Công Nghệ TPHCM
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
• 1.2. NHỮNG CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.2.1. Cơ sở triết học
• 1.2.2. Cơ sở tâm lí học
• 1.2.3. Cơ sở giáo dục
• 1.3. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.3.1. Dạy học nêu vấn đề
• 1.3.2. Phương pháp dạy học
• 1.3.3. Tình huống có vấn đề
• 1.3.4. Tình huống có vấn đề trong học tập
• 1.3.5. Tổ chức dạy học mô đun tiện cơ bản theo phương pháp dạy học nêu vấn đề
• 1.4. MỘT SỐ CÁCH TẠO TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ
• 1.5. QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.6. MỨC ĐỘ TÍCH CỰC THAM GIA CỦA HS
• 1.7. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ
• 1.8. CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ ĐƯỢC TRIỂN KHAI TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 1.8.1. Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề
• 1.8.2. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
• 1.8.3. Phương pháp thảo luận
• 1.8.4. Phương pháp thuyết trình
• 1.9. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KTCN TPHCM
• 2.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KTCN TPHCM
• 2.1.1. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển
• 2.1.2. Cơ cấu tổ chức
• 2.1.3. Mục tiêu và nhiệm vụ
• 2.2. GIỚI THIỆU MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 2.2.1. Vị trí mô đun
• 2.2.2. Mục tiêu của mô đun
• 2.2.3. Chương trình khung mô đun Tiện cơ bản
• 2.3. THỰC TRẠNG VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 2.3.1. Mục tiêu, phạm vi và đối tượng khảo sát
• 2.3.2. Đối tượng khảo sát
• 2.3.3. Nội dung khảo sát. Kết quả khảo sát
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VẤN ĐỀ VÀ THỰC NGHIỆM PP NÀY TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TPHCM
• 3.1. CƠ SỞ TRIỂN KHAI DHNVĐ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.2. MỤC TIÊU CỦA MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.3. QUY TRÌNH VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY NÊU VẤN ĐỀ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN
• 3.4. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DHNVĐ TRONG MÔ ĐUN TIỆN CƠ BẢN TẠI TRƯỜNG CĐNKTCN TPHCM
• 3.5. THỰC NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ
• 3.5.1. Phương pháp thực nghiệm
• 3.5.2. Kết quả thực nghiệm
• 3.6. Kết luận chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Hiện Nay

Phương pháp dạy học nêu vấn đề (DHNVĐ) đã được quan tâm từ lâu nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, phương pháp này được nghiên cứu ở nhiều góc độ và mức độ khác nhau. John Dewey, nhà sư phạm nổi tiếng của Mỹ, có công lớn trong việc hiện thực hóa tư tưởng dạy học "lấy người học làm trung tâm". Ông coi học sinh là trung tâm của nhà trường, đề cao kinh nghiệm, nhu cầu, hứng thú của mỗi cá nhân. Paulo Freire, nhà giáo dục người Brazil, đưa ra thuật ngữ DHNVĐ vào năm 1970, nhấn mạnh tư duy phê phán với mục đích giải thoát người học. DHNVĐ thay thế cho giáo dục truyền thống. Các nhà lý luận dạy học Nga như Đanhilop và X.Rubinstein cũng nhấn mạnh vai trò của mâu thuẫn và vấn đề trong quá trình học tập. Các nhà triết học cổ đại như Socrates và Khổng Tử cũng đã áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả. Phương pháp dạy học tích cực này ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong giáo dục hiện đại.

1.1. Lịch Sử Phát Triển Của Dạy Học Nêu Vấn Đề Trên Thế Giới

DHNVĐ có nguồn gốc từ các nhà tư tưởng giáo dục như Socrates và Khổng Tử, những người đã sử dụng câu hỏi và thảo luận để khuyến khích học sinh suy nghĩ sâu sắc hơn. John Dewey và Paulo Freire đã phát triển các lý thuyết và phương pháp DHNVĐ hiện đại. Dewey nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh nghiệm và giải quyết vấn đề trong học tập, trong khi Freire tập trung vào việc sử dụng giáo dục để giải phóng người học khỏi sự áp bức. Các nhà giáo dục Nga như Đanhilop và Rubinstein cũng đóng góp vào sự phát triển của DHNVĐ bằng cách nhấn mạnh vai trò của mâu thuẫn và vấn đề trong quá trình học tập. Những đóng góp này đã tạo nền tảng cho việc áp dụng DHNVĐ trong giáo dục hiện đại.

1.2. Ưu Điểm Của Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Giáo Dục

DHNVĐ có nhiều ưu điểm so với các phương pháp dạy học truyền thống. Nó khuyến khích học sinh tư duy phê phán, giải quyết vấn đề và làm việc độc lập. DHNVĐ cũng giúp học sinh phát triển các kỹ năng giao tiếp, hợp tác và tự học. Ngoài ra, DHNVĐ có thể làm cho việc học tập trở nên thú vị và hấp dẫn hơn đối với học sinh. Theo tài liệu gốc, DHNVĐ giúp HS chủ động, tích cực, tìm tòi sáng tạo trong học tập. GV phải tìm mọi cách để đưa HS vào các tình huống có vấn đề, để từ đó GV có thể hướng dẫn, giúp đỡ HS giải quyết vấn đề, lĩnh hội được những kiến thức mới.

II. Thách Thức Khi Áp Dụng Dạy Học Nêu Vấn Đề Tiện Cơ Bản

Việc áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM đối mặt với nhiều thách thức. Giáo viên cần có trình độ chuyên môn vững vàng, kỹ năng sư phạm tốt và khả năng tạo ra các tình huống có vấn đề phù hợp với trình độ của học sinh. Học sinh cần có khả năng tư duy độc lập, sáng tạo và chủ động trong học tập. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cần đáp ứng yêu cầu của phương pháp DHNVĐ. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và nhà trường để đảm bảo hiệu quả của phương pháp DHNVĐ. Theo luận văn, việc giảng dạy mô đun Tiện cơ bản ở trường nghề cần phải có những đổi mới để thay đổi lối truyền thụ một chiều của GV sang HS. GV không chỉ giúp cho HS có những kiến thức cơ bản mà quan trọng là rèn luyện cho HS có khả năng tự học tập, tự nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo và giải quyết vấn đề.

2.1. Yêu Cầu Về Năng Lực Của Giáo Viên Khi Dạy Tiện Cơ Bản

Giáo viên cần có kiến thức chuyên môn sâu rộng về kỹ năng tiện, vật liệu tiện, dụng cụ cắt tiện, quy trình tiện và an toàn lao động tiện. Giáo viên cũng cần có kỹ năng sư phạm tốt, bao gồm khả năng thiết kế bài giảng, tạo ra các tình huống có vấn đề, hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề và đánh giá kết quả học tập. Giáo viên cần có khả năng sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như phương pháp đàm thoại nêu vấn đề, phương pháp dạy học giải quyết vấn đề và phương pháp thảo luận.

2.2. Khó Khăn Về Cơ Sở Vật Chất Cho Mô Đun Tiện Cơ Bản

Việc áp dụng DHNVĐ đòi hỏi cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học đầy đủ và hiện đại. Phòng thực hành cần có đủ máy tiện, dụng cụ cắt, vật liệu và các thiết bị an toàn. Giáo viên và học sinh cần được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng về an toàn lao động. Ngoài ra, cần có các phần mềm mô phỏng và tài liệu tham khảo để hỗ trợ quá trình học tập. Việc thiếu thốn cơ sở vật chất có thể gây khó khăn cho việc thực hiện các hoạt động thực hành và thí nghiệm, ảnh hưởng đến hiệu quả của DHNVĐ.

III. Cách Áp Dụng Dạy Học Nêu Vấn Đề Trong Mô Đun Tiện Cơ Bản

Để áp dụng hiệu quả phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun tiện cơ bản, cần tuân thủ một quy trình chặt chẽ. Đầu tiên, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của bài học và lựa chọn các tình huống có vấn đề phù hợp. Sau đó, giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích vấn đề, đề xuất các giải pháp và lựa chọn giải pháp tối ưu. Cuối cùng, giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện giải pháp và đánh giá kết quả. Trong quá trình này, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá và lĩnh hội kiến thức. Theo luận văn, GV không chỉ giúp cho HS có những kiến thức cơ bản mà quan trọng là rèn luyện cho HS có khả năng tự học tập, tự nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo và giải quyết vấn đề.

3.1. Quy Trình Vận Dụng Phương Pháp Dạy Học Nêu Vấn Đề

Quy trình vận dụng DHNVĐ bao gồm các bước sau: (1) Xác định vấn đề: Giáo viên giới thiệu một tình huống có vấn đề liên quan đến nội dung bài học. (2) Phân tích vấn đề: Học sinh phân tích vấn đề, xác định nguyên nhân và các yếu tố liên quan. (3) Đề xuất giải pháp: Học sinh đề xuất các giải pháp khác nhau để giải quyết vấn đề. (4) Lựa chọn giải pháp: Học sinh lựa chọn giải pháp tối ưu dựa trên các tiêu chí nhất định. (5) Thực hiện giải pháp: Học sinh thực hiện giải pháp đã chọn. (6) Đánh giá kết quả: Học sinh đánh giá kết quả thực hiện giải pháp và rút ra kết luận.

3.2. Ví Dụ Về Tình Huống Có Vấn Đề Trong Tiện Cơ Bản

Một ví dụ về tình huống có vấn đề trong tiện cơ bản là: "Tại sao khi tiện một chi tiết bằng thép, bề mặt lại bị sần sùi và không đạt độ chính xác yêu cầu?". Học sinh cần phân tích các yếu tố có thể gây ra vấn đề này, như tốc độ cắt, lượng ăn dao, độ cứng của vật liệu, độ sắc bén của dao tiện, v.v. Sau đó, học sinh đề xuất các giải pháp như điều chỉnh tốc độ cắt, lượng ăn dao, thay đổi loại dao tiện hoặc sử dụng dầu làm mát. Cuối cùng, học sinh thực hiện các giải pháp này và đánh giá kết quả để tìm ra giải pháp tối ưu.

3.3. Sử Dụng Phương Pháp Thảo Luận Nhóm Trong Dạy Tiện

Phương pháp thảo luận nhóm là một công cụ hữu ích trong DHNVĐ. Giáo viên chia lớp thành các nhóm nhỏ và giao cho mỗi nhóm một vấn đề cụ thể liên quan đến mô đun tiện. Các nhóm thảo luận, chia sẻ ý kiến và đề xuất các giải pháp. Sau đó, các nhóm trình bày kết quả thảo luận trước lớp và cùng nhau tìm ra giải pháp tối ưu. Phương pháp này khuyến khích sự hợp tác, giao tiếp và tư duy phản biện của học sinh.

IV. Ứng Dụng Thực Tế Và Đánh Giá Hiệu Quả Phương Pháp

Việc ứng dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM đã mang lại những kết quả tích cực. Học sinh trở nên chủ động, tích cực và sáng tạo hơn trong học tập. Khả năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện của học sinh được nâng cao. Kết quả học tập của học sinh cũng được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, để đánh giá hiệu quả của phương pháp này một cách khách quan, cần thực hiện các nghiên cứu thực nghiệm sư phạm với các nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm. Theo luận văn, cần tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường CĐN Kỹ Thuật Công Nghệ TPHCM và kiểm tra đánh giá kết quả thực nghiệm từ đó có kết luận về tính khả thi.

4.1. Phương Pháp Thực Nghiệm Đánh Giá Hiệu Quả

Để đánh giá hiệu quả của DHNVĐ, cần thực hiện các nghiên cứu thực nghiệm sư phạm. Chia học sinh thành hai nhóm: nhóm đối chứng (học theo phương pháp truyền thống) và nhóm thực nghiệm (học theo phương pháp DHNVĐ). Trước và sau khi thực hiện bài giảng, tiến hành kiểm tra kiến thức và kỹ năng của cả hai nhóm. So sánh kết quả kiểm tra của hai nhóm để đánh giá hiệu quả của DHNVĐ. Ngoài ra, có thể sử dụng các phương pháp khác như phỏng vấn, quan sát và phân tích sản phẩm của học sinh để thu thập thêm thông tin.

4.2. Kết Quả Thực Nghiệm Và Phân Tích Dữ Liệu

Sau khi thực hiện thực nghiệm, tiến hành phân tích dữ liệu thu thập được. So sánh điểm số trung bình của hai nhóm, tỷ lệ học sinh đạt điểm cao, mức độ tham gia của học sinh trong các hoạt động học tập, v.v. Sử dụng các phương pháp thống kê để xác định xem sự khác biệt giữa hai nhóm có ý nghĩa thống kê hay không. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực nghiệm, như trình độ của giáo viên, đặc điểm của học sinh, cơ sở vật chất, v.v.

V. Kết Luận Và Hướng Phát Triển Phương Pháp Dạy Tiện

Việc áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM là một hướng đi đúng đắn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Tuy nhiên, để phương pháp này phát huy hiệu quả tối đa, cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm của giáo viên, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh phát huy tính chủ động, sáng tạo trong học tập. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp DHNVĐ phù hợp với đặc điểm của từng môn học và trình độ của học sinh. Theo luận văn, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và nhà trường để đảm bảo hiệu quả của phương pháp DHNVĐ.

5.1. Đề Xuất Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Dạy Học

Để nâng cao hiệu quả DHNVĐ, cần thực hiện các giải pháp sau: (1) Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại. (2) Nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm của giáo viên. (3) Xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với phương pháp DHNVĐ. (4) Tạo điều kiện cho học sinh phát huy tính chủ động, sáng tạo trong học tập. (5) Tăng cường sự phối hợp giữa giáo viên, học sinh và nhà trường.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Dạy Học Nêu Vấn Đề

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp DHNVĐ phù hợp với đặc điểm của từng môn học và trình độ của học sinh. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của DHNVĐ. Xây dựng các công cụ đánh giá hiệu quả của DHNVĐ. Chia sẻ kinh nghiệm và kết quả nghiên cứu về DHNVĐ với các trường nghề khác. Phát triển các phần mềm hỗ trợ DHNVĐ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đất nước đang phát triển mạnh mẽ, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao, năng động và sáng tạo ngày càng trở nên cấp thiết. Theo báo cáo của ngành giáo dục, việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh là một trong những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo. Đặc biệt, trong lĩnh vực đào tạo nghề kỹ thuật, việc áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại góp phần giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn.

Luận văn tập trung nghiên cứu việc áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong mô đun Tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu cụ thể là nâng cao chất lượng dạy và học, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong lĩnh hội kiến thức và hình thành năng lực giải quyết vấn đề. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong quá trình dạy học mô đun Tiện cơ bản tại trường trong năm học 2013-2014, với đối tượng là giáo viên và học sinh khoa cơ khí chế tạo máy.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy nghề, nâng cao hiệu quả đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Kết quả nghiên cứu cũng cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nhà trường và các cơ sở đào tạo nghề khác áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề một cách hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực nghề nghiệp cho học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về phương pháp dạy học nêu vấn đề, bao gồm:

• Lý thuyết triết học duy vật biện chứng: Mâu thuẫn là động lực phát triển, trong dạy học tạo ra mâu thuẫn nhận thức giữa kiến thức đã biết và chưa biết để kích thích tư duy sáng tạo của học sinh.

• Lý thuyết tâm lý học nhận thức: Tư duy bắt đầu từ tình huống có vấn đề, khi học sinh gặp khó khăn nhận thức sẽ phát huy khả năng sáng tạo để giải quyết.

• Mô hình dạy học nêu vấn đề của V.Ôkôn và Kharlamop: Tổ chức quá trình dạy học bằng cách tạo ra tình huống có vấn đề, kích thích nhu cầu giải quyết vấn đề, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức mới và phát triển năng lực tự học.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: dạy học nêu vấn đề, tình huống có vấn đề, phương pháp dạy học, năng lực giải quyết vấn đề, mô đun Tiện cơ bản.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM, bao gồm:

• Dữ liệu định lượng: Phiếu khảo sát ý kiến của 53 học sinh (tỷ lệ thu hồi 81,5%) và giáo viên về mức độ quan tâm, hứng thú và thực trạng áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề.

• Dữ liệu định tính: Quan sát thực tế quá trình dạy học, phỏng vấn sâu giáo viên và học sinh, phân tích tài liệu giảng dạy.

Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích nội dung và đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo tính đại diện cho nhóm học sinh và giáo viên tham gia mô đun Tiện cơ bản.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2013 đến tháng 10/2014, bao gồm các giai đoạn khảo sát thực trạng, xây dựng quy trình áp dụng phương pháp, thực nghiệm sư phạm và đánh giá kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ quan tâm của học sinh đối với phương pháp dạy học nêu vấn đề: Khoảng 24,5% học sinh rất quan tâm và 34% quan tâm, trong khi 41,5% không quan tâm do phương pháp còn mới mẻ với nhiều em.

2. Hứng thú của học sinh khi học mô đun Tiện cơ bản theo phương pháp nêu vấn đề: Tỷ lệ học sinh rất hứng thú chỉ đạt 15,1%, hứng thú là 32,1%, trong khi 52% không hứng thú, nguyên nhân chủ yếu do thói quen học thụ động.

3. Kết quả áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề: 24% học sinh đánh giá phương pháp này tốt hơn so với phương pháp truyền thống, thể hiện qua sự tăng cường khả năng tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề.

4. Hiệu quả thực nghiệm sư phạm: Qua hai bài dạy thực nghiệm, học sinh nhóm thực nghiệm có điểm trung bình cao hơn nhóm đối chứng khoảng 15%, đồng thời thể hiện sự chủ động và tích cực hơn trong quá trình học tập.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát và thực nghiệm cho thấy phương pháp dạy học nêu vấn đề có khả năng kích thích sự tích cực, chủ động của học sinh trong mô đun Tiện cơ bản. Nguyên nhân là do phương pháp này tạo ra các tình huống có vấn đề phù hợp với trình độ học sinh, giúp các em phát huy tư duy sáng tạo và kỹ năng thực hành.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với nhận định của các nhà giáo dục như John Dewey và Paulo Freire về vai trò của dạy học lấy người học làm trung tâm và phát huy tư duy phê phán. Tuy nhiên, việc áp dụng còn gặp khó khăn do thói quen học tập truyền thống và yêu cầu cao về năng lực của giáo viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ quan tâm và hứng thú của học sinh, bảng so sánh điểm số giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, giúp minh họa rõ nét hiệu quả của phương pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giáo viên về phương pháp dạy học nêu vấn đề: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu nhằm nâng cao năng lực thiết kế bài giảng và tổ chức hoạt động học tập theo phương pháp này. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, chủ thể là Ban giám hiệu và phòng đào tạo.

2. Xây dựng tài liệu, giáo trình phù hợp với phương pháp dạy học nêu vấn đề: Phát triển các tình huống có vấn đề thực tiễn, bài tập vận dụng nhằm kích thích tư duy và kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh. Thời gian 1 năm, chủ thể là tổ chuyên môn và nhóm biên soạn giáo trình.

3. Áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong các mô đun nghề khác: Mở rộng áp dụng từ mô đun Tiện cơ bản sang các mô đun kỹ thuật khác nhằm nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện. Thời gian 2 năm, chủ thể là Ban giám hiệu và các khoa chuyên môn.

4. Tăng cường sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học và môi trường thực hành: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, tạo điều kiện cho học sinh thực hành giải quyết các tình huống thực tế, nâng cao kỹ năng nghề. Thời gian liên tục, chủ thể là nhà trường và các đối tác doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực tổ chức dạy học theo phương pháp tích cực, đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

2. Sinh viên, học viên ngành sư phạm kỹ thuật và đào tạo nghề: Tài liệu tham khảo quý giá để hiểu rõ cơ sở lý luận và thực tiễn áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong đào tạo nghề.

3. Nhà nghiên cứu giáo dục và phát triển chương trình đào tạo: Cung cấp cơ sở khoa học và dữ liệu thực nghiệm để phát triển các mô hình dạy học đổi mới, phù hợp với xu hướng giáo dục hiện đại.

4. Các cơ sở đào tạo nghề kỹ thuật và công nghiệp: Áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp dạy học nêu vấn đề là gì?
   Phương pháp này tổ chức quá trình dạy học bằng cách tạo ra các tình huống có vấn đề để học sinh chủ động tìm tòi, giải quyết, từ đó lĩnh hội kiến thức mới và phát triển năng lực tư duy sáng tạo.

2. Tại sao nên áp dụng phương pháp này trong mô đun Tiện cơ bản?
   Mô đun Tiện cơ bản đòi hỏi kỹ năng thực hành và tư duy giải quyết vấn đề kỹ thuật, phương pháp này giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp.

3. Những khó khăn khi áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề là gì?
   Khó khăn gồm thói quen học tập thụ động của học sinh, yêu cầu cao về năng lực và sự chuẩn bị kỹ lưỡng của giáo viên, cũng như thời gian chuẩn bị bài giảng tăng lên.

4. Làm thế nào để tạo tình huống có vấn đề hiệu quả?
   Có thể tạo tình huống qua câu chuyện liên quan thực tế, bài toán kỹ thuật có nhiều phương án lựa chọn, tình huống bất ngờ hoặc đột biến nhằm kích thích tư duy và sự sáng tạo của học sinh.

5. Phương pháp này có thể áp dụng cho các môn học khác không?
   Có thể áp dụng rộng rãi, đặc biệt hiệu quả với các môn học gắn liền thực tiễn và kỹ năng giải quyết vấn đề, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với đặc điểm môn học và đối tượng học sinh.

Kết luận

• Phương pháp dạy học nêu vấn đề giúp phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trong mô đun Tiện cơ bản tại Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ TPHCM.
• Kết quả thực nghiệm cho thấy học sinh áp dụng phương pháp này có điểm số và kỹ năng giải quyết vấn đề cao hơn nhóm đối chứng khoảng 15%.
• Việc áp dụng phương pháp đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng của giáo viên và sự thay đổi thói quen học tập của học sinh.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực giáo viên, xây dựng tài liệu và mở rộng áp dụng phương pháp trong đào tạo nghề.
• Khuyến khích các cơ sở đào tạo nghề nghiên cứu và áp dụng phương pháp để nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị đào tạo cần tổ chức tập huấn, xây dựng tài liệu và triển khai áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong các mô đun nghề, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.