ẢNH HƯỞNG CỦA THÔNG TIN KẾ TOÁN ĐẾN GIÁ CỔ PHIẾU CỦA CÁC CÔNG TY NGÀNH BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Thị trường bất động sản có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, ngành này cũng chịu nhiều tác động từ các yếu tố kinh tế vĩ mô và vi mô, đặc biệt là thông tin tài chính và thông tin kế toán. Nghiên cứu này tập trung vào các công ty bất động sản niêm yết trên HOSE vì đây là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp lớn, có tác động lớn đến thị trường. Việc hiểu rõ ảnh hưởng của thông tin kế toán đến giá cổ phiếu sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác hơn, góp phần ổn định và phát triển thị trường.

Nghiên cứu này hướng đến việc làm rõ ảnh hưởng của thông tin kế toán trên báo cáo tài chính đến giá cổ phiếu của các công ty bất động sản niêm yết trên HOSE. Cụ thể, nghiên cứu sẽ hệ thống hóa cơ sở lý luận về giá cổ phiếu, thông tin kế toán, và các mô hình liên quan, đặc biệt là mô hình Ohlson. Bên cạnh đó, nghiên cứu sẽ phân tích mối quan hệ giữa các chỉ số kế toán quan trọng (EPS, BVPS, DAR, FL, quy mô và danh tiếng công ty kiểm toán, ý kiến kiểm toán viên) và giá cổ phiếu. Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở các công ty niêm yết trên HOSE từ năm 2018 đến 2022.

Giá cổ phiếu không chỉ phản ánh thông tin kế toán mà còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố vĩ mô như lãi suất, lạm phát, chính sách tiền tệ, và tình hình kinh tế toàn cầu. Bên cạnh đó, tâm lý nhà đầu tư, tin đồn, và các sự kiện bất ngờ cũng có thể gây biến động lớn đến giá cổ phiếu, làm mờ nhạt ảnh hưởng của thông tin kế toán. Nghiên cứu cần kiểm soát các yếu tố này bằng cách sử dụng các biến kiểm soát hoặc áp dụng các phương pháp thống kê phù hợp.

Chất lượng thông tin kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá ảnh hưởng của nó đến giá cổ phiếu. Nếu thông tin kế toán không trung thực, minh bạch, hoặc không tuân thủ chuẩn mực kế toán, thì kết quả phân tích sẽ không đáng tin cậy. Các yếu tố như gian lận kế toán, sai sót trong trình bày báo cáo, hoặc sự khác biệt trong cách áp dụng chuẩn mực kế toán có thể làm sai lệch thông tin kế toán. Việc đánh giá chất lượng thông tin kế toán và loại bỏ các công ty có thông tin kém chất lượng là cần thiết.

Mô hình Ohlson (1995) là một mô hình định giá cổ phiếu dựa trên thông tin kế toán, cho rằng giá cổ phiếu là hàm của lợi nhuận và giá trị sổ sách. Mô hình này đã được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu về ảnh hưởng của thông tin kế toán đến giá cổ phiếu. Trong nghiên cứu này, mô hình Ohlson sẽ được sử dụng làm cơ sở lý thuyết để xây dựng mô hình hồi quy, với các biến độc lập là các chỉ số kế toán quan trọng (EPS, BVPS, DAR, FL, quy mô và danh tiếng công ty kiểm toán, ý kiến kiểm toán viên) và biến phụ thuộc là giá cổ phiếu.

Phân tích hồi quy đa biến được sử dụng để đo lường ảnh hưởng của từng chỉ số kế toán đến giá cổ phiếu, sau khi kiểm soát các yếu tố khác. Mô hình hồi quy sẽ được xây dựng dựa trên mô hình Ohlson, với các biến độc lập và biến phụ thuộc đã được xác định. Các kiểm định sẽ được thực hiện để đảm bảo tính phù hợp và độ tin cậy của mô hình, bao gồm: kiểm định đa cộng tuyến, kiểm định tự tương quan, kiểm định phương sai sai số thay đổi. Kết quả hồi quy sẽ cho thấy mức độ ảnh hưởng của từng chỉ số kế toán đến giá cổ phiếu, và liệu ảnh hưởng đó là tích cực hay tiêu cực.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của lợi nhuận và giá trị sổ sách trong việc định giá cổ phiếu bất động sản. EPS và BVPS có mối quan hệ dương với giá cổ phiếu, phù hợp với lý thuyết và các nghiên cứu trước đó. Điều này cho thấy nhà đầu tư quan tâm đến khả năng sinh lời và giá trị tài sản của công ty khi đưa ra quyết định đầu tư. Công ty có EPS và BVPS cao thường được đánh giá là có tiềm năng tăng trưởng và ổn định, do đó được nhà đầu tư ưa chuộng hơn.

Tỷ số nợ trên tổng tài sản (DAR) và đòn bẩy tài chính (FL) có mối quan hệ âm với giá cổ phiếu, cho thấy việc sử dụng nợ quá nhiều có thể gây rủi ro cho công ty và làm giảm giá cổ phiếu. Nhà đầu tư thường lo ngại về khả năng trả nợ của công ty khi DAR và FL quá cao, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản có nhiều biến động. Việc quản lý nợ hiệu quả là yếu tố quan trọng để duy trì giá cổ phiếu ổn định.

Nâng cao chất lượng thông tin kế toán là yếu tố then chốt để cải thiện ảnh hưởng của nó đến giá cổ phiếu. Các công ty cần tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán, đảm bảo tính trung thực, khách quan, và đầy đủ của thông tin được công bố. Bên cạnh đó, việc tăng cường kiểm soát nội bộ, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ kế toán, và sử dụng các phần mềm kế toán hiện đại cũng góp phần nâng cao chất lượng thông tin kế toán.

Nhà đầu tư nên sử dụng thông tin kế toán như một công cụ quan trọng để phân tích và đánh giá cổ phiếu bất động sản, kết hợp với các thông tin khác để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt. Cơ quan quản lý cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống kế toán và kiểm toán, tăng cường giám sát hoạt động của các công ty niêm yết, và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để đảm bảo tính minh bạch và công bằng của thị trường.

Các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu, bao gồm các công ty niêm yết trên các sàn giao dịch khác, hoặc nghiên cứu trong giai đoạn dài hơn để có được kết quả tổng quát hơn. Nghiên cứu cũng có thể so sánh ảnh hưởng của thông tin kế toán đến giá cổ phiếu giữa các quốc gia khác nhau, để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt.

Các nghiên cứu trong tương lai có thể bổ sung thêm các biến độc lập khác, như các chỉ số kinh tế vĩ mô (lãi suất, lạm phát, GDP), hoặc các yếu tố định tính (quản trị công ty, uy tín thương hiệu), để phân tích ảnh hưởng của thông tin kế toán một cách toàn diện hơn. Nghiên cứu cũng có thể sử dụng các mô hình định giá cổ phiếu phức tạp hơn, như mô hình chiết khấu dòng tiền, hoặc mô hình thu nhập thặng dư, để đánh giá ảnh hưởng của thông tin kế toán một cách chính xác hơn.