I. Tổng Quan Về Ảnh Hưởng Của Trichoderma và Pseudomonas
Lạc (Arachis hypogaea L.) là cây công nghiệp ngắn ngày có giá trị dinh dưỡng cao. Trên thế giới, lạc xếp thứ 2 sau đậu tương về diện tích và sản lượng trong số các loại cây công nghiệp ngắn ngày và xếp thứ 13 trong các loại cây thực phẩm. Lạc thuộc cây họ đậu, có khả năng cải tạo đất, duy trì và tăng độ phì nhiêu của đất. Đất trồng lạc vừa tăng được pH, hàm lượng mùn và độ màu mỡ vừa góp phần duy trì và tăng năng suất, sản lượng các cây trồng khác, tăng hệ số sử dụng đất, tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích. Vì vậy, lạc được xem là cây trồng quan trọng trong hệ thống xen canh, luân canh với các loại cây trồng khác, đặc biệt có ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc cải tạo đất đối với những vùng đất bạc màu. Theo thống kê của FAO, diện tích lạc trên thế giới tương đối ổn định đạt từ 25 – 27 triệu ha, năng suất bình quân đạt từ 1,63 – 1,7 tấn/ha, sản lượng từ 40,8 – 46,4 triệu tấn.
1.1. Vai Trò Của Cây Lạc Trong Nền Nông Nghiệp Quảng Nam
Ở Việt Nam, lạc là cây được trồng phổ biến ở hầu hết các tỉnh trong cả nước, là một trong các mặt hàng nông sản xuất khẩu mang lại nguồn ngoại tệ mạnh cho đất nước. Quảng Nam là tỉnh thuộc Vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ, với 154 ngàn ha diện tích đất nông nghiệp, trong đó diện tích gieo trồng lạc ổn định hàng năm khoảng 10.000 ha, đứng thứ 3 về diện tích các cây trồng hàng năm của tỉnh và đứng thứ 5 về diện tích trong 64 tỉnh/thành trồng lạc trong cả nước. Để nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất lạc cho nông dân, những năm qua ngành nông nghiệp của địa phương đã phối hợp với các trường Đại học, Viện nghiên cứu… tổ chức khảo các giống mới đưa vào sản xuất, chuyển giao các tiến bộ KHKT như chương trình quản lý dịch hại tổng hợp IPM…
1.2. Tiềm Năng Phát Triển Cây Lạc Bền Vững Tại Quảng Nam
Có thể nói, lạc là cây trồng có vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng của tỉnh và rất có tiềm năng trong việc mở rộng diện tích nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xen canh, tăng vụ…Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh, đặc biệt là bệnh héo rũ gốc trắng do nấm Sclerotiumrolfsii Sacc và héo rũ gốc mốc đen do nấm Aspergillusniger Van 2 Tiegh. … gây hại trên đồng ruộng ngày càng gia tăng, tỷ lệ hại bình quân từ 15% - 20%, cá biệt có nơi lên đến 30% - 40% nhưng chưa có giải pháp quản lý hiệu quả. Vì vậy, việc đầu tư nghiên cứu tìm ra giải pháp tăng năng suất và giảm bệnh hại là nhu cầu cấp thiết, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sản xuất lạc của địa phương.
II. Thách Thức Bệnh Héo Rũ Lạc và Giải Pháp Từ Chế Phẩm
Bệnh héo rũ gốc mốc trắng do nấm Sclerotium rolfsii Sacc và héo rũ gốc mốc đen do nấm Aspergillus niger Van Tiegh gây thiệt hại rất nặng có thể làm cho năng suất bị mất trắng. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc mở rộng diện tích, nâng cao năng suất, sản lượng lạc của địa phương gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc đầu tư nghiên cứu tìm ra giải pháp tăng năng suất và giảm bệnh hại là nhu cầu cấp thiết, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sản xuất lạc của địa phương. Xuất phát từ nhu cầu trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài:“Đánh giá ảnh hưởng của chế phẩm Trichoderma - Pseudomonas đến sinh trưởng phát triển và bệnh héo rũ hại lạc ở Quảng Nam”.
2.1. Tác Hại Của Bệnh Héo Rũ Gốc Mốc Trắng và Mốc Đen
Đặc biệt nhóm bệnh héo rũ rất nguy hiểm, trong đó bệnh héo rũ gốc mốc trắng do nấm Sclerotium rolfsii Sacc và héo rũ gốc mốc đen do nấm Aspergillus niger Van Tiegh gây thiệt hại rất nặng có thể làm cho năng suất bị mất trắng [1]. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc mở rộng diện tích, nâng cao năng suất, sản lượng lạc của địa phương gặp nhiều khó khăn.
2.2. Thực Trạng Sử Dụng Chế Phẩm Sinh Học Trong Phòng Bệnh
Để nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất lạc cho nông dân, những năm qua ngành nông nghiệp của địa phương đã phối hợp với các trường Đại học, Viện nghiên cứu… tổ chức khảo các giống mới đưa vào sản xuất, chuyển giao các tiến bộ KHKT như chương trình quản lý dịch hại tổng hợp IPM… hầu như rộng khắp cho nông dân các địa phương trên địa bàn tỉnh nhưng việc quản lý bệnh hại, nhất là các bệnh có nguồn gốc trong đất còn nhiều bất cập, việc áp dụng đồng bộ các biện pháp quản lý dịch hại nói chung, bệnh hại nói riêng trong sản xuất lạc của nông dân vẫn còn hạn chế, nông dân vẫn còn thiên về sử dụng thuốc hóa học do vậy chi phí sản xuất lớn nhưng hiệu quả không cao.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Trichoderma Pseudomonas
Đề tài tập trung đánh giá tình hình canh tác, đặc biệt là việc ứng dụng các chế phẩm sinh học trong quản lý bệnh hại trên cây lạc của nông dân địa phương. Đồng thời, đánh giá hiệu quả của chế phẩm Trichoderma – Pseudomonas trong việc quản lý bệnh héo rũ và nâng cao năng suất lạc ở Quảng Nam; làm cơ sở hướng dẫn nông dân áp dụng vào sản xuất, hạn chế sử dụng thuốc hóa học, giảm ô nhiễm môi trường.
3.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng Của Trichoderma
Đánh giá được tình hình canh tác, đặc biệt là việc ứng dụng các chế phẩm sinh học trong quản lý bệnh hại trên cây lạc của nông dân địa phương. Đánh giá hiệu quả của chế phẩm Trichoderma – Pseudomonas trong việc quản lý bệnh héo rũ và nâng cao năng suất lạc ở Quảng Nam; làm cơ sở hướng dẫn nông dân áp dụng vào sản xuất, hạn chế sử dụng thuốc hóa học, giảm ô nhiễm môi trường.
3.2. Ý Nghĩa Khoa Học và Thực Tiễn Của Nghiên Cứu
Bổ sung biện pháp phòng trừ sinh học bệnh héo rũ do nấm hại lạc vào sản xuất, mở ra hướng mới trong việc ứng dụng phòng trừ sinh học vào sản xuất nông nghiệp của địa phương. Làm tài liệu tham khảo về nghiên cứu chế phẩm sinh học trong quản lý bệnh hại cây lạc cũng như các đối tượng cây trồng khác. Đánh giá được thực trạng canh tác, đưa ra các biện pháp kỹ thuật cụ thể, hợp lý trong sản xuất và quản lý bệnh hại; giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất lạc cho nông dân, góp phần bảo vệ môi trường.
3.3. Cơ Sở Thực Tiễn Của Các Vấn Đề Nghiên Cứu
Lạc là cây công nghiệp ngắn ngày, cây thực phẩm và cũng là cây có dầu quan trọng. Trong số các loại cây có dầu ngắn ngày, lạc xếp thứ 2 sau đậu tương về diện tích và sản lượng, xếp thứ 13 trong các loại cây thực phẩm, xếp thứ 4 về nguồn dầu thực vật và thứ 3 về các loại cây trồng cung cấp protein [16]. Theo thống kê của FAO, trong giai đoạn 2011 - 2015, diện tích lạc trên thế giới tương đối ổn định đạt từ 25 – 27 triệu ha, năng suất bình quân đạt từ 1,63 – 1,7 tấn/ha, sản lượng từ 40,8 – 46,4 triệu tấn.
IV. Ứng Dụng Trichoderma và Pseudomonas Cải Thiện Sinh Trưởng
Từ năm 2011 đến 2015, diện tích sản xuất lạc của Việt Nam có xu hướng giảm nhẹ, từ 223,7 nghìn ha(năm 2011) xuống còn 200 nghìn ha(năm 2015). Mặc dù diện tích có xu hướng giảm, nhưng do tiếp thu kinh nghiệm của các nước trên thế giới, đầu tư nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng ngày càng nhiều tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất như: Chọn tạo những giống lạc thích nghi với điều kiện sinh thái. Đặc biệt là ứng dụng công nghệ sinh học vào sản xuất như đưa các chế phẩm sinh học vào cải tạo đất và phòng trừ sâu bệnh hại trên cây lạc … nên năng suất ngày càng tăng (từ 20,9 tạ/ha năm 2011 lên 22,6 tạ/hanăm 2015).
4.1. Ảnh Hưởng Đến Thời Gian Sinh Trưởng Của Cây Lạc
Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng Trichoderma và Pseudomonas có thể ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng của cây lạc. Cần có thêm dữ liệu cụ thể để xác định mức độ và tính chất của ảnh hưởng này.
4.2. Tác Động Đến Chiều Cao Thân Chính và Số Lượng Lá
Các chỉ số về chiều cao thân chính và số lượng lá trên thân chính cũng chịu tác động từ việc sử dụng chế phẩm sinh học. Việc theo dõi và đánh giá các chỉ số này giúp hiểu rõ hơn về quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lạc.
4.3. Khả Năng Phân Cành và Chiều Dài Cành Cấp 1
Khả năng phân cành và chiều dài cành cấp 1 là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất của cây lạc. Trichoderma và Pseudomonas có thể tác động đến các yếu tố này, cần được nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng.
V. Kết Quả Giảm Bệnh Héo Rũ và Tăng Năng Suất Lạc
Việc sử dụng Trichoderma và Pseudomonas giúp giảm tỷ lệ bệnh héo rũ gốc mốc trắng (Sclerotium rolfsii) và bệnh héo rũ gốc mốc đen (Aspergillus niger). Đồng thời, các yếu tố cấu thành năng suất như số quả chắc/cây, khối lượng 100 quả cũng được cải thiện, dẫn đến năng suất lạc tăng lên đáng kể.
5.1. Hiệu Quả Phòng Trừ Bệnh Héo Rũ Gốc Mốc Trắng
Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng Trichoderma và Pseudomonas có hiệu quả trong việc phòng trừ bệnh héo rũ gốc mốc trắng do nấm Sclerotium rolfsii gây ra. Tỷ lệ bệnh giảm đáng kể so với đối chứng.
5.2. Kiểm Soát Bệnh Héo Rũ Gốc Mốc Đen Hiệu Quả
Tương tự, việc sử dụng chế phẩm sinh học cũng giúp kiểm soát bệnh héo rũ gốc mốc đen do nấm Aspergillus niger gây ra. Đây là một giải pháp thay thế hiệu quả cho việc sử dụng thuốc hóa học.
5.3. Năng Suất Lạc Tăng Lên Đáng Kể
Nhờ giảm bệnh hại và cải thiện các yếu tố sinh trưởng, năng suất lạc tăng lên đáng kể so với đối chứng. Điều này mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người nông dân.
VI. Kết Luận Trichoderma Pseudomonas Cho Nông Nghiệp Bền Vững
Việc ứng dụng Trichoderma và Pseudomonas trong sản xuất lạc không chỉ giúp tăng năng suất, giảm bệnh hại mà còn góp phần vào phát triển nông nghiệp bền vững. Đây là một giải pháp thân thiện với môi trường, giảm thiểu sử dụng thuốc hóa học và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
6.1. Lợi Ích Kinh Tế và Môi Trường
Việc sử dụng Trichoderma và Pseudomonas mang lại lợi ích kép: tăng thu nhập cho người nông dân và bảo vệ môi trường. Đây là một hướng đi đúng đắn cho nền nông nghiệp hiện đại.
6.2. Khuyến Nghị Cho Sản Xuất Lạc Bền Vững
Khuyến khích nông dân áp dụng rộng rãi chế phẩm sinh học trong sản xuất lạc, kết hợp với các biện pháp canh tác khoa học để đạt hiệu quả cao nhất. Cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng để chuyển giao công nghệ và cung cấp sản phẩm chất lượng.
