Xử Lý Hành Vi Vi Phạm Pháp Luật Về Phòng, Chống Tham Nhũng Tại Việt Nam

Trong thực tiễn, nhiều hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng đã bị xử lý. Điều này được thể hiện trong các báo cáo của Chính phủ. Các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, đơn thư khiếu nại, tố cáo cũng chỉ ra nhiều hành vi vi phạm. Tuy nhiên, việc xử lý tham nhũng và tài sản tham nhũng được quan tâm hơn so với việc xử lý các hành vi khác. Việc xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng vẫn còn bất cập, hạn chế trong quy định của pháp luật cũng như trong phát hiện và xử lý. Do đó, cần nghiên cứu quy định của pháp luật và thực tiễn xử lý để có giải pháp đảm bảo xử lý hiệu quả. Xử lý vi phạm tham nhũng là yếu tố then chốt để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Nghiên cứu này nhằm luận giải các vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng và đưa ra quan điểm, giải pháp bảo đảm xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng tại Việt Nam. Mục tiêu cụ thể bao gồm làm rõ những vấn đề chung, đánh giá thực trạng quy định của pháp luật và xử lý vi phạm, chỉ ra kết quả đạt được, bất cập, hạn chế và nguyên nhân. Đồng thời, nghiên cứu cũng đưa ra quan điểm, giải pháp bảo đảm xử lý hiệu quả các hành vi này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào lý thuyết và quy định pháp luật về xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng từ khi Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 có hiệu lực.

Hành vi trái pháp luật là việc thực hiện không đúng theo quy định của pháp luật, thể hiện dưới ba dạng: thực hiện hành vi mà pháp luật cấm, không thực hiện hành vi mà pháp luật bắt buộc, thực hiện hành vi vượt quá phạm vi pháp luật cho phép. Lỗi là dấu hiệu thuộc mặt chủ quan của tội phạm, thể hiện thái độ tâm lý của người phạm tội đối với hành vi và hậu quả. Năng lực hành vi là khả năng chịu trách nhiệm của chủ thể theo quy định của pháp luật. Hành vi xâm hại tới các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ là yếu tố quan trọng để xác định vi phạm. Phân tích yếu tố cấu thành giúp xác định rõ hành vi vi phạm.

Hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng là hành vi trái pháp luật, do chủ thể có năng lực hành vi thực hiện một cách có lỗi, vi phạm trong việc thực hiện các quy định về phòng, chống tham nhũng theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng và các văn bản hướng dẫn thi hành mà không phải là hành vi tham nhũng. Các hành vi này vi phạm các quy định tại Điều 94, 95 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Chủ thể vi phạm bao gồm cả cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước và doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước. Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 mở rộng phạm vi điều chỉnh.

Có nhiều cách phân loại hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng, dựa trên các tiêu chí khác nhau. Có thể phân loại dựa trên chủ thể vi phạm (cán bộ, công chức, viên chức, người có chức vụ, quyền hạn), lĩnh vực vi phạm (kê khai tài sản, xung đột lợi ích, công khai minh bạch), hoặc hình thức xử lý (kỷ luật, hành chính, hình sự). Việc phân loại giúp xác định rõ hơn các dạng hành vi và có biện pháp xử lý phù hợp. Phân loại hành vi là cơ sở để áp dụng chế tài.

Xử lý hình sự là phương thức nghiêm khắc nhất, áp dụng đối với các hành vi vi phạm có tính chất nghiêm trọng, cấu thành tội phạm. Quy trình xử lý hình sự tuân thủ theo quy định của Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự. Thẩm quyền xử lý hình sự thuộc về các cơ quan tư pháp như Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án. Việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật. Bộ luật Hình sự quy định cụ thể về các tội phạm tham nhũng.

Xử lý kỷ luật áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức có hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Các hình thức kỷ luật bao gồm khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Thủ tục xử lý kỷ luật được quy định tại Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức và các văn bản hướng dẫn thi hành. Việc xử lý kỷ luật phải đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan và đúng quy định. Luật Cán bộ, công chức quy định về kỷ luật.

Xử lý hành chính áp dụng đối với các hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng có tính chất ít nghiêm trọng hơn. Các hình thức xử phạt hành chính bao gồm cảnh cáo, phạt tiền. Thẩm quyền xử phạt hành chính thuộc về các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền. Việc xử phạt hành chính phải tuân thủ theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Luật Xử lý vi phạm hành chính điều chỉnh.

Đảm bảo về chính trị thể hiện ở vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công tác phòng, chống tham nhũng. Đảng đề ra chủ trương, đường lối, chính sách, chỉ đạo các cơ quan nhà nước và toàn xã hội tham gia vào công tác này. Sự quyết tâm chính trị của Đảng là yếu tố then chốt để tạo ra sự đồng thuận và sức mạnh tổng hợp trong phòng, chống tham nhũng. Chủ trương của Đảng là kim chỉ nam.

Đảm bảo về pháp lý thể hiện ở việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Hệ thống pháp luật phải đầy đủ, rõ ràng, minh bạch, đồng bộ và khả thi, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và người dân. Pháp luật minh bạch tạo hành lang pháp lý vững chắc.

Đảm bảo về kinh tế, xã hội thể hiện ở việc tạo ra môi trường kinh tế, xã hội lành mạnh, công bằng, minh bạch, cạnh tranh. Cần thực hiện các giải pháp phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, giảm thiểu các yếu tố phát sinh tham nhũng. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Kinh tế phát triển giảm áp lực tham nhũng.

Pháp luật quy định về xử lý vi phạm trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước. Tuy nhiên, các quy định này còn tập trung vào xử lý cán bộ, công chức, viên chức có hành vi tham nhũng, chưa chú trọng đến xử lý các hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Cần bổ sung, sửa đổi các quy định để đảm bảo xử lý toàn diện các hành vi vi phạm. Xử lý nghiêm minh để răn đe.

Pháp luật cũng quy định về xử lý vi phạm trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước. Tuy nhiên, các quy định này còn hạn chế, chưa bao quát hết các loại hình doanh nghiệp, tổ chức. Cần mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung các quy định để đảm bảo xử lý hiệu quả các hành vi vi phạm trong khu vực này. Doanh nghiệp minh bạch góp phần chống tham nhũng.

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Các quy định phải cụ thể, rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện. Đồng thời, cần tăng cường tính khả thi của các quy định, đảm bảo có chế tài đủ mạnh để răn đe, phòng ngừa vi phạm. Pháp luật hoàn thiện là nền tảng.

Cần kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực cán bộ làm công tác phòng, chống tham nhũng. Cán bộ phải có phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn cao, bản lĩnh chính trị vững vàng. Đồng thời, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Cán bộ liêm chính là yếu tố quyết định.