Xây dựng Bài Kiểm Tra Thích Ứng Bằng Máy Tính Để Đánh Giá Kiến Thức Từ Vựng Tiếp Nhận Tiếng Anh

Kiểm tra từ vựng có vai trò quan trọng đối với cả người dạy và người học. Với người học, kiểm tra kiến thức từ vựng giúp xác định trình độ thông thạo ngôn ngữ vì kiến thức từ vựng đóng vai trò nền móng cho tất cả các hoạt động sử dụng ngôn ngữ (Schmitt và cộng sự, 2017). Lĩnh hội được kiến thức từ vựng là một trong những điều kiện tiên quyết quan trọng để học ngôn ngữ thành công. Với người dạy, việc có những ước tính đáng tin cậy về kiến thức từ vựng cho phép giáo viên cung cấp tài liệu phù hợp, đánh giá hiệu quả của quá trình học và đặt ra các mục tiêu phù hợp để người học có thể phát triển kỹ năng và năng lực ngôn ngữ của mình (Nation, 2013). Ngoài ra, kiểm tra từ vựng có thể được sử dụng để để đánh giá tác động của trải nghiệm học tập đối với quá trình phát triển từ vựng cũng như để đo lường mức độ phát triển từ vựng (Stoeckel & Bennett, 2015).

Trong bối cảnh giáo dục ở Việt Nam, hệ thống trắc nghiệm thích ứng được xem là tiên phong và duy nhất đến thời điểm hiện tại là UEd-CAT. Hệ thống được xây dựng và phát triển bởi trường Đại học Giáo Dục – Đại học Quốc gia Hà Nội, và đã công bố những kết quả rất tích cực trong việc kiểm tra đánh giá về toán và đọc hiểu tiếng Việt, tạo động lực cho việc phát triển các bài kiểm tra thích ứng bằng máy tính hướng tới việc đánh giá ngôn ngữ trong thời gian tới. Với lĩnh vực kiểm tra ngôn ngữ, kiểm tra kiến thức từ vựng có ý nghĩa quan trọng trong đào tạo ngôn ngữ với cả người dạy và người học.

Trong bối cảnh dạy và học ngoại ngữ Việt Nam, từ vựng luôn có được xem trọng trong chương trình giảng dạy tiếng Anh ở Việt Nam. Trong Chương trình giáo dục phổ thông môn Tiếng Anh được ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh sau khi hoàn thành chương trình phổ thông, cần có số lượng từ vựng là khoảng 2500 từ. Tuy nhiên, theo kết quả của một số lượng không nhiều các nghiên cứu gần đây kiểm tra từ vựng của người học tiếng Anh của Việt Nam, học sinh phổ thông và sinh viên đại học có lượng từ vựng rất hạn chế, không đạt được yêu cầu về lượng từ này (Vu & Peters, 2021).

Việc có thêm những công cụ đánh giá kiến thức từ vựng tiếng Anh của người học cũng được đặt ra như một nhiệm vụ quan trọng để hỗ trợ người dạy, người học cũng như những nhà nghiên cứu trong lĩnh vực dạy và học tiếng Anh tại Việt Nam. Xuất phát từ những nhận định trên, đề tài “Xây dựng bài kiểm tra thích ứng bằng máy tính để đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh” được lựa chọn làm đề tài nghiên cứu thuộc chuyên ngành Đo lường và đánh giá trong giáo dục.

Với việc sử dụng các thuật toán sẵn có của hệ thống trắc nghiệm thích ứng UEd-CAT, luận án tập trung vào tìm hiểu các thuật toán để thiết kế ngân hàng câu hỏi kiểm tra từ vựng tiếp nhận tiếng Anh đáp ứng yêu của hệ thống, từ đó tiến hành xây dựng, thử nghiệm và đánh giá bài trắc nghiệm thích ứng đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh của người học ngoại ngữ tiếng Anh tại Việt Nam.

Để thực hiện được mục đích nghiên cứu, luận án triển khai những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể như sau: (1) Xây dựng và chuẩn hóa ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh đáp ứng các yêu cầu của hệ thống trắc nghiệm thích ứng UEd-CAT. (2) Thiết kế, thử nghiệm và đánh giá bài kiểm tra thích ứng bằng máy tính đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh.

Để đạt được mục đích của nghiên cứu, luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học kết hợp định tính và định lượng như sau: Phương pháp nghiên cứu định tính - Phương pháp chuyên gia nhằm thu thập các ý kiến của những người có kinh nghiệm, có kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực nghiên cứu có liên quan. - Phương pháp phỏng vấn để tìm hiểu sâu quan điểm của thí sinh, cung cấp thêm góc nhìn về bài kiểm tra thích ứng được thiết kế. - Phương pháp phân tích nội dung để tổng thuật và nghiên cứu các quan điểm, công trình nghiên cứu có liên quan ở trong và ngoài nước làm cơ sở cho việc xây dựng khung lí thuyết của đề tài, định hướng cho nghiên cứu thực tiễn cũng như phân tích nhận thức của người tham gia khảo sát và phỏng vấn.

Về đối tượng tham gia nghiên cứu, luận án được thực hiện với sinh viên các chuyên ngành kỹ thuật tại một trường đại học tại Hà Nội, một nhóm đối tượng người học ngoại ngữ tiếng Anh ở Việt Nam. Về bối cảnh thực hiện nghiên cứu, luận án sử hệ thống trắc nghiệm thích ứng của trường ĐHGD - ĐHQGHN với sự cho phép của nhóm chuyên gia phát triển hệ thống. Căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ và đối tượng nghiên cứu, luận án được thực hiện để trả lời hai câu hỏi nghiên cứu sau: Câu hỏi 1: Ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh được xây dựng và chuẩn hóa như thế nào? Câu hỏi 2: Bài kiểm tra thích ứng bằng máy tính được thiết kế thực hiện việc đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh của người học ngoại ngữ tiếng Anh ở Việt Nam như thế nào?

Luận án là công trình nghiên cứu khoa học có hệ thống, logic, và chặt chẽ dựa trên cơ sở lý thuyết được phát triển bởi các học giả và nhà nghiên cứu liên quan về kiểm tra từ vựng và trắc nghiệm thích ứng bằng máy tính. - Luận án hệ thống hóa vấn đề lý luận về kiểm tra từ vựng và việc áp dụng trắc nghiệm thích ứng trong kiểm tra từ vựng tiếng Anh, cụ thể là đánh giá kiến thức từ vựng tiếp nhận tiếng Anh của đối tượng người học tiếng Anh ở Việt Nam.

• Luận án là một trong những nghiên cứu quy mô đầu tiên về trắc nghiệm thích ứng bằng máy tính áp dụng trong đào tạo ngôn ngữ ở Việt Nam, đóng góp bằng chứng xác thực về việc áp dụng lý thuyết hồi đáp và phương pháp cân bằng trong xây dựng và chuẩn hóa ngân hàng câu hỏi trong lĩnh vực đo lường và đánh giá trong giáo dục. - Luận án hứa hẹn đóng góp vào lĩnh vực kiểm tra đánh giá ngôn ngữ những giá trị lý luận có ý nghĩa hướng tới đối tượng người học tiếng Anh ở Việt Nam, từ đó mang lại những đóng góp tích cực vào việc áp dụng CNTT trong đo lường và đánh giá trong giáo dục cũng như lĩnh vực dạy và học ngoại ngữ tiếng Anh ở Việt Nam.