Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, năng lực cạnh tranh trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Ngành dược phẩm, với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 16%/năm đến năm 2014, là một trong những lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhưng cũng chịu nhiều áp lực cạnh tranh từ các doanh nghiệp đa quốc gia và trong nước. Công ty Cổ phần Pymepharco – Chi nhánh miền Nam, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh dược phẩm, đang đối mặt với thách thức trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và hoàn thiện hệ thống quản lý chiến lược.

Luận văn tập trung nghiên cứu vận dụng Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard – BSC) nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh tại Pymepharco – Chi nhánh miền Nam. Mục tiêu cụ thể là phân tích mối liên hệ giữa BSC và năng lực cạnh tranh, đồng thời xây dựng quy trình vận dụng BSC phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động của Chi nhánh miền Nam trong giai đoạn từ 2011 đến 2014, với sự khảo sát trực tiếp Ban lãnh đạo và nhân viên công ty.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp một công cụ quản lý chiến lược toàn diện, giúp Pymepharco cân bằng giữa các mục tiêu tài chính và phi tài chính, đồng thời khai thác hiệu quả các tài sản vô hình như nguồn nhân lực và quy trình nội bộ. Qua đó, doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả hoạt động, gia tăng giá trị khách hàng và củng cố vị thế cạnh tranh trên thị trường dược phẩm trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết trọng tâm: Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard – BSC) và năng lực cạnh tranh doanh nghiệp.

  • Thẻ điểm cân bằng (BSC): Được phát triển bởi Robert S. Kaplan và David P. Norton, BSC là hệ thống quản lý chiến lược tích hợp ba chức năng: hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động, hệ thống quản lý chiến lược và công cụ giao tiếp chiến lược. BSC tập trung vào bốn khía cạnh cân bằng: Tài chính, Khách hàng, Quy trình nội bộ và Đào tạo – Phát triển nhân viên. Mỗi khía cạnh bao gồm các chỉ số định lượng và định tính nhằm phản ánh toàn diện hiệu quả hoạt động và chiến lược của tổ chức.

  • Năng lực cạnh tranh: Được hiểu là khả năng doanh nghiệp khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, chiếm lĩnh thị trường và tối đa hóa lợi nhuận. Năng lực cạnh tranh chịu ảnh hưởng bởi môi trường vĩ mô, môi trường ngành và các yếu tố nội bộ như công nghệ, tài chính, con người và quản lý.

Mối liên hệ giữa BSC và năng lực cạnh tranh được thể hiện qua việc BSC giúp doanh nghiệp cân bằng các mục tiêu tài chính và phi tài chính, tập trung vào các tài sản vô hình và tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua việc thực thi chiến lược hiệu quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các tài liệu chuyên ngành, báo cáo nội bộ Pymepharco, các văn bản pháp luật liên quan đến ngành dược, các nghiên cứu trước đây về BSC và năng lực cạnh tranh.

  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát trực tiếp Ban lãnh đạo và nhân viên Pymepharco – Chi nhánh miền Nam qua các bảng hỏi và phỏng vấn sâu nhằm đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh và nhu cầu vận dụng BSC.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng và định tính, bao gồm thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích SWOT và xây dựng bản đồ chiến lược. Phương pháp làm việc nhóm và tham khảo ý kiến chuyên gia được áp dụng để xây dựng quy trình vận dụng BSC phù hợp.

  • Cỡ mẫu: Khảo sát khoảng 346 cán bộ công nhân viên, trong đó 25% có trình độ đại học trở lên, đảm bảo tính đại diện cho các phòng ban và cấp quản lý.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2011 – 2014, tập trung vào việc khảo sát thực trạng, xây dựng và thử nghiệm quy trình vận dụng BSC.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực cạnh tranh của Pymepharco – Chi nhánh miền Nam còn hạn chế: Doanh thu năm 2011 đạt 331 tỷ đồng, chỉ đạt 84,9% kế hoạch, nhưng đến năm 2012 đã tăng lên 430 tỷ đồng, vượt 7,5% kế hoạch. Tỷ lệ nhân viên có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 25%, trong đó dược sỹ đại học chiếm 8,7%. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển nguồn nhân lực nhưng vẫn cần cải thiện về chất lượng và đào tạo.

  2. Ứng dụng BSC giúp cân bằng các mục tiêu tài chính và phi tài chính: Qua khảo sát, 85% lãnh đạo và nhân viên đồng thuận rằng BSC giúp công ty tập trung vào các yếu tố tạo giá trị lâu dài như khách hàng, quy trình nội bộ và đào tạo phát triển, không chỉ dựa vào các chỉ số tài chính truyền thống.

  3. Quy trình vận dụng BSC được thiết kế bài bản và phù hợp: Quy trình gồm các bước từ khởi đầu, đào tạo nhân sự, hoạch định kế hoạch, phát động chương trình, xây dựng bản đồ chiến lược và thẻ điểm ở các cấp, đến áp dụng và duy trì cải tiến. Việc lựa chọn bộ phận Marketing – Training làm đơn vị thí điểm đã giúp tăng hiệu quả thực thi, với mức tăng trưởng doanh thu bộ phận này đạt khoảng 15% trong năm đầu áp dụng.

  4. BSC góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cải tiến quy trình và phát triển nhân lực: Các chỉ số về sự hài lòng khách hàng tăng 12%, hiệu quả quy trình nội bộ cải thiện 10%, và tỷ lệ nhân viên tham gia đào tạo tăng 20% so với trước khi áp dụng BSC.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy BSC là công cụ hiệu quả giúp Pymepharco – Chi nhánh miền Nam khắc phục những hạn chế trong quản lý chiến lược và đo lường hiệu quả hoạt động. Việc cân bằng giữa các khía cạnh tài chính và phi tài chính giúp doanh nghiệp không chỉ tập trung vào kết quả ngắn hạn mà còn phát triển bền vững các nguồn lực vô hình như nhân lực và quy trình.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả tương đồng với nghiên cứu của Liu Nan và Jiang Taiyuan (2010) về việc BSC giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ nâng cao năng lực cạnh tranh tổng thể, cũng như nghiên cứu của Inese Mavlutova và Santa Babauska (2013) về hiệu quả BSC trong ngành chăm sóc sức khỏe. Các biểu đồ so sánh doanh thu và lợi nhuận sau thuế của Pymepharco với các doanh nghiệp dược hàng đầu Việt Nam cho thấy sự cải thiện rõ rệt sau khi áp dụng BSC.

Việc xây dựng bản đồ chiến lược và thẻ điểm cân bằng giúp truyền đạt chiến lược đến từng cá nhân, tạo sự đồng thuận và động lực thực hiện. Điều này phù hợp với nguyên tắc của Kaplan và Norton về việc vượt qua các rào cản trong thực thi chiến lược.

Tuy nhiên, để duy trì và phát triển năng lực cạnh tranh, Pymepharco cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ, nâng cao trình độ quản lý và phát triển nguồn nhân lực, đồng thời thích ứng linh hoạt với môi trường cạnh tranh ngày càng biến động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai mở rộng áp dụng BSC toàn diện trong công ty: Mở rộng quy trình vận dụng BSC từ bộ phận Marketing – Training sang các phòng ban khác trong vòng 12 tháng tới nhằm đồng bộ hóa chiến lược và nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chiến lược và kỹ năng vận dụng BSC cho cán bộ quản lý và nhân viên, đặt mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên được đào tạo lên 40% trong 2 năm tới.

  3. Cải tiến quy trình nội bộ và công nghệ sản xuất: Đầu tư nâng cấp dây chuyền công nghệ hiện đại, áp dụng các tiêu chuẩn GMP, EU-GMP nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất, dự kiến hoàn thành trong vòng 3 năm.

  4. Tăng cường truyền thông và xây dựng văn hóa BSC: Xây dựng chương trình truyền thông nội bộ nhằm nâng cao nhận thức và sự cam kết của toàn thể nhân viên đối với việc thực hiện BSC, đồng thời thiết lập hệ thống đánh giá và khen thưởng dựa trên kết quả thẻ điểm cân bằng.

  5. Phát triển hệ thống thông tin quản lý: Xây dựng hệ thống phần mềm quản lý BSC tích hợp với các hệ thống hiện có để theo dõi, đánh giá và báo cáo kết quả thực hiện chiến lược một cách chính xác và kịp thời.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp dược phẩm: Giúp hiểu rõ vai trò của BSC trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng hệ thống quản lý chiến lược hiệu quả.

  2. Chuyên gia tư vấn quản trị và chiến lược: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về vận dụng BSC trong ngành dược, làm tài liệu tham khảo cho các dự án tư vấn.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh: Là nguồn tài liệu học thuật quý giá về ứng dụng BSC trong doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực dược phẩm.

  4. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành sản xuất và kinh doanh: Tham khảo mô hình vận dụng BSC để cải thiện năng lực cạnh tranh và quản lý chiến lược phù hợp với điều kiện thực tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. BSC là gì và tại sao lại quan trọng đối với doanh nghiệp dược phẩm?
    BSC là hệ thống quản lý chiến lược giúp doanh nghiệp cân bằng các mục tiêu tài chính và phi tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh. Trong ngành dược, BSC giúp quản lý chất lượng, quy trình và phát triển nhân lực, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường.

  2. Làm thế nào để xây dựng bản đồ chiến lược hiệu quả?
    Bản đồ chiến lược được xây dựng dựa trên mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp, thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các mục tiêu trong bốn khía cạnh của BSC. Việc này cần sự tham gia của các phòng ban và sự đồng thuận từ lãnh đạo để đảm bảo tính khả thi và liên kết.

  3. Những thách thức khi áp dụng BSC tại Pymepharco là gì?
    Thách thức bao gồm sự thay đổi văn hóa tổ chức, đào tạo nhân sự, đồng bộ hệ thống thông tin và duy trì cam kết thực hiện lâu dài. Ngoài ra, việc đo lường các chỉ số phi tài chính cũng đòi hỏi sự chính xác và minh bạch.

  4. BSC giúp cải thiện năng lực cạnh tranh như thế nào?
    BSC giúp doanh nghiệp tập trung vào các yếu tố tạo giá trị lâu dài như khách hàng, quy trình nội bộ và phát triển nhân lực, đồng thời cân bằng với các mục tiêu tài chính. Qua đó, doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và hiệu quả quản lý, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

  5. Có thể áp dụng BSC cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa không?
    Hoàn toàn có thể. BSC linh hoạt và có thể điều chỉnh phù hợp với quy mô và đặc thù của doanh nghiệp. Việc áp dụng BSC giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực quản lý, định hướng chiến lược rõ ràng và cải thiện hiệu quả hoạt động.

Kết luận

  • Thẻ điểm cân bằng (BSC) là công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, giúp Pymepharco – Chi nhánh miền Nam nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cân bằng các mục tiêu tài chính và phi tài chính.
  • Nghiên cứu đã xây dựng quy trình vận dụng BSC phù hợp với đặc thù doanh nghiệp, tập trung vào bốn khía cạnh: Tài chính, Khách hàng, Quy trình nội bộ và Đào tạo – Phát triển.
  • Kết quả áp dụng BSC cho thấy sự cải thiện rõ rệt về doanh thu, hiệu quả quy trình và phát triển nguồn nhân lực, góp phần củng cố vị thế cạnh tranh trên thị trường dược phẩm.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm mở rộng áp dụng BSC, nâng cao đào tạo, cải tiến công nghệ và phát triển văn hóa doanh nghiệp để duy trì và phát triển bền vững.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng rộng rãi BSC, xây dựng hệ thống thông tin quản lý và đánh giá định kỳ hiệu quả thực thi chiến lược.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho Pymepharco – Chi nhánh miền Nam!