Luận Văn Thạc Sĩ Về Ứng Dụng Công Nghệ GIS và Viễn Thám Để Thành Lập Bản Đồ Ngập Lụt Tỉnh Trà Vinh

GIS và viễn thám mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với các phương pháp truyền thống. Viễn thám cung cấp dữ liệu diện rộng, cập nhật liên tục về tình trạng ngập lụt thông qua ảnh vệ tinh. GIS cho phép tích hợp, phân tích và hiển thị dữ liệu không gian, tạo ra bản đồ ngập lụt chi tiết và trực quan. Sự kết hợp này giúp các nhà quản lý và hoạch định chính sách có cái nhìn tổng quan về nguy cơ ngập lụt, từ đó đưa ra các quyết định ứng phó và phòng ngừa hiệu quả. Theo luận văn, việc ứng dụng GIS và viễn thám giúp "giám sát và đánh giá thiệt hại do lũ lụt gây ra" một cách dễ dàng.

Trên thế giới, GIS và viễn thám đã được ứng dụng rộng rãi trong nghiên cứu và quản lý ngập lụt. Các nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu viễn thám từ các vệ tinh khác nhau để theo dõi diễn biến ngập lụt, xây dựng mô hình ngập lụt và đánh giá thiệt hại do ngập lụt. GIS được sử dụng để tích hợp dữ liệu địa hình, thủy văn, khí hậu và các yếu tố khác, tạo ra các bản đồ rủi ro ngập lụt và hỗ trợ quy hoạch đô thị và nông thôn. Các ứng dụng này đã chứng minh tính hiệu quả của GIS và viễn thám trong việc giảm thiểu tác động của ngập lụt.

Việc thu thập dữ liệu ngập lụt ở Trà Vinh gặp nhiều khó khăn do địa hình phức tạp và điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Các phương pháp đo đạc truyền thống tốn nhiều thời gian và công sức, đặc biệt là trong mùa mưa lũ. Dữ liệu từ các trạm quan trắc có thể không đầy đủ hoặc không bao phủ toàn bộ khu vực. Do đó, việc sử dụng dữ liệu viễn thám từ ảnh vệ tinh là một giải pháp hiệu quả để thu thập thông tin diện rộng và cập nhật về tình trạng ngập lụt.

Bản đồ ngập lụt cần có độ chính xác cao để phục vụ cho các mục đích quản lý rủi ro, quy hoạch và ứng phó khẩn cấp. Sai sót trong bản đồ có thể dẫn đến các quyết định sai lầm, gây thiệt hại về người và của. Do đó, việc lựa chọn phương pháp và công nghệ phù hợp để đảm bảo độ chính xác của bản đồ ngập lụt là vô cùng quan trọng. Luận văn này tập trung vào việc sử dụng GIS và viễn thám để tạo ra bản đồ ngập lụt có độ chính xác cao cho tỉnh Trà Vinh.

Xử lý ảnh viễn thám là một bước quan trọng trong quy trình thành lập bản đồ ngập lụt. Các kỹ thuật xử lý ảnh như hiệu chỉnh hình học, tăng cường độ tương phản và lọc nhiễu được sử dụng để cải thiện chất lượng ảnh. Sau đó, các phương pháp phân loại ảnh như phân loại có giám sát và phân loại không giám sát được áp dụng để xác định vùng ngập lụt dựa trên đặc trưng phổ của ảnh. Theo luận văn, phần mềm ENVI được sử dụng để xử lý ảnh viễn thám.

Mô hình số độ cao (DEM) là một thành phần quan trọng trong bản đồ ngập lụt. DEM cung cấp thông tin về độ cao địa hình, cho phép xác định các khu vực dễ bị ngập lụt. DEM có thể được xây dựng từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau, bao gồm ảnh vệ tinh, dữ liệu LiDAR và bản đồ địa hình. Trong luận văn này, DEM được sử dụng để mô phỏng dòng chảy và xác định các khu vực có nguy cơ ngập lụt cao.

Kết quả phân tích cho thấy diện tích vùng ngập lụt ở Trà Vinh tập trung chủ yếu ở 5 huyện: Càng Long (1842 ha), Cầu Kè (1547 ha), Châu Thành (3263 ha), Tiểu Cần (9552 ha) và Trà Cú (6432 ha). Các huyện này có địa hình thấp và hệ thống kênh rạch chằng chịt, dễ bị ngập lụt khi có mưa lớn hoặc triều cường. Bản đồ ngập lụt cung cấp thông tin chi tiết về diện tích và mức độ ngập lụt ở từng khu vực, giúp các nhà quản lý và hoạch định chính sách có cái nhìn tổng quan về tình hình ngập lụt ở Trà Vinh.

Độ chính xác của bản đồ ngập lụt được đánh giá bằng cách so sánh với dữ liệu thực địa và ảnh có độ phân giải cao. Kết quả cho thấy bản đồ có độ chính xác tương đối cao, đáp ứng được yêu cầu cho các mục đích quản lý rủi ro và quy hoạch. Tuy nhiên, vẫn còn một số sai sót do hạn chế về độ phân giải của ảnh vệ tinh và độ chính xác của DEM. Việc sử dụng dữ liệu có độ phân giải cao hơn và các phương pháp xử lý ảnh tiên tiến hơn có thể cải thiện độ chính xác của bản đồ ngập lụt.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất một số giải pháp quản lý ngập lụt dựa trên GIS và viễn thám. Các giải pháp này bao gồm: xây dựng hệ thống cảnh báo sớm ngập lụt, quy hoạch sử dụng đất hợp lý, nâng cấp hệ thống thoát nước và xây dựng các công trình phòng chống ngập lụt. GIS và viễn thám có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả của các giải pháp này và điều chỉnh khi cần thiết.

Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu về ngập lụt ở Trà Vinh để hiểu rõ hơn về các yếu tố gây ra ngập lụt và tìm ra các giải pháp quản lý ngập lụt hiệu quả hơn. Các hướng nghiên cứu tiềm năng bao gồm: nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến ngập lụt, xây dựng mô hình ngập lụt chi tiết hơn và phát triển các công cụ hỗ trợ quyết định cho quản lý ngập lụt.