Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ hiện đại, công nghệ blockchain đã trở thành một xu hướng nổi bật trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong quy trình quản lý và tổ chức mua sắm, đấu thầu. Theo báo cáo của Gartner, blockchain dự kiến sẽ tạo ra giá trị kinh doanh vượt hơn 300 triệu tỷ đô la Mỹ vào năm 2573 (tương đương năm 2030). Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ này trong quy trình mua sắm vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt về mặt chấp nhận và triển khai thực tế trong các tổ chức. Luận văn này tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc chấp nhận ứng dụng công nghệ blockchain trong quy trình mua sắm, nhằm cung cấp cơ sở khoa học và định hướng thực tiễn cho các tổ chức trong việc chuẩn bị và triển khai công nghệ này.

Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi các tổ chức có liên quan đến quy trình mua sắm và phát triển hệ thống công nghệ thông tin, với dữ liệu thu thập từ nhóm đối tượng có vai trò trực tiếp trong quá trình này. Mục tiêu cụ thể là xác định các yếu tố thúc đẩy và cản trở việc chấp nhận blockchain, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ trong quản lý mua sắm. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần giảm thiểu chi phí, tăng cường minh bạch và bảo mật trong quy trình mua sắm, đồng thời thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong quản trị doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn sử dụng hai lý thuyết chính làm nền tảng phân tích:

  1. Thuyết lan truyền đổi mới (Diffusion of Innovation - DOI) của Everett M. Rogers, mô tả quá trình lan tỏa và chấp nhận công nghệ mới trong xã hội. DOI nhấn mạnh vai trò của các đặc tính nhận thức về đổi mới như tính ưu việt, khả năng tương thích, tính phức tạp, khả năng thử nghiệm và khả năng quan sát trong việc thúc đẩy sự chấp nhận công nghệ.

  2. Mô hình chấp nhận công nghệ (Technology Acceptance Model - TAM) của Davis et al., tập trung vào hai yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định sử dụng công nghệ là: nhận thức về tính hữu ích và nhận thức về tính dễ sử dụng. Mô hình này giúp giải thích hành vi người dùng trong việc áp dụng công nghệ mới.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: blockchain (công nghệ sổ cái phân tán), quy trình mua sắm (procurement process), hệ thống front-end, xác thực và kiểm tra danh tính (KYC), và các loại blockchain (public, private, permissioned).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính với kỹ thuật thu thập dữ liệu chính là phỏng vấn sâu các cá nhân có liên quan trực tiếp đến quy trình mua sắm và phát triển hệ thống công nghệ trong tổ chức. Cỡ mẫu khoảng 30-40 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất (purposive sampling) nhằm đảm bảo đối tượng nghiên cứu có kinh nghiệm và kiến thức phù hợp.

Phân tích dữ liệu được thực hiện theo phương pháp phân tích nội dung (content analysis), tập trung vào việc nhận diện các chủ đề, yếu tố ảnh hưởng và mối quan hệ giữa các biến trong mô hình chấp nhận công nghệ. Thời gian nghiên cứu kéo dài khoảng 6 tháng, từ khâu thu thập dữ liệu đến phân tích và tổng hợp kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Yếu tố bên ngoài đóng vai trò thúc đẩy chính: Kết quả cho thấy các yếu tố bên ngoài như sự hỗ trợ từ các bên liên quan, môi trường pháp lý và các trường hợp ứng dụng thành công (business use case) là động lực quan trọng giúp công nghệ blockchain trở nên hấp dẫn và được quan tâm hơn trong quy trình mua sắm. Khoảng 78% người tham gia đồng ý rằng các yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho việc học hỏi và áp dụng công nghệ.

  2. Nhận thức về lợi ích công nghệ ảnh hưởng đến ý định sử dụng: 85% người được khảo sát cho biết nhận thức rõ ràng về lợi ích của blockchain trong việc tăng cường minh bạch, bảo mật và giảm chi phí là yếu tố then chốt thúc đẩy họ có ý định áp dụng công nghệ này trong hệ thống mới.

  3. Khó khăn về mặt kỹ thuật và thay đổi quy trình là rào cản lớn: Khoảng 60% người tham gia cho rằng sự phức tạp trong việc tích hợp blockchain vào hệ thống hiện tại và sự thay đổi trong quy trình làm việc là những thách thức cần được giải quyết để tăng tỷ lệ chấp nhận.

  4. Vai trò của đào tạo và truyền thông nội bộ: Việc tổ chức các chương trình đào tạo và truyền thông giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng blockchain được đánh giá là yếu tố quan trọng, với 70% người tham gia nhấn mạnh sự cần thiết của các hoạt động này trong giai đoạn chuẩn bị triển khai.

Thảo luận kết quả

Các phát hiện trên phù hợp với lý thuyết DOI và TAM khi nhấn mạnh vai trò của các yếu tố bên ngoài và nhận thức cá nhân trong việc chấp nhận công nghệ mới. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này làm rõ hơn tầm quan trọng của môi trường hỗ trợ và các trường hợp ứng dụng thực tế trong việc thúc đẩy sự chấp nhận blockchain trong lĩnh vực mua sắm. Việc dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đồng thuận của các yếu tố ảnh hưởng sẽ giúp minh họa rõ nét hơn mức độ tác động của từng yếu tố.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cái nhìn toàn diện về các nhân tố ảnh hưởng, từ đó giúp các tổ chức xây dựng chiến lược triển khai công nghệ blockchain hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tăng cường hiệu quả quản lý mua sắm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hợp tác và xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ: Các tổ chức nên chủ động phối hợp với các bên liên quan như nhà cung cấp công nghệ, cơ quan quản lý và đối tác kinh doanh để tạo ra môi trường thuận lợi cho việc áp dụng blockchain. Mục tiêu là xây dựng ít nhất 3 trường hợp ứng dụng thành công trong vòng 12 tháng.

  2. Đẩy mạnh truyền thông và đào tạo nội bộ: Thiết kế các chương trình đào tạo chuyên sâu và truyền thông về lợi ích, cách thức vận hành blockchain cho nhân viên liên quan. Kế hoạch thực hiện trong 6 tháng đầu tiên sau khi quyết định triển khai.

  3. Xây dựng quy trình tích hợp công nghệ linh hoạt: Phát triển các quy trình làm việc mới phù hợp với đặc thù của blockchain, đồng thời đảm bảo tính tương thích với hệ thống hiện tại. Thời gian hoàn thiện quy trình dự kiến trong 9 tháng.

  4. Đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật và bảo mật: Cải thiện hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là các giải pháp bảo mật dữ liệu để đảm bảo an toàn thông tin khi sử dụng blockchain. Chủ thể thực hiện là bộ phận công nghệ thông tin, với kế hoạch nâng cấp trong vòng 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng blockchain trong quản lý mua sắm, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.

  2. Chuyên gia công nghệ thông tin và phát triển hệ thống: Cung cấp kiến thức về các mô hình blockchain, phương pháp tích hợp và các thách thức kỹ thuật trong thực tế.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, công nghệ thông tin: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các đề tài liên quan đến đổi mới công nghệ và quản lý quy trình.

  4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới, đảm bảo môi trường pháp lý thuận lợi cho blockchain.

Câu hỏi thường gặp

  1. Blockchain là gì và tại sao nó quan trọng trong quy trình mua sắm?
    Blockchain là công nghệ sổ cái phân tán giúp lưu trữ dữ liệu minh bạch, bảo mật và không thể thay đổi. Trong mua sắm, nó giúp tăng tính minh bạch, giảm gian lận và tối ưu hóa quy trình.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến việc chấp nhận blockchain?
    Theo nghiên cứu, các yếu tố bên ngoài như sự hỗ trợ từ các bên liên quan và môi trường pháp lý đóng vai trò then chốt, bên cạnh nhận thức về lợi ích công nghệ.

  3. Có những loại blockchain nào và loại nào phù hợp cho mua sắm?
    Có ba loại chính: public, private và permissioned blockchain. Private blockchain thường được ưu tiên trong mua sắm vì tính bảo mật và kiểm soát truy cập tốt hơn.

  4. Blockchain có thể giúp giảm chi phí như thế nào?
    Blockchain giảm chi phí bằng cách loại bỏ trung gian, giảm thời gian xử lý và tăng hiệu quả kiểm tra, ví dụ như giảm 10% chi phí trong quy trình KYC tại các ngân hàng.

  5. Làm thế nào để tổ chức chuẩn bị cho việc áp dụng blockchain?
    Tổ chức cần xây dựng kế hoạch đào tạo, phát triển quy trình mới, đầu tư hạ tầng kỹ thuật và tạo môi trường hợp tác với các bên liên quan.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định các yếu tố bên ngoài và nhận thức về lợi ích là nhân tố chính thúc đẩy việc chấp nhận blockchain trong quy trình mua sắm.
  • Khó khăn kỹ thuật và thay đổi quy trình là những thách thức cần được giải quyết để tăng tỷ lệ áp dụng.
  • Đào tạo và truyền thông nội bộ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng công nghệ.
  • Các đề xuất tập trung vào hợp tác, đào tạo, quy trình và hạ tầng kỹ thuật nhằm hỗ trợ triển khai hiệu quả.
  • Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng và đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ blockchain trong thực tế.

Hãy bắt đầu hành trình chuyển đổi số bằng cách áp dụng công nghệ blockchain để nâng cao hiệu quả và minh bạch trong quy trình mua sắm của tổ chức bạn ngay hôm nay!