I. Khái niệm tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ
Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015 tại Điều 357. Định nghĩa này chỉ rõ rằng, người có chức vụ, quyền hạn thực hiện hành vi vượt quá quyền hạn của mình nhằm mục đích vụ lợi hoặc động cơ cá nhân, gây thiệt hại về tài sản hoặc lợi ích hợp pháp của Nhà nước và cá nhân. Các quan điểm khác nhau về khái niệm này cho thấy sự đa dạng trong cách hiểu và áp dụng pháp luật. Việc phân tích tội lạm quyền không chỉ giúp xác định rõ ràng các dấu hiệu pháp lý mà còn tạo điều kiện cho việc nhận diện và phân biệt với các tội phạm khác trong Bộ luật Hình sự. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tội phạm tham nhũng đang gia tăng. Theo các nghiên cứu, tội lạm quyền có những đặc điểm chung với các tội phạm về chức vụ, cho thấy tính chất nghiêm trọng và nguy hiểm của loại tội phạm này đối với xã hội và nền kinh tế.
1.1 Đặc điểm của tội lạm quyền trong thi hành công vụ
Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ có những đặc điểm riêng biệt, bao gồm hành vi vi phạm quy định pháp luật, động cơ vụ lợi và sự thiệt hại gây ra cho lợi ích của Nhà nước hoặc cá nhân. Hành vi này thường xảy ra trong bối cảnh người có chức vụ, quyền hạn thực hiện công vụ, làm trái với quy định của pháp luật. Đặc điểm này làm cho tội lạm quyền trở thành một trong những tội phạm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự hoạt động hiệu quả của các cơ quan nhà nước. Ngoài ra, tội lạm quyền còn có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội, như mất niềm tin của nhân dân vào chính quyền. Việc xác định rõ các dấu hiệu và đặc điểm của tội lạm quyền sẽ giúp cho công tác phòng chống tội phạm này trở nên hiệu quả hơn.
II. Thực tiễn áp dụng pháp luật về tội lạm quyền
Thực tiễn áp dụng pháp luật về tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Trong giai đoạn 2016-2020, số vụ án liên quan đến tội lạm quyền đã gia tăng, cho thấy sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật. Những khó khăn trong việc xác định hành vi vi phạm và xử lý các vụ án này thường liên quan đến sự thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật và nhận thức của các cơ quan thực thi pháp luật. Đặc biệt, việc xác định thiệt hại và động cơ của người phạm tội là một thách thức lớn. Để cải thiện tình hình, cần thiết phải có những đề xuất cụ thể nhằm hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi. Những giải pháp này không chỉ giúp cải thiện công tác phòng chống tội phạm mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng và minh bạch hơn.
2.1 Những khó khăn và vướng mắc trong thực tiễn
Các khó khăn và vướng mắc trong thực tiễn áp dụng pháp luật về tội lạm quyền thường liên quan đến việc xác định đúng bản chất của hành vi vi phạm. Nhiều trường hợp, người thực hiện hành vi lạm quyền không bị truy cứu trách nhiệm hình sự do thiếu chứng cứ hoặc khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại. Hệ thống pháp luật hiện hành cũng chưa hoàn thiện, dẫn đến việc áp dụng các quy định không đồng bộ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến công tác điều tra, truy tố mà còn làm giảm hiệu quả phòng chống tội phạm. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự cải cách trong quy định pháp luật, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực cho các cán bộ thực thi pháp luật.
