I. Tình hình sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử
Tình hình sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử trong sinh viên Đại học Y Dược Quốc gia Hà Nội năm 2021 cho thấy một thực trạng đáng báo động. Theo số liệu khảo sát, tỷ lệ sinh viên hút thuốc lá truyền thống là 20,7%, trong khi tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 3,6%. Điều này cho thấy sự gia tăng trong việc sử dụng thuốc lá điện tử, một xu hướng đang trở nên phổ biến trong giới trẻ. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có khoảng 70% sinh viên cho biết họ đã từng hút thuốc, và trong số đó, nhiều người có ý định bỏ thuốc nhưng gặp khó khăn trong việc thực hiện. Những con số này phản ánh một thực trạng nghiêm trọng về hút thuốc trong cộng đồng sinh viên, đặc biệt là trong khối ngành y khoa, nơi mà sinh viên được kỳ vọng là những người tiên phong trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
1.1. Tình hình sử dụng thuốc lá chung
Theo báo cáo của WHO, tỷ lệ hút thuốc lá trên toàn cầu đã giảm từ 27% năm 2000 xuống 20% năm 2016. Tuy nhiên, số lượng người hút thuốc vẫn không thay đổi, với khoảng 1,1 tỷ người trưởng thành vẫn tiếp tục hút thuốc. Tại Việt Nam, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới là 45,3% và ở nữ giới là 1,1%. Điều này cho thấy rằng mặc dù có những nỗ lực trong việc giảm tỷ lệ hút thuốc, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Đặc biệt, trong nhóm sinh viên, tỷ lệ hút thuốc lá vẫn ở mức cao, cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp can thiệp hiệu quả hơn để giảm thiểu tình trạng này.
1.2. Tình hình sử dụng thuốc lá điện tử
Sự gia tăng trong việc sử dụng thuốc lá điện tử đã trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020. Điều này cho thấy rằng thuốc lá điện tử đang trở thành một lựa chọn phổ biến hơn trong giới trẻ, đặc biệt là trong sinh viên. Nhiều sinh viên cho rằng thuốc lá điện tử ít gây hại hơn so với thuốc lá truyền thống, nhưng thực tế cho thấy rằng nó cũng có những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe. Việc giáo dục sinh viên về những rủi ro liên quan đến thuốc lá điện tử là rất cần thiết để giảm thiểu tình trạng này.
II. Các yếu tố liên quan đến thực trạng hút thuốc
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng hút thuốc lá và thuốc lá điện tử trong sinh viên. Một trong những yếu tố chính là giới tính, với tỷ lệ nam sinh viên hút thuốc cao hơn nữ sinh viên. Ngoài ra, tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng, khi sinh viên ở các năm học cuối có xu hướng hút thuốc nhiều hơn so với sinh viên năm nhất. Các yếu tố xã hội như bạn bè, môi trường sống và áp lực học tập cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thói quen hút thuốc. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả hơn nhằm giảm thiểu tình trạng hút thuốc trong sinh viên.
2.1. Giới tính và tuổi tác
Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ hút thuốc ở nam sinh viên cao hơn nhiều so với nữ sinh viên. Cụ thể, tỷ lệ hút thuốc ở nam sinh viên là 20,7%, trong khi ở nữ sinh viên chỉ là 2,7%. Điều này cho thấy rằng giới tính có ảnh hưởng lớn đến thói quen hút thuốc. Bên cạnh đó, sinh viên ở các năm học cuối có tỷ lệ hút thuốc cao hơn so với sinh viên năm nhất, cho thấy rằng áp lực học tập và môi trường xã hội có thể tác động đến hành vi hút thuốc.
2.2. Ảnh hưởng của môi trường xã hội
Môi trường xã hội, bao gồm bạn bè và gia đình, có ảnh hưởng lớn đến thói quen hút thuốc của sinh viên. Nhiều sinh viên cho biết họ bắt đầu hút thuốc do bạn bè rủ rê. Hơn nữa, sinh viên sống trong môi trường có nhiều người hút thuốc có xu hướng dễ dàng bị ảnh hưởng và bắt chước hành vi này. Việc tạo ra một môi trường không khói thuốc trong trường học và gia đình là rất quan trọng để giảm thiểu tình trạng hút thuốc trong sinh viên.
III. Giải pháp hạn chế hút thuốc lá và thuốc lá điện tử
Để giảm thiểu tình trạng hút thuốc lá và thuốc lá điện tử trong sinh viên, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường giáo dục về tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử trong chương trình giảng dạy. Các trường đại học cần xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe, cung cấp kiến thức về tác hại của thuốc lá và cách từ bỏ thuốc lá. Bên cạnh đó, cần có các chính sách cấm hút thuốc trong khuôn viên trường và tạo ra môi trường không khói thuốc.
3.1. Giáo dục và truyền thông
Giáo dục và truyền thông là những công cụ quan trọng trong việc giảm thiểu tình trạng hút thuốc. Các chương trình giáo dục cần được thiết kế để cung cấp thông tin đầy đủ về tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử. Việc sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để truyền tải thông điệp về sức khỏe cũng là một cách hiệu quả để tiếp cận với sinh viên.
3.2. Chính sách cấm hút thuốc
Các trường đại học cần thực hiện nghiêm túc các chính sách cấm hút thuốc trong khuôn viên trường. Việc tạo ra một môi trường không khói thuốc sẽ giúp sinh viên dễ dàng từ bỏ thói quen hút thuốc. Ngoài ra, cần có các biện pháp hỗ trợ cho sinh viên muốn bỏ thuốc, như cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ cai thuốc.
