Tích Hợp Giáo Dục Tuần Hoàn Rác Thải Nhựa Vào Chương Trình Giáo Dục Phổ Thông Tại Trường Tiểu Học Chu Văn An

• Tác giả: Đào Thị Mỹ Linh
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Thị Thanh Hương
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Khoa học bền vững
• Đề tài: Tích Hợp Giáo Dục Tuần Hoàn Rác Thải Nhựa Tại Trường Tiểu Học Chu Văn An
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TÍCH HỢP GIÁO DỤC TUẦN HOÀN RÁC THẢI NHỰA VÀO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG BẬC TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu
• 1.2. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học
• 1.3. Giáo dục môi trường
• 1.4. Giáo dục trải nghiệm
• 1.5. Giáo dục rác thải nhựa
• 1.6. Cơ sở lý luận về tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 1.6.1. Một số khái niệm cơ bản
• 1.6.2. Mục tiêu của tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 1.6.3. Các nguyên tắc khi thực hiện tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 1.6.4. Đối tượng tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 1.7. Cơ sở thực tiễn của giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 1.7.1. Một số căn cứ pháp lý
• 1.7.2. Những quy định về chương trình giáo dục phổ thông bậc tiểu học
• 1.7.3. Đặc điểm về nhận thức của học sinh tiểu học
• 1.7.4. Đặc điểm khu vực nghiên cứu
• 1.7.5. Hiện trạng rác thải nhựa tại Cát Bà
• 1.7.6. Đặc điểm trường tiểu học Chu Văn An, thị trấn Cát Bà
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tiếp cận và thiết kế nghiên cứu
• 2.1.1. Tiếp cận nghiên cứu
• 2.1.2. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp thu thập và phân tích tài liệu
• 2.2.2. Phương pháp chuyên gia
• 2.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
• 2.2.4. Phương pháp nghiên cứu điều tra xã hội học
• 2.2.5. Phương pháp thực nghiệm
• 2.2.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.3. Kỹ thuật tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 2.4. Các bước tổ chức giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 2.5. Các phương pháp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa cho học sinh tiểu học
• 2.6. Quy trình tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông
• 2.7. Kiểm tra đánh giá trong giảng dạy tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nội dung tích hợp
• 3.2. Giới thiệu chung về nhựa
• 3.3. Quản lý rác thải nhựa
• 3.4. Phân loại rác thải nhựa
• 3.5. Tác động của rác thải nhựa
• 3.6. Địa chỉ tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa
• 3.7. STEAM với rác thải nhựa
• 3.8. Kết quả khảo sát trước thực nghiệm
• 3.9. Nhu cầu về giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa của Ban giám hiệu trường tiểu học Chu Văn An
• 3.10. Thực trạng giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa của thầy cô giáo và học sinh trường tiểu học Chu Văn An
• 3.11. Kết quả khảo sát sau thực nghiệm
• 3.12. Nhận thức về giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa của BGH và GV
• 3.13. Đánh giá về hiệu quả chương trình tích hợp
• 3.14. Các khó khăn trong quá trình triển khai
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Bộ công cụ khảo sát về giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa của thầy/cô giáo và học sinh trường tiểu học Chu Văn An
• Phụ lục 2. Danh sách giáo viên và học sinh tham gia khảo sát
• Phụ lục 3. Công bố khoa học liên quan đến luận văn
• Phụ lục 4. Một số giáo án mẫu
• Phụ lục 5. Sổ tay tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học

I. Tổng Quan Tích Hợp Giáo Dục Tuần Hoàn Nhựa Tại Chu Văn An

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, vấn đề rác thải nhựa trở thành một thách thức toàn cầu. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi ô nhiễm rác thải nhựa, đặc biệt là ở các khu vực ven biển. Theo Ngân hàng Thế giới, hàng năm có hàng triệu tấn rác thải nhựa được thải ra môi trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người. Giải pháp cho vấn đề này đòi hỏi sự phối hợp của nhiều bên, trong đó giáo dục đóng vai trò then chốt. Việc tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông, đặc biệt ở cấp tiểu học, là một bước đi quan trọng để nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của thế hệ trẻ. Nghiên cứu này tập trung vào việc xây dựng chương trình giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa tại trường tiểu học Chu Văn An, nhằm góp phần giải quyết vấn đề rác thải nhựa một cách bền vững.

1.1. Giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học Nền tảng quan trọng

Giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học tạo nền tảng vững chắc cho nhận thức về môi trường và hành vi bảo vệ môi trường sau này. Trẻ em ở độ tuổi này rất tò mò và dễ tiếp thu kiến thức mới. Việc lồng ghép các kiến thức về tái chế nhựa, giảm thiểu rác thải nhựa thông qua các hoạt động thực tế, trò chơi, dự án nhỏ sẽ giúp các em dễ dàng ghi nhớ và hình thành thói quen tốt. Theo Bộ GD&ĐT, cần chú trọng đưa nội dung giáo dục về giảm thiểu, thu gom, phân loại, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải rắn; hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, túi ni lông khó phân hủy vào chương trình.

1.2. Trường tiểu học Chu Văn An Điểm sáng trong giáo dục bền vững

Trường tiểu học Chu Văn An, với vị trí địa lý đặc biệt tại thị trấn Cát Bà, đối mặt với những thách thức riêng về rác thải nhựa do hoạt động du lịch và sinh hoạt của người dân địa phương. Tuy nhiên, nhà trường cũng có những thuận lợi nhất định trong việc triển khai giáo dục môi trường. Các thầy cô giáo tâm huyết, sự ủng hộ của phụ huynh và chính quyền địa phương là những yếu tố quan trọng để xây dựng một mô hình trường học xanh, nơi học sinh được học tập và thực hành những kiến thức về bảo vệ môi trường.

II. Vấn Đề Nhức Nhối Tác Hại Rác Thải Nhựa Tại Trường Học

Tình trạng rác thải nhựa tại các trường học, đặc biệt là ở khu vực thành thị và ven biển, đang trở nên đáng báo động. Các loại chai nhựa, túi ni lông, hộp đựng thức ăn dùng một lần,... xuất hiện tràn lan trong khuôn viên trường, lớp học, gây mất mỹ quan và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe. Tác động của rác thải nhựa đến môi trường là vô cùng lớn, từ ô nhiễm đất, nước đến ảnh hưởng đến các loài sinh vật biển. Nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời, tình trạng này sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của cộng đồng.

2.1. Ô nhiễm nhựa Nguy cơ tiềm ẩn với sức khỏe học sinh

Rác thải nhựa và sức khỏe có mối liên hệ mật thiết. Các chất độc hại từ nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, tiêu hóa, gây ra các bệnh về đường ruột, ung thư,... Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất do hệ miễn dịch còn non yếu. Ngoài ra, rác thải nhựa còn là môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các loại vi khuẩn, virus gây bệnh.

2.2. Thiếu ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ em Gốc rễ của vấn đề

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng rác thải nhựa tràn lan tại trường học là do sự thiếu ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ em. Nhiều học sinh chưa nhận thức được tác hại của rác thải nhựa và tầm quan trọng của việc tái chế nhựa, giảm thiểu rác thải nhựa. Do đó, việc giáo dục, nâng cao nhận thức cho học sinh là vô cùng quan trọng để thay đổi hành vi và hình thành thói quen tốt.

2.3. Hạn chế trong giáo dục tái chế rác thải nhựa ở trường học

Thực tế, việc giáo dục tái chế rác thải nhựa ở trường học hiện nay còn nhiều hạn chế. Chương trình giảng dạy chưa thực sự chú trọng đến vấn đề này, các hoạt động ngoại khóa còn ít và chưa thu hút được sự tham gia của học sinh. Thiếu các nguồn lực, cơ sở vật chất để thực hiện các hoạt động tái chế nhựa tại trường học cũng là một trở ngại lớn.

III. Phương Pháp Tích Hợp Giáo Dục Tuần Hoàn Rác Thải Nhựa Hiệu Quả

Để tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông một cách hiệu quả, cần có một phương pháp tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Phương pháp này cần đảm bảo tính phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học, đồng thời khai thác tối đa các nguồn lực sẵn có của nhà trường và cộng đồng.

3.1. Lồng ghép nội dung giáo dục môi trường vào các môn học

Một trong những cách hiệu quả nhất để tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa là lồng ghép nội dung về bảo vệ môi trường vào các môn học như Khoa học, Tự nhiên và Xã hội, Đạo đức,... Giáo viên có thể sử dụng các bài giảng, câu chuyện, trò chơi để giới thiệu về tác hại của rác thải nhựa, cách tái chế nhựa, và những hành động cụ thể mà học sinh có thể thực hiện để bảo vệ môi trường.

3.2. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa về bảo vệ môi trường

Hoạt động ngoại khóa về bảo vệ môi trường là cơ hội để học sinh được trải nghiệm, thực hành những kiến thức đã học. Các hoạt động này có thể bao gồm: thu gom rác thải nhựa tại trường học và khu vực xung quanh, phân loại rác thải nhựa tại nguồn, tham gia các cuộc thi sáng tạo từ rác thải nhựa,...

3.3. Áp dụng mô hình giáo dục STEM về rác thải nhựa

Giáo dục STEM về rác thải nhựa là một phương pháp tiếp cận sáng tạo, giúp học sinh vận dụng kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học để giải quyết các vấn đề thực tiễn liên quan đến rác thải nhựa. Ví dụ, học sinh có thể thiết kế và chế tạo các máy móc, thiết bị đơn giản để tái chế nhựa, hoặc xây dựng các mô hình nhà ở, công trình từ rác thải nhựa.

IV. Sáng Kiến Giảm Thiểu Rác Thải Nhựa Ứng Dụng Tại Chu Văn An

Trường tiểu học Chu Văn An đã triển khai nhiều sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa tại trường học, bước đầu mang lại những kết quả tích cực. Các sáng kiến này không chỉ giúp giảm lượng rác thải nhựa phát sinh tại trường mà còn nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của học sinh, giáo viên và phụ huynh.

4.1. Xây dựng mô hình trường học xanh Hướng tới môi trường bền vững

Mô hình trường học xanh là một giải pháp toàn diện để giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường tại trường học. Mô hình này bao gồm nhiều hoạt động như: trồng cây xanh, tiết kiệm điện nước, sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý rác thải hiệu quả,... Trường tiểu học Chu Văn An đang từng bước xây dựng mô hình trường học xanh với sự tham gia tích cực của toàn thể cộng đồng.

4.2. Tái chế rác thải nhựa ở trường học Biến rác thành tài

Việc tái chế rác thải nhựa ở trường học không chỉ giúp giảm lượng rác thải mà còn tạo ra những sản phẩm hữu ích, có giá trị sử dụng. Học sinh có thể sử dụng rác thải nhựa để làm đồ chơi, đồ dùng học tập, vật trang trí,... Qua đó, các em sẽ hiểu rõ hơn về quy trình tái chế nhựa và ý nghĩa của việc tái chế nhựa.

4.3. Phát động phong trào Nói không với nhựa dùng một lần

Phong trào 'Nói không với nhựa dùng một lần' khuyến khích học sinh, giáo viên và phụ huynh hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần như chai nhựa, túi ni lông, hộp đựng thức ăn,... Thay vào đó, mọi người nên sử dụng các sản phẩm có thể tái sử dụng nhiều lần như bình nước cá nhân, túi vải,... Phong trào này góp phần giảm thiểu đáng kể lượng rác thải nhựa phát sinh tại trường học.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá Hiệu Quả Giáo Dục Tuần Hoàn

Nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của chương trình giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa tại trường tiểu học Chu Văn An thông qua các phương pháp khảo sát, phỏng vấn, thực nghiệm,... Kết quả cho thấy chương trình đã có tác động tích cực đến nhận thức và hành vi của học sinh, giáo viên và phụ huynh.

5.1. Nâng cao nhận thức về tác hại của rác thải nhựa

Sau khi tham gia chương trình, học sinh có nhận thức rõ ràng hơn về tác động của rác thải nhựa đến môi trường và sức khỏe con người. Các em hiểu được rằng việc xả rác thải nhựa bừa bãi sẽ gây ô nhiễm đất, nước, ảnh hưởng đến các loài sinh vật biển và gây ra các bệnh về đường ruột, ung thư,...

5.2. Thay đổi hành vi tiêu dùng và thải bỏ rác thải

Chương trình đã giúp học sinh thay đổi hành vi tiêu dùng và thải bỏ rác thải. Các em có ý thức hơn trong việc hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, phân loại rác thải tại nguồn và tham gia các hoạt động tái chế nhựa.

VI. Giáo Dục Tuần Hoàn Rác Thải Tương Lai Bền Vững Chu Văn An

Việc tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông tại trường tiểu học Chu Văn An là một bước đi đúng đắn, góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho cộng đồng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng.

6.1. Tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng chương trình

Nhà trường cần tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng chương trình giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa, bổ sung thêm nhiều nội dung mới, hoạt động sáng tạo để thu hút sự tham gia của học sinh.

6.2. Tăng cường hợp tác giữa nhà trường gia đình và cộng đồng

Việc tăng cường hợp tác giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng là vô cùng quan trọng để tạo ra một môi trường sống xanh, sạch, đẹp cho học sinh. Gia đình cần phối hợp với nhà trường để giáo dục con em về bảo vệ môi trường, còn cộng đồng cần tạo điều kiện để học sinh tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.

Tổng quan nghiên cứu

Ô nhiễm rác thải nhựa đang là một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng toàn cầu, với dự báo lượng rác thải nhựa đại dương có thể tăng từ 9-14 triệu tấn năm 2016 lên 23-37 triệu tấn vào năm 2040 (UNEP, 2021). Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 2,8 đến 3,1 triệu tấn rác thải nhựa phát sinh trên đất liền, trong đó ít nhất 10% thải ra đại dương, gây áp lực lớn lên hệ sinh thái biển và môi trường sống (World Bank, 2022). Tình trạng này càng trở nên cấp bách khi tỷ lệ thu gom và tái chế rác thải nhựa còn thấp, chỉ khoảng 10% được tái chế hoặc tái sử dụng (Bộ TN&MT, 2020).

Trong bối cảnh đó, giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa được xem là giải pháp bền vững nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Việc tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học tại trường Tiểu học Chu Văn An, thị trấn Cát Bà, thành phố Hải Phòng, được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 11/2022 đến tháng 8/2024 nhằm mục tiêu xây dựng chương trình giáo dục phù hợp, phát triển kỹ năng và thói quen bảo vệ môi trường cho học sinh.

Nghiên cứu tập trung vào việc phát triển nội dung tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa theo hướng tiếp cận STEAM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học), giúp học sinh không chỉ hiểu biết về rác thải nhựa mà còn phát triển kỹ năng sáng tạo, giải quyết vấn đề thực tiễn. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp tư liệu giáo dục môi trường, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục bảo vệ môi trường và phát triển bền vững tại địa phương và trên phạm vi rộng hơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giáo dục sau:

• Giáo dục môi trường: Được định nghĩa là quá trình giúp cá nhân và cộng đồng hiểu và có hành vi có trách nhiệm với môi trường, nhằm phòng ngừa và giải quyết các vấn đề môi trường (UNESCO, 1978). Giáo dục môi trường giúp nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi bảo vệ môi trường.

• Giáo dục trải nghiệm: Theo Hiệp hội Giáo dục Trải nghiệm (AEE), đây là phương pháp giáo dục khuyến khích học sinh tham gia thực tế, phản ánh và tổng kết để phát triển kỹ năng, giá trị sống và tiềm năng cá nhân. Lý thuyết “Vùng phát triển gần” của Vygotsky cũng được áp dụng để phát triển năng lực học sinh thông qua sự hỗ trợ có định hướng.

• Giáo dục STEAM: Mô hình giáo dục tích hợp liên môn, kết hợp khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học nhằm phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn, sáng tạo và tư duy phản biện cho học sinh.

• Kinh tế tuần hoàn và giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa: Tập trung vào việc sử dụng hiệu quả, tái chế và tái sử dụng rác thải nhựa nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đồng thời giáo dục học sinh về các kỹ thuật và hành vi bảo vệ môi trường.

Các khái niệm chính bao gồm: rác thải nhựa, tuần hoàn rác thải nhựa, giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa, giáo dục tích hợp, phát triển bền vững và năng lực học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu sơ cấp thu thập từ khảo sát Ban giám hiệu, giáo viên và học sinh trường Tiểu học Chu Văn An; phỏng vấn sâu Ban giám hiệu; tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật và các báo cáo liên quan đến quản lý rác thải nhựa và giáo dục môi trường.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp định lượng và định tính. Dữ liệu khảo sát được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, tính toán điểm trung bình và thang đo Likert để đánh giá mức độ nhận thức, hiệu quả chương trình. Phân tích nội dung phỏng vấn và tài liệu để xây dựng khung chương trình tích hợp.

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện theo 6 bước: nghiên cứu cơ sở lý luận, khảo sát thực trạng và nhu cầu, phân tích chương trình giáo dục phổ thông 2018, xây dựng nội dung tích hợp, xin ý kiến Ban giám hiệu, thực nghiệm chương trình và đánh giá hiệu quả.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát 2 thành viên Ban giám hiệu, 18 giáo viên toàn trường và 118 học sinh khối 3, 4, 5 (trong tổng số 358 học sinh) dựa trên đặc điểm phát triển nhận thức phù hợp với nội dung giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa.

• Phương pháp thu thập dữ liệu: Bảng hỏi khảo sát bán cấu trúc kết hợp câu hỏi đóng và mở, phỏng vấn sâu không cấu trúc với Ban giám hiệu, quan sát thực nghiệm giảng dạy.

• Timeline nghiên cứu: Từ tháng 11/2022 đến tháng 8/2024, bao gồm giai đoạn khảo sát, xây dựng chương trình, thực nghiệm và đánh giá.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhu cầu và thực trạng giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa tại trường Tiểu học Chu Văn An:

   • 100% giáo viên và Ban giám hiệu nhận thấy cần thiết tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình học.
   • Trước thực nghiệm, chỉ khoảng 30% học sinh có nhận thức đúng về phân loại và tác hại của rác thải nhựa.
   • 85% giáo viên cho biết hiện tại chưa có chương trình cụ thể về giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa.

2. Hiệu quả chương trình tích hợp theo hướng STEAM:

   • Sau thực nghiệm, tỷ lệ học sinh có nhận thức đúng về rác thải nhựa tăng lên khoảng 75%.
   • 90% giáo viên đánh giá chương trình tích hợp phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông và khả năng tiếp thu của học sinh.
   • Học sinh thể hiện sự hứng thú cao với các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, với 80% tham gia tích cực trong các dự án tái chế rác thải nhựa.

3. Khó khăn trong triển khai:

   • 60% giáo viên phản ánh thiếu tài liệu hướng dẫn chi tiết và thời gian giảng dạy hạn chế.
   • Việc phối hợp với phụ huynh và cộng đồng còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc duy trì thói quen phân loại rác tại nhà.

4. Tác động đến kỹ năng và phẩm chất học sinh:

   • Học sinh phát triển kỹ năng hợp tác, tư duy sáng tạo và trách nhiệm bảo vệ môi trường.
   • Các hoạt động trải nghiệm giúp học sinh nâng cao kỹ năng thuyết trình và làm việc nhóm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học theo hướng STEAM là khả thi và mang lại hiệu quả tích cực trong nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của học sinh. Sự tăng trưởng từ 30% lên 75% về nhận thức đúng về rác thải nhựa minh chứng cho tác động tích cực của chương trình.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả tương đồng với nghiên cứu của Chow và cộng sự (2017) về hiệu quả của các phương pháp giảng dạy thực hành và trò chơi mô phỏng trong giáo dục rác thải nhựa. Đồng thời, việc phát triển kỹ năng mềm và phẩm chất qua hoạt động trải nghiệm cũng phù hợp với lý thuyết giáo dục trải nghiệm của AEE và vùng phát triển gần của Vygotsky.

Khó khăn về tài liệu và thời gian giảng dạy phản ánh thực trạng chung của nhiều trường tiểu học khi triển khai các nội dung giáo dục mới. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các cấp quản lý giáo dục và sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức đúng về rác thải nhựa trước và sau thực nghiệm, bảng tổng hợp đánh giá mức độ phù hợp của chương trình từ phía giáo viên, và biểu đồ tròn về tỷ lệ học sinh tham gia tích cực các hoạt động trải nghiệm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển và hoàn thiện tài liệu hướng dẫn giảng dạy tích hợp

   • Xây dựng bộ giáo án mẫu chi tiết, sổ tay STEAM với rác thải nhựa phù hợp với từng khối lớp.
   • Thời gian thực hiện: 6 tháng tiếp theo.
   • Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các chuyên gia giáo dục môi trường.

2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng giáo viên về giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa và phương pháp STEAM

   • Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo nâng cao năng lực cho giáo viên.
   • Thời gian: hàng năm, bắt đầu từ năm học tiếp theo.
   • Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học sư phạm.

3. Xây dựng mô hình phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong giáo dục bảo vệ môi trường

   • Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, chiến dịch tuyên truyền, dự án cộng đồng về phân loại và tái chế rác thải nhựa.
   • Thời gian: liên tục, ưu tiên trong năm học.
   • Chủ thể: Ban giám hiệu trường, phụ huynh học sinh, các tổ chức xã hội.

4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ giáo dục trải nghiệm

   • Cung cấp các dụng cụ, vật liệu tái chế, không gian học tập sáng tạo cho học sinh.
   • Thời gian: 1-2 năm tới.
   • Chủ thể: UBND địa phương, các nhà tài trợ, trường học.

5. Đánh giá và nhân rộng mô hình tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa

   • Thực hiện đánh giá định kỳ hiệu quả chương trình tại các trường tiểu học khác.
   • Thời gian: 3 năm tiếp theo.
   • Chủ thể: Bộ GD&ĐT, các viện nghiên cứu giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và hoạch định chính sách

   • Lợi ích: Cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng chính sách giáo dục môi trường, phát triển chương trình giáo dục bền vững.
   • Use case: Thiết kế chương trình giáo dục phổ thông tích hợp nội dung bảo vệ môi trường.

2. Giáo viên tiểu học và cán bộ chuyên môn

   • Lợi ích: Hướng dẫn cụ thể về phương pháp tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa, tài liệu giảng dạy và hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
   • Use case: Áp dụng trong giảng dạy các môn học và hoạt động trải nghiệm tại trường.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giáo dục môi trường, khoa học bền vững

   • Lợi ích: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, thiết kế chương trình giáo dục tích hợp và đánh giá hiệu quả.
   • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án liên quan đến giáo dục môi trường.

4. Các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng quan tâm đến bảo vệ môi trường

   • Lợi ích: Tham khảo mô hình giáo dục hiệu quả để phối hợp triển khai các dự án giáo dục cộng đồng.
   • Use case: Tổ chức các chương trình giáo dục nâng cao nhận thức về rác thải nhựa cho trẻ em và cộng đồng.

Câu hỏi thường gặp

1. Giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa là gì và tại sao cần tích hợp vào chương trình tiểu học?
   Giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa là hoạt động đào tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng về thu gom, tái chế, tái sử dụng rác thải nhựa nhằm giảm thiểu ô nhiễm. Tích hợp vào tiểu học giúp hình thành thói quen bảo vệ môi trường từ sớm, phát triển kỹ năng sáng tạo và trách nhiệm xã hội cho học sinh.

2. Phương pháp STEAM được áp dụng như thế nào trong giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa?
   STEAM kết hợp kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học để học sinh vận dụng vào các hoạt động sáng tạo, giải quyết vấn đề thực tiễn như thiết kế sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa, qua đó phát triển tư duy phản biện và kỹ năng mềm.

3. Khó khăn lớn nhất khi triển khai chương trình tích hợp là gì?
   Khó khăn chính là thiếu tài liệu hướng dẫn chi tiết, thời gian giảng dạy hạn chế và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng, ảnh hưởng đến hiệu quả duy trì thói quen bảo vệ môi trường.

4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của chương trình giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa?
   Hiệu quả được đánh giá qua khảo sát nhận thức, thái độ và hành vi của học sinh trước và sau khi thực nghiệm chương trình, cũng như qua phản hồi của giáo viên về mức độ phù hợp và khả năng áp dụng chương trình.

5. Chương trình này có thể áp dụng ở những địa phương khác không?
   Có thể áp dụng với điều chỉnh phù hợp theo đặc điểm địa phương và điều kiện nhà trường. Việc nhân rộng cần có sự hỗ trợ về tài liệu, đào tạo giáo viên và phối hợp cộng đồng để đảm bảo hiệu quả.

Kết luận

• Luận văn đã xây dựng thành công chương trình tích hợp giáo dục tuần hoàn rác thải nhựa vào chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học theo hướng STEAM, phù hợp với đặc điểm nhận thức và phát triển của học sinh.
• Kết quả thực nghiệm cho thấy sự tăng trưởng rõ rệt về nhận thức và hành vi bảo vệ môi trường của học sinh, đồng thời phát triển kỹ năng sáng tạo và phẩm chất trách nhiệm.
• Chương trình góp phần đa dạng hóa nội dung giáo dục STEAM và giáo dục trải nghiệm sáng tạo tại trường tiểu học Chu Văn An, thị trấn Cát Bà.
• Khó khăn về tài liệu, thời gian và phối hợp cần được khắc phục thông qua các giải pháp đào tạo, phát triển tài liệu và tăng cường hợp tác giữa nhà trường và cộng đồng.
• Đề xuất các bước tiếp theo bao gồm hoàn thiện tài liệu, đào tạo giáo viên, nhân rộng mô hình và đánh giá định kỳ để nâng cao hiệu quả giáo dục bảo vệ môi trường.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và tổ chức bảo vệ môi trường được khuyến khích áp dụng và phát triển chương trình tích hợp này nhằm góp phần xây dựng thế hệ trẻ có ý thức và hành động bảo vệ môi trường bền vững.