Thẩm quyền của trọng tài thương mại trong việc giải quyết các tranh chấp kinh doanh theo pháp luật hiện hành

Luận văn thạc sĩ luật học này tập trung nghiên cứu thẩm quyền của trọng tài thương mại trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại theo pháp luật hiện hành. Đầu tiên, luận văn làm rõ các khái niệm cơ bản. "Tranh chấp kinh doanh, thương mại" được định nghĩa là những mâu thuẫn về quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể trong quá trình thực hiện các hoạt động kinh doanh, thương mại theo quy định của pháp luật. "Thẩm quyền của trọng tài thương mại" được hiểu là quyền xem xét và giải quyết những tranh chấp được pháp luật quy định và được các bên có tranh chấp trao cho. Phạm vi thẩm quyền của trọng tài thương mại được giới hạn bởi luật pháp và thỏa thuận trọng tài. Luật Trọng tài Thương mại 2010 quy định rõ về điều này. Luận văn cũng phân tích sự khác biệt giữa thẩm quyền của trọng tài thương mại và thẩm quyền của tòa án. Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án, dựa trên sự tự nguyện của các bên, trong khi tòa án là cơ quan xét xử bắt buộc. Việc phân định rõ ràng thẩm quyền của trọng tài thương mại giúp tránh sự chồng chéo và mâu thuẫn với tòa án.

Chương 2 của luận văn phân tích thực trạng pháp luật Việt Nam về thẩm quyền của trọng tài thương mại. Luật Trọng tài Thương mại 2010 được đánh giá là bước tiến quan trọng, khắc phục nhiều hạn chế của pháp luật trước đó. Luật đã quy định rõ ràng hơn về phạm vi thẩm quyền của trọng tài, điều kiện hiệu lực của thỏa thuận trọng tài, mối quan hệ giữa trọng tài và tòa án. Tuy nhiên, trong thực tiễn áp dụng vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc. Ví dụ, việc xác định "tranh chấp có khả năng trọng tài" vẫn còn chưa thống nhất. Luận văn cũng đề cập đến thực tiễn hoạt động của các trung tâm trọng tài tại Việt Nam, như VIAC. Một số vụ án thực tế được phân tích để làm minh chứng cho những vấn đề lý luận đã được nêu ra. Qua đó, luận văn chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu của pháp luật hiện hành và đề xuất những giải pháp hoàn thiện.

Dựa trên những phân tích ở chương trước, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về thẩm quyền của trọng tài thương mại. Cụ thể, cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Trọng tài Thương mại 2010 để làm rõ hơn về phạm vi thẩm quyền của trọng tài, đặc biệt là đối với các loại tranh chấp mới phát sinh. Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trọng tài viên chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn. Cần nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về lợi ích của việc sử dụng trọng tài thương mại để giải quyết tranh chấp. Việc hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện sẽ góp phần tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, thương mại, đồng thời thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

Luận văn có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng. Về mặt khoa học, luận văn đã hệ thống hóa các quy định của pháp luật về thẩm quyền của trọng tài thương mại, phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan. Nghiên cứu này góp phần làm rõ hơn về vai trò của trọng tài thương mại trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, từ đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện pháp luật. Về mặt thực tiễn, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nhà lập pháp, các học giả, các luật sư, và cộng đồng doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về trọng tài thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại một cách nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm chi phí.