Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trở thành yếu tố sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Công tác quản lý chi phí không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn lực mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, từ đó tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HBC) trong giai đoạn 2013-2017, nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý chi phí, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Công ty Hòa Bình là một trong những doanh nghiệp xây dựng hàng đầu Việt Nam, với quy mô lớn và uy tín cao trong lĩnh vực thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp. Qua phân tích số liệu tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh, tổng chi phí sản xuất kinh doanh của công ty trong giai đoạn nghiên cứu có xu hướng tăng, trong khi tỷ suất chi phí có sự biến động, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác quản lý chi phí tại HBC, nhận diện các nhân tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong thời gian tới.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, với dữ liệu thu thập trong 5 năm từ 2013 đến 2017. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp HBC cải thiện công tác quản lý chi phí mà còn cung cấp tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp xây dựng khác trong việc kiểm soát và tối ưu hóa chi phí sản xuất kinh doanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp, bao gồm:

  • Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh: Chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ các khoản chi phí bằng tiền mà doanh nghiệp phải bỏ ra trong quá trình sản xuất và kinh doanh, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, nhân công, khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí quản lý doanh nghiệp, thuế và các khoản chi phí khác liên quan.

  • Phân loại chi phí: Chi phí được phân loại theo nhiều tiêu thức như chi phí cố định, chi phí biến đổi, chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp, chi phí kiểm soát được và không kiểm soát được. Việc phân loại này giúp doanh nghiệp quản lý và kiểm soát chi phí hiệu quả hơn.

  • Mô hình quản lý chi phí: Áp dụng mô hình quản lý chi phí dựa trên xây dựng định mức chi phí, lập dự toán chi phí, thu thập và kiểm soát chi phí, phân tích biến động chi phí và ra quyết định quản lý dựa trên phân tích chi phí - sản lượng - lợi nhuận.

  • Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý chi phí: Bao gồm tổng chi phí sản xuất kinh doanh, tỷ suất chi phí (tỷ lệ tổng chi phí trên doanh thu), hệ số lợi nhuận trên chi phí, điểm hòa vốn và số dư đảm phí.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp, bao gồm:

  • Phương pháp hệ thống hóa: Tổng hợp và hệ thống hóa các lý thuyết, văn bản pháp luật, chính sách liên quan đến quản lý chi phí sản xuất kinh doanh.

  • Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo quản trị, các bảng biểu chi phí và kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình trong giai đoạn 2013-2017.

  • Phương pháp phân tích so sánh: So sánh các chỉ tiêu chi phí qua các năm để đánh giá xu hướng biến động và hiệu quả quản lý chi phí.

  • Phương pháp phân tích định lượng: Sử dụng các công thức tính toán tỷ suất chi phí, hệ số lợi nhuận trên chi phí, phân tích điểm hòa vốn và số dư đảm phí để đánh giá hiệu quả quản lý chi phí.

  • Phương pháp điều tra, khảo sát: Thu thập ý kiến từ các phòng ban, cán bộ quản lý và nhân viên liên quan nhằm nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi phí.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu tài chính và báo cáo quản lý của công ty trong 5 năm, cùng với khảo sát ý kiến của các bộ phận liên quan. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn và các đối tượng liên quan trực tiếp đến công tác quản lý chi phí. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2013 đến 2017, đảm bảo tính liên tục và đầy đủ của dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổng chi phí sản xuất kinh doanh tăng đều qua các năm: Tổng chi phí sản xuất kinh doanh của HBC tăng từ khoảng 1.200 tỷ đồng năm 2013 lên gần 1.800 tỷ đồng năm 2017, tương đương mức tăng khoảng 50%. Điều này phản ánh quy mô hoạt động ngày càng mở rộng nhưng cũng đặt ra thách thức trong kiểm soát chi phí.

  2. Tỷ suất chi phí có sự biến động nhưng chưa ổn định: Tỷ suất chi phí (tổng chi phí trên doanh thu) dao động trong khoảng 75% đến 83% qua các năm, cho thấy công tác quản lý chi phí chưa đạt hiệu quả tối ưu, ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty.

  3. Hệ số lợi nhuận trên chi phí thấp, tiềm năng cải thiện lớn: Hệ số lợi nhuận trên chi phí chỉ đạt khoảng 0,1 đến 0,15 trong giai đoạn nghiên cứu, cho thấy cứ mỗi đồng chi phí bỏ ra, công ty chỉ thu về khoảng 10-15 đồng lợi nhuận, thấp hơn mức kỳ vọng của ngành xây dựng.

  4. Các nhân tố ảnh hưởng chủ yếu đến chi phí gồm: giá nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí quản lý và chi phí dịch vụ mua ngoài. Biến động giá nguyên vật liệu và chi phí nhân công chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí, đồng thời ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như chính sách thuế, điều kiện thị trường và yếu tố thời tiết.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng tổng chi phí là do mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư thêm máy móc thiết bị và tăng giá nguyên vật liệu trong giai đoạn nghiên cứu. Tỷ suất chi phí biến động phản ánh sự chưa đồng bộ trong công tác lập kế hoạch và kiểm soát chi phí, cũng như sự ảnh hưởng của các yếu tố khách quan như biến động thị trường và chính sách pháp luật.

So sánh với một số doanh nghiệp xây dựng khác trong nước, HBC có tỷ suất chi phí cao hơn khoảng 5-7%, cho thấy còn nhiều dư địa để cải thiện hiệu quả quản lý chi phí. Việc áp dụng các công cụ quản lý chi phí hiện đại như xây dựng định mức chi phí chi tiết, phân tích điểm hòa vốn và số dư đảm phí chưa được thực hiện triệt để.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng tổng chi phí và tỷ suất chi phí qua các năm, bảng phân tích chi tiết các khoản mục chi phí và biểu đồ so sánh hệ số lợi nhuận trên chi phí với các doanh nghiệp cùng ngành. Qua đó, nhà quản lý có thể dễ dàng nhận diện các điểm nghẽn và đề ra các biện pháp cải tiến phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống xây dựng định mức chi phí và lập dự toán chi phí chi tiết: Xây dựng định mức chi phí dựa trên phân tích kỹ thuật và kinh nghiệm thực tế, áp dụng cho từng công trình và bộ phận. Mục tiêu giảm tỷ suất chi phí xuống dưới 75% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và phân tích biến động chi phí: Thiết lập hệ thống báo cáo quản trị chi phí định kỳ, phân tích chênh lệch giữa chi phí thực tế và dự toán để kịp thời điều chỉnh. Mục tiêu nâng cao hiệu quả kiểm soát chi phí, giảm chi phí phát sinh không hợp lý ít nhất 10% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế toán và Kiểm soát nội bộ.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ trong sản xuất: Đầu tư máy móc thiết bị hiện đại, áp dụng công nghệ thi công tiên tiến nhằm giảm chi phí nhân công và vật liệu hao hụt. Mục tiêu tăng năng suất lao động 15% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Kỹ thuật thi công.

  4. Tối ưu hóa cơ cấu tổ chức và quản lý nguồn nhân lực: Rà soát, sắp xếp lại bộ máy tổ chức, bố trí lao động hợp lý, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đào tạo và phát triển kỹ năng. Mục tiêu giảm chi phí nhân công gián tiếp 5% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Ban Lãnh đạo.

  5. Tăng cường quản lý công nợ và sử dụng vốn hiệu quả: Kiểm soát chặt chẽ công nợ khách hàng, đẩy nhanh thu hồi vốn, đồng thời sử dụng vốn đầu tư hợp lý để tránh lãng phí. Mục tiêu giảm tỷ lệ công nợ quá hạn dưới 10% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính - Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ về công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược quản lý chi phí hiệu quả, nâng cao lợi nhuận và sức cạnh tranh.

  2. Phòng Kế toán và Tài chính doanh nghiệp: Cung cấp các phương pháp phân tích chi phí, lập dự toán và kiểm soát chi phí, hỗ trợ công tác báo cáo và ra quyết định tài chính chính xác.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị và kiểm soát nội bộ: Là tài liệu tham khảo để đánh giá thực trạng quản lý chi phí, đề xuất các giải pháp cải tiến phù hợp với đặc thù doanh nghiệp xây dựng.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Kinh tế, Quản trị kinh doanh, Kế toán: Cung cấp kiến thức thực tiễn về quản lý chi phí trong doanh nghiệp xây dựng, giúp nâng cao hiểu biết và kỹ năng nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chi phí sản xuất kinh doanh là gì?
    Quản lý chi phí sản xuất kinh doanh là quá trình kiểm soát và điều phối các khoản chi phí phát sinh trong hoạt động sản xuất và kinh doanh nhằm tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả và lợi nhuận doanh nghiệp. Ví dụ, việc lập dự toán chi phí và kiểm soát chi phí nguyên vật liệu giúp giảm lãng phí.

  2. Tại sao phải phân loại chi phí trong doanh nghiệp?
    Phân loại chi phí giúp doanh nghiệp hiểu rõ cấu trúc chi phí, từ đó áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp cho từng loại chi phí như chi phí cố định, biến đổi, trực tiếp hay gián tiếp, giúp kiểm soát và tối ưu hóa chi phí hiệu quả hơn.

  3. Các chỉ tiêu nào dùng để đánh giá hiệu quả quản lý chi phí?
    Các chỉ tiêu phổ biến gồm tổng chi phí sản xuất kinh doanh, tỷ suất chi phí (tổng chi phí trên doanh thu), hệ số lợi nhuận trên chi phí, điểm hòa vốn và số dư đảm phí. Ví dụ, tỷ suất chi phí giảm cho thấy hiệu quả quản lý chi phí được cải thiện.

  4. Những nhân tố nào ảnh hưởng đến chi phí sản xuất kinh doanh?
    Chi phí chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như giá nguyên vật liệu, chi phí nhân công, điều kiện tự nhiên, chính sách pháp luật, quy mô doanh nghiệp, trình độ quản lý và công nghệ áp dụng. Ví dụ, biến động giá nguyên vật liệu có thể làm tăng chi phí sản xuất.

  5. Làm thế nào để tăng cường công tác quản lý chi phí trong doanh nghiệp xây dựng?
    Doanh nghiệp cần xây dựng định mức chi phí chính xác, lập dự toán chi phí chi tiết, tăng cường kiểm soát và phân tích biến động chi phí, ứng dụng công nghệ hiện đại, tối ưu hóa tổ chức và quản lý nguồn nhân lực, đồng thời quản lý công nợ hiệu quả. Ví dụ, đầu tư máy móc hiện đại giúp giảm chi phí nhân công và tăng năng suất.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về chi phí sản xuất kinh doanh và quản lý chi phí trong doanh nghiệp xây dựng, làm rõ vai trò và ý nghĩa của công tác quản lý chi phí.
  • Đã phân tích thực trạng công tác quản lý chi phí tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình trong giai đoạn 2013-2017, nhận diện các nhân tố ảnh hưởng và những tồn tại cần khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý chi phí, tăng cường kiểm soát, ứng dụng công nghệ và tối ưu hóa nguồn nhân lực để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp xây dựng nói chung và HBC nói riêng.
  • Đề nghị các bộ phận liên quan triển khai các giải pháp trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để hoàn thiện hơn công tác quản lý chi phí.

Call-to-action: Các nhà quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng nên áp dụng các kết quả và giải pháp nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí, góp phần phát triển doanh nghiệp bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.