Nghiên cứu tác động của kim loại nặng Cd và Pb đến hàm lượng cortisol trong cá điêu hồng (Oreochromis sp)

Nghiên cứu về kim loại nặng như cadmium (Cd) và plumbum (Pb) đã trở thành một vấn đề cấp bách trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Các chất độc này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của các loài thủy sản mà còn có thể tích tụ trong cơ thể chúng, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người khi tiêu thụ. Đặc biệt, cá điêu hồng (Oreochromis sp.) là một trong những loài thủy sản phổ biến và được ưa chuộng, do đó việc nghiên cứu tác động của các kim loại nặng đến hàm lượng cortisol trong cá là rất cần thiết. Nghiên cứu này nhằm xác định ngưỡng độc tính của Cd, Pb và As, cũng như ảnh hưởng của chúng đến hàm lượng cortisol, từ đó đề xuất sử dụng cá như một chỉ thị sinh học để phát hiện ô nhiễm nguồn nước.

Hàm lượng cortisol trong cá là một chỉ số quan trọng phản ánh mức độ căng thẳng sinh lý và oxy hóa. Nghiên cứu cho thấy, khi cá tiếp xúc với cadmium và plumbum, hàm lượng cortisol có sự thay đổi đáng kể. Cụ thể, nồng độ cortisol trong máu cá tăng lên khi có sự hiện diện của các kim loại nặng này, cho thấy cơ thể cá đang phản ứng với tình trạng căng thẳng do ô nhiễm. Theo một nghiên cứu, cá Prochilodus lineatus khi tiếp xúc với Pb có nồng độ từ 0,7 - 1,7 mg/L, hàm lượng cortisol trong máu có sự thay đổi rõ rệt. Điều này cho thấy rằng kim loại độc hại không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cá mà còn có thể gây ra những tác động lâu dài đến hệ sinh thái thủy sản.

Quá trình hấp thu và đào thải kim loại nặng trong cơ thể cá diễn ra qua nhiều giai đoạn. Sau khi vào cơ thể, các kim loại nặng sẽ được vận chuyển đến các cơ quan khác nhau, nơi chúng có thể tích lũy hoặc được đào thải. Nghiên cứu cho thấy, cá điêu hồng có khả năng hấp thu Cd và Pb qua mang và da, nhưng khả năng đào thải lại khác nhau tùy thuộc vào nồng độ và thời gian tiếp xúc. Một nghiên cứu trên cá Tilapia Nilotica cho thấy, sau khi ngừng ô nhiễm, hàm lượng Cd trong mang cá giảm rõ rệt, trong khi ở thịt cá, sự loại bỏ không đáng kể. Điều này cho thấy rằng việc theo dõi và quản lý ô nhiễm kim loại nặng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Kết quả nghiên cứu về tác động của kim loại nặng đến hàm lượng cortisol trong cá không chỉ có giá trị trong lĩnh vực hóa học môi trường mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc cảnh báo ô nhiễm môi trường. Việc xác định ngưỡng độc tính của Cd, Pb và As sẽ giúp các nhà quản lý môi trường có những biện pháp kịp thời để giảm thiểu ô nhiễm. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng mở ra hướng đi mới trong việc sử dụng cá như một chỉ thị sinh học để phát hiện ô nhiễm nguồn nước, từ đó bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm.