Luận văn: Tác động của Cấu trúc Vốn lên Hiệu quả Hoạt động của Doanh nghiệp Việt Nam trên Sàn Giao dịch Chứng khoán Hà Nội giai đoạn 2015-2019

• Tác giả: Vũ Quỳnh Anh
• Người hướng dẫn: Dr. Trần Ngọc Mai
• Trường học: MSc in Finance
• Chuyên ngành: Finance
• Đề tài: Tác động của cấu trúc vốn lên hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội giai đoạn 2015-2019
• Loại tài liệu: Dissertation
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hanoi

• EXECUTIVE SUMMARY
• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. The capital structure of enterprise
• 2.2. Definition of capital structure
• 2.3. The performance of the firm
• 2.4. The theory of business efficiency
• 2.5. Firm’s performance measurement
• 3. CHƯƠNG 3: DATA AND METHODOLOGY
• 3.1. Hanoi Stock Exchange
• 3.2. Capital structure characteristics of companies listed on the HSE
• 3.3. Situation of financial structure of listed companies
• 3.4. Source of research data
• 3.5. Description of variables
• 3.6. Descriptive statistical analysis
• 4. CHƯƠNG 4: EMPIRICAL ANALYSIS
• 4.1. Matrix analysis of correlation coefficients
• 4.2. Analysis of regression results
• 4.3. Business size and performance efficiency
• 4.4. Financial leverage and performance efficiency
• 4.5. Tangible assets and performance efficiency
• 4.6. Liquidity and performance efficiency
• 4.7. Tax and performance efficiency
• 4.8. Implications for Vietnamese firms
• LIST OF TABLES

I. Tổng quan Tác động Cấu trúc Vốn và Hiệu quả DN Việt

Nghiên cứu về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp luôn là một chủ đề thu hút sự quan tâm của giới học thuật và các nhà quản lý tài chính. Một nhà quản lý giỏi cần xác định được cấu trúc vốn tối ưu, giảm thiểu chi phí vốn và tối đa hóa lợi nhuận. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích tác động của cấu trúc vốn lên hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam niêm yết trên sàn Hà Nội trong giai đoạn 2015-2019. Nghiên cứu dựa trên cơ sở lý thuyết về cấu trúc vốn và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động được kế thừa từ các nghiên cứu trước đây. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính công khai của 100 công ty niêm yết trên sàn HNX và xử lý bằng phần mềm Eviews. Kết quả nghiên cứu có sự thống nhất và khác biệt so với các nghiên cứu trước đây. Dựa trên kết quả, bài viết đề xuất một số khuyến nghị giúp cải thiện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Theo nghiên cứu của Vũ Quỳnh Anh năm 2020, một nhà quản lý thành công là người có thể xác định được cấu trúc vốn tối ưu, giảm thiểu chi phí tài chính của công ty và từ đó tối đa hóa lợi nhuận. Điều này cho thấy tầm quan trọng của cấu trúc vốn đối với hiệu quả của doanh nghiệp.

1.1. Tại sao Cấu trúc vốn quan trọng với DN Việt Nam

Cấu trúc vốn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính hợp lý có thể giúp doanh nghiệp tăng trưởng nhanh hơn, nhưng nếu quá lạm dụng có thể dẫn đến rủi ro tài chính. Bài viết sẽ phân tích rõ những ưu và nhược điểm của từng loại hình cấu trúc vốn đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế giai đoạn 2015-2019. Doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. Vì vậy, việc quản lý cấu trúc vốn một cách hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững. Theo nghiên cứu của Son và Hoang (2008), hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp có mối tương quan chặt chẽ với cấu trúc vốn.

1.2. Bối cảnh Kinh tế Việt Nam 2015 2019 và Cấu trúc Vốn

Giai đoạn 2015-2019 chứng kiến sự tăng trưởng ổn định của GDP Việt Nam, cùng với những thay đổi trong chính sách tài chính và lãi suất. Những yếu tố này có ảnh hưởng không nhỏ đến cấu trúc vốn của các doanh nghiệp. Bài viết sẽ xem xét sự tương tác giữa cấu trúc vốn, hiệu quả hoạt động và bối cảnh kinh tế vĩ mô để đưa ra những đánh giá toàn diện. Bên cạnh đó, sự phát triển của thị trường chứng khoán cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tận dụng được cơ hội này. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, giai đoạn này, tăng trưởng doanh thu của các ngành có sự khác biệt lớn, ảnh hưởng đến quyết định về cấu trúc vốn của doanh nghiệp.

II. Thách thức Xác định Cấu trúc Vốn Tối ưu cho DN Việt

Việc xác định cấu trúc vốn tối ưu là một bài toán khó đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Không có một công thức chung phù hợp với tất cả các doanh nghiệp, mà cần phải xem xét đến đặc điểm ngành nghề, quy mô, rủi ro tài chính và tình hình lợi nhuận cụ thể. Bài viết sẽ phân tích những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến quyết định về cấu trúc vốn và đưa ra những gợi ý giúp doanh nghiệp đưa ra lựa chọn phù hợp nhất. Ngoài ra, sự biến động của thị trường tài chính và những thay đổi trong chính sách tài chính cũng tạo ra những thách thức không nhỏ cho các nhà quản lý. Doanh nghiệp cần phải linh hoạt điều chỉnh cấu trúc vốn để thích ứng với những thay đổi này. Theo nghiên cứu của Huynh Anh Kiet (2010), lợi nhuận của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng đáng kể bởi các biến số cấu trúc vốn như tỷ lệ nợ trên tổng tài sản.

2.1. Ảnh hưởng của Quy mô và Ngành nghề đến Cấu trúc Vốn

Quy mô doanh nghiệp và ngành nghề kinh doanh là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cấu trúc vốn. Các doanh nghiệp lớn thường có khả năng tiếp cận nguồn vốn vay dễ dàng hơn và có thể chấp nhận mức đòn bẩy tài chính cao hơn. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ có thể phải dựa vào vốn chủ sở hữu nhiều hơn. Tương tự, các ngành có tính ổn định cao về doanh thu thường có thể sử dụng nợ nhiều hơn so với các ngành có tính chu kỳ cao. Bài viết sẽ phân tích cụ thể sự khác biệt này và đưa ra những khuyến nghị phù hợp cho từng loại hình doanh nghiệp. Theo Stohs and Mauer (1996), các công ty lớn thường ít rủi ro hơn khi sử dụng nợ dài hạn.

2.2. Rủi ro Tài chính và Chi phí Vốn Bài toán cân bằng

Việc sử dụng nợ vay có thể làm tăng lợi nhuận nhưng cũng đi kèm với rủi ro tài chính. Doanh nghiệp cần phải cân bằng giữa lợi ích từ việc sử dụng đòn bẩy tài chính và nguy cơ mất khả năng thanh toán. Chi phí vốn cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét. Nguồn vốn vay thường có chi phí thấp hơn so với vốn chủ sở hữu, nhưng nếu quá phụ thuộc vào nợ vay có thể làm tăng rủi ro. Bài viết sẽ trình bày các phương pháp tính toán chi phí vốn và cách tối ưu hóa cấu trúc vốn để giảm thiểu chi phí này. Quyết định cấu trúc vốn phải cân bằng giữa chi phí nợ và chi phí vốn chủ sở hữu để đạt được chi phí vốn bình quân gia quyền (WACC) thấp nhất.

III. Phương pháp Phân tích Cấu trúc Vốn bằng Mô hình Hồi quy

Bài viết sử dụng phương pháp phân tích hồi quy để đánh giá tác động của cấu trúc vốn lên hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của 100 công ty niêm yết trên sàn HNX trong giai đoạn 2015-2019. Các biến số được sử dụng bao gồm tỷ lệ nợ, vốn chủ sở hữu, ROE (Return on Equity), ROA (Return on Assets) và một số biến kiểm soát khác. Phần mềm Eviews được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu. Kết quả phân tích hồi quy sẽ cho thấy mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động, cũng như mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. Nghiên cứu của Vũ Quỳnh Anh (2020) sử dụng dữ liệu bảng thu thập từ báo cáo tài chính công khai của 100 công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội trong giai đoạn 2015-2019, sau đó xử lý trên phần mềm Eviews.

3.1. Lựa chọn Mô hình FEM REM và Kiểm định Hausman

Trong phân tích hồi quy, việc lựa chọn mô hình phù hợp là rất quan trọng. Bài viết sẽ sử dụng mô hình FEM (Fixed Effects Model) và mô hình REM (Random Effects Model) để kiểm tra tính vững của kết quả. Hausman test sẽ được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp nhất. Việc sử dụng các mô hình này giúp kiểm soát các yếu tố không quan sát được có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Các mô hình FEM và REM cho phép kiểm soát ảnh hưởng của các yếu tố cố định và ngẫu nhiên, từ đó đưa ra kết quả phân tích chính xác hơn.

3.2. Các Biến số Nghiên cứu ROE ROA Tỷ lệ Nợ và Vốn

Các biến số chính được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm ROE (Return on Equity) và ROA (Return on Assets) để đo lường hiệu quả hoạt động. Tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu được sử dụng để đo lường cấu trúc vốn. Ngoài ra, một số biến kiểm soát như quy mô doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh và tăng trưởng doanh thu cũng được đưa vào mô hình. Việc lựa chọn các biến số này dựa trên cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu trước đây. Theo Le & Phung (2013), việc sử dụng nợ có mối quan hệ tích cực với hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

IV. Kết quả Tác động của Đòn bẩy Tài chính lên ROE Doanh nghiệp

Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối quan hệ đáng kể giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn 2015-2019. Cụ thể, việc sử dụng đòn bẩy tài chính có tác động tích cực đến ROE (Return on Equity), nhưng tác động này giảm dần khi tỷ lệ nợ vượt quá một ngưỡng nhất định. Điều này cho thấy doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ lưỡng khi quyết định sử dụng nợ vay. Bên cạnh đó, các yếu tố khác như quy mô doanh nghiệp và ngành nghề kinh doanh cũng có ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu của Vũ Quỳnh Anh (2020) cho thấy một phần kết quả của tác giả phù hợp với kết quả nghiên cứu trước đó, và một phần không phù hợp.

4.1. Mối quan hệ phi tuyến tính giữa Tỷ lệ Nợ và Lợi nhuận

Nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa tỷ lệ nợ và lợi nhuận không phải lúc nào cũng tuyến tính. Ban đầu, việc tăng tỷ lệ nợ có thể giúp tăng lợi nhuận, nhưng khi tỷ lệ nợ quá cao, lợi nhuận có thể giảm do chi phí vốn tăng và rủi ro tài chính gia tăng. Điều này cho thấy doanh nghiệp cần phải tìm ra một điểm cân bằng giữa việc sử dụng nợ và vốn chủ sở hữu để tối đa hóa lợi nhuận. Mối quan hệ này có thể được mô tả bằng một đường cong hình chữ U ngược, với điểm cực đại là cấu trúc vốn tối ưu.

4.2. Tác động của Khả năng Thanh toán lên Hiệu quả Hoạt động

Khả năng thanh toán là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có khả năng thanh toán tốt thường có thể tiếp cận nguồn vốn vay dễ dàng hơn và có thể đầu tư vào các dự án có lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, nếu khả năng thanh toán quá cao có thể cho thấy doanh nghiệp chưa sử dụng vốn một cách hiệu quả. Bài viết sẽ phân tích mối quan hệ giữa khả năng thanh toán và hiệu quả hoạt động và đưa ra những khuyến nghị giúp doanh nghiệp quản lý dòng tiền một cách hiệu quả. Khan (2012) cho thấy đòn bẩy tài chính, được đo bằng nợ ngắn hạn trên tổng tài sản và tổng nợ trên tổng tài sản, có mối quan hệ tiêu cực đáng kể với hiệu quả hoạt động kinh doanh.

V. Giải pháp Tối ưu Cấu trúc Vốn để Nâng cao Hiệu quả DN

Dựa trên kết quả nghiên cứu, bài viết đề xuất một số giải pháp giúp các doanh nghiệp Việt Nam tối ưu cấu trúc vốn và nâng cao hiệu quả hoạt động. Các giải pháp này bao gồm việc quản lý tỷ lệ nợ một cách hiệu quả, đa dạng hóa nguồn vốn, nâng cao khả năng thanh toán và đầu tư vào các dự án có lợi nhuận cao. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần phải theo dõi sát sao tình hình kinh tế vĩ mô và những thay đổi trong chính sách tài chính để đưa ra những quyết định phù hợp. Theo nghiên cứu của Son và Hoang (2008), hiệu quả hoạt động có mối tương quan tích cực với cấu trúc vốn.

5.1. Đa dạng hóa Nguồn vốn Vay vốn Phát hành Cổ phiếu

Việc phụ thuộc quá nhiều vào một nguồn vốn duy nhất có thể làm tăng rủi ro tài chính cho doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp nên đa dạng hóa nguồn vốn bằng cách kết hợp giữa vay vốn ngân hàng, phát hành cổ phiếu và các hình thức huy động vốn khác. Việc phát hành cổ phiếu có thể giúp doanh nghiệp tăng vốn chủ sở hữu và giảm tỷ lệ nợ, nhưng cũng có thể làm loãng quyền sở hữu của các cổ đông hiện hữu. Vay vốn ngân hàng thường có chi phí thấp hơn, nhưng cũng đi kèm với các điều kiện ràng buộc. Việc lựa chọn hình thức huy động vốn phù hợp cần phải dựa trên tình hình cụ thể của doanh nghiệp.

5.2. Quản lý Dòng tiền và Khả năng Thanh toán Hiệu quả

Quản lý dòng tiền và khả năng thanh toán là yếu tố then chốt để đảm bảo sự ổn định tài chính của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần phải theo dõi sát sao các khoản thu chi, dự báo dòng tiền trong tương lai và có kế hoạch dự phòng cho những tình huống bất ngờ. Việc duy trì một mức khả năng thanh toán hợp lý giúp doanh nghiệp có thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính đúng hạn và tránh được nguy cơ mất khả năng thanh toán. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần phải quản lý các khoản phải thu và phải trả một cách hiệu quả để tối ưu hóa dòng tiền. Nghiên cứu của Khan (2012) khuyên rằng các nhà quản lý không nên kết hợp quá nhiều nợ trong cấu trúc vốn của doanh nghiệp, mà nên dựa nhiều hơn vào các quỹ nội bộ và quỹ từ các cổ đông.

VI. Kết luận Tối ưu Cấu trúc Vốn Chìa khóa Thành công DN

Tóm lại, cấu trúc vốn có tác động đáng kể đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam. Việc tối ưu cấu trúc vốn là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và khả năng thích ứng với những thay đổi của thị trường. Bằng cách quản lý tỷ lệ nợ một cách hiệu quả, đa dạng hóa nguồn vốn và nâng cao khả năng thanh toán, doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả hoạt động và đạt được thành công bền vững. Nghiên cứu này đã cung cấp những bằng chứng và khuyến nghị hữu ích cho các nhà quản lý tài chính và các nhà hoạch định chính sách.

6.1. Hạn chế của Nghiên cứu và Hướng Nghiên cứu Tiếp theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như chỉ tập trung vào các công ty niêm yết trên sàn HNX và sử dụng dữ liệu trong giai đoạn 2015-2019. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu bằng cách bao gồm các công ty chưa niêm yết và sử dụng dữ liệu trong giai đoạn dài hơn. Bên cạnh đó, cũng cần xem xét thêm các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động như quản trị doanh nghiệp, đổi mới công nghệ và trách nhiệm xã hội. Ngoài ra, nên kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính để có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình ra quyết định về cấu trúc vốn của các doanh nghiệp.

6.2. Tương lai của Nghiên cứu về Cấu trúc Vốn tại Việt Nam

Nghiên cứu về cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động tại Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển của thị trường tài chính, việc hiểu rõ mối quan hệ này càng trở nên quan trọng hơn. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc phân tích tác động của các yếu tố mới như công nghệ tài chính (Fintech), biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19 đến cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cũng cần có những nghiên cứu so sánh giữa Việt Nam và các quốc gia khác trong khu vực để rút ra những bài học kinh nghiệm.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2015-2019, các doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã trải qua nhiều biến động kinh tế trong nước và quốc tế. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ nợ trên tổng tài sản trung bình của các công ty này đạt khoảng 60%, cao hơn mức 54,1% của các doanh nghiệp nhà nước năm 2000. Mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính trung bình là 48,11%, với biên độ dao động từ 0% đến 91,3%. Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) trung bình đạt 6,83%, phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp trong giai đoạn này. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trên HNX, nhằm xác định các yếu tố tài chính tác động đến hiệu quả kinh doanh và đề xuất các giải pháp tối ưu hóa cấu trúc vốn. Mục tiêu cụ thể là phân tích mối quan hệ giữa quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính, tài sản cố định hữu hình, thanh khoản, thuế và hiệu quả hoạt động được đo bằng ROA. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 99 công ty niêm yết trên HNX trong giai đoạn 2015-2019, sử dụng dữ liệu tài chính công khai. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý tài chính trong việc xây dựng cấu trúc vốn tối ưu, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh điển về cấu trúc vốn như lý thuyết Modigliani-Miller (M&M), lý thuyết trade-off tĩnh và động, lý thuyết thứ tự ưu tiên (pecking order theory) và lý thuyết thị trường thời điểm (market timing theory). Lý thuyết M&M cho rằng trong thị trường hoàn hảo, cấu trúc vốn không ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp, tuy nhiên khi xét đến thuế và chi phí tài chính, cấu trúc vốn có thể tác động đến hiệu quả kinh doanh. Lý thuyết trade-off nhấn mạnh sự cân bằng giữa lợi ích thuế từ nợ và chi phí phá sản tài chính để xác định cấu trúc vốn tối ưu. Lý thuyết agency cost đề cập đến xung đột lợi ích giữa cổ đông và nhà quản lý, cũng như giữa cổ đông và chủ nợ, ảnh hưởng đến quyết định tài chính. Các khái niệm chính bao gồm: đòn bẩy tài chính (financial leverage), tỷ lệ nợ trên tổng tài sản, tài sản cố định hữu hình (tangible assets), thanh khoản (liquidity), thuế và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp (firm performance) được đo bằng ROA.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo thường niên của 99 công ty niêm yết trên HNX trong giai đoạn 2015-2019, tổng cộng 490 quan sát. Phương pháp chọn mẫu là chọn ngẫu nhiên có chủ đích các công ty có dữ liệu đầy đủ và liên tục trong giai đoạn nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện trên phần mềm Eviews, bao gồm phân tích thống kê mô tả, ma trận hệ số tương quan, kiểm định đa cộng tuyến (VIF), và mô hình hồi quy đa biến với các phương pháp OLS, Fixed Effects Model (FEM) và Random Effects Model (REM). Kiểm định Hausman được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp, kết quả cho thấy mô hình REM là thích hợp nhất. Các biến độc lập gồm quy mô doanh nghiệp (logarithm tổng tài sản), đòn bẩy tài chính (tỷ lệ nợ trên tổng tài sản), tài sản cố định hữu hình, thanh khoản (tỷ lệ tài sản ngắn hạn trên nợ ngắn hạn), thuế (thuế trên thu nhập trước thuế và lãi vay) và biến kiểm soát năm tài chính. Biến phụ thuộc là ROA tính theo EBIT trên tổng tài sản.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quy mô doanh nghiệp (X1) có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê ở mức 5% đến hiệu quả hoạt động (β > 0, p < 0.05). Điều này cho thấy doanh nghiệp càng lớn thì hiệu quả sử dụng tài sản càng cao.

2. Đòn bẩy tài chính (X2) có mối quan hệ nghịch biến với hiệu quả hoạt động (β = -0.05, p < 0.05), nghĩa là tỷ lệ nợ cao làm giảm hiệu quả kinh doanh.

3. Tài sản cố định hữu hình (X3) có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động (β < 0, p < 0.05), trái ngược với giả thuyết ban đầu và một số nghiên cứu trước đây.

4. Thanh khoản (X4) có hệ số dương nhưng không có ý nghĩa thống kê (p = 0.1), cho thấy không có bằng chứng rõ ràng về ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả.

5. Thuế (X5) có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê ở mức 5% (p < 0.05), cho thấy thuế là một yếu tố thúc đẩy hiệu quả kinh doanh thông qua lợi ích từ tax shield.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quy mô doanh nghiệp là yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, phù hợp với lý thuyết kinh tế về lợi thế quy mô và các nghiên cứu trước đây. Mối quan hệ nghịch biến giữa đòn bẩy tài chính và hiệu quả phản ánh rủi ro tài chính gia tăng khi sử dụng nợ quá mức, phù hợp với lý thuyết trade-off và các nghiên cứu trong và ngoài nước. Kết quả tiêu cực của tài sản cố định hữu hình có thể do chi phí khấu hao và chi phí thuê mướn tài sản làm giảm tính linh hoạt tài chính, khác biệt với các nghiên cứu trước đây cho rằng tài sản cố định giúp tăng khả năng vay vốn và hiệu quả. Thanh khoản không có ảnh hưởng rõ ràng có thể do các doanh nghiệp chưa tối ưu hóa nguồn vốn lưu động. Thuế có tác động tích cực nhờ lợi ích thuế từ nợ vay, phù hợp với lý thuyết M&M có thuế. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hệ số hồi quy và mức ý nghĩa của từng biến, hoặc bảng tổng hợp kết quả hồi quy REM để minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quy mô doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược mở rộng quy mô hợp lý trong vòng 3-5 năm tới nhằm tận dụng lợi thế quy mô, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Chủ thể thực hiện là ban lãnh đạo và phòng chiến lược doanh nghiệp.

2. Quản lý đòn bẩy tài chính hợp lý: Cần thiết lập chính sách sử dụng nợ phù hợp, duy trì tỷ lệ nợ trên tổng tài sản ở mức an toàn dưới 50% để giảm thiểu rủi ro tài chính, áp dụng trong vòng 1-2 năm. Bộ phận tài chính và kế toán chịu trách nhiệm thực hiện.

3. Tối ưu hóa cấu trúc tài sản cố định: Rà soát và đánh giá lại hiệu quả sử dụng tài sản cố định, hạn chế thuê mướn hoặc đầu tư tài sản không cần thiết, tập trung vào các tài sản tạo ra giá trị gia tăng trong 2 năm tới. Phòng quản lý tài sản và đầu tư thực hiện.

4. Nâng cao minh bạch và hiệu quả quản lý thuế: Tận dụng lợi ích thuế hợp pháp để giảm chi phí vốn, đồng thời đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật thuế, triển khai trong vòng 1 năm. Bộ phận kế toán thuế và pháp chế phối hợp thực hiện.

5. Cải thiện thanh khoản doanh nghiệp: Quản lý dòng tiền và vốn lưu động hiệu quả hơn để đảm bảo khả năng thanh toán nợ ngắn hạn, giảm thiểu rủi ro tài chính, thực hiện liên tục. Phòng tài chính kế toán chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý tài chính doanh nghiệp: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách cấu trúc vốn tối ưu, cân đối giữa nợ và vốn chủ sở hữu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

2. Nhà đầu tư và cổ đông: Sử dụng thông tin về ảnh hưởng của cấu trúc vốn đến hiệu quả để đánh giá tiềm năng và rủi ro của doanh nghiệp trước khi quyết định đầu tư.

3. Cơ quan quản lý và chính sách: Tham khảo để hoàn thiện khung pháp lý, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn và quản lý rủi ro tài chính.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính: Là tài liệu tham khảo khoa học có giá trị về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả kinh doanh trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Cấu trúc vốn là gì và tại sao quan trọng?
   Cấu trúc vốn là tỷ lệ giữa nợ và vốn chủ sở hữu trong tổng nguồn vốn của doanh nghiệp. Nó ảnh hưởng đến chi phí vốn, rủi ro tài chính và hiệu quả hoạt động, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa giá trị và lợi nhuận.

2. Tại sao đòn bẩy tài chính có thể làm giảm hiệu quả doanh nghiệp?
   Sử dụng nợ quá mức làm tăng chi phí lãi vay và rủi ro phá sản, gây áp lực thanh toán và giảm khả năng đầu tư, từ đó làm giảm hiệu quả hoạt động.

3. ROA được tính như thế nào trong nghiên cứu này?
   ROA được tính bằng EBIT chia cho tổng tài sản, phản ánh khả năng sinh lời trên tổng tài sản của doanh nghiệp, loại trừ ảnh hưởng của thuế và lãi vay.

4. Tại sao tài sản cố định hữu hình lại có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả?
   Chi phí khấu hao và chi phí thuê mướn tài sản có thể làm giảm tính linh hoạt tài chính, ảnh hưởng đến khả năng phân bổ nguồn lực cho các hoạt động sinh lời khác.

5. Làm thế nào doanh nghiệp có thể tận dụng lợi ích thuế từ cấu trúc vốn?
   Doanh nghiệp nên sử dụng nợ hợp lý để tận dụng tax shield, giảm chi phí thuế, đồng thời đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật để tránh rủi ro pháp lý.

Kết luận

• Quy mô doanh nghiệp có ảnh hưởng tích cực và rõ ràng đến hiệu quả hoạt động, khuyến khích mở rộng quy mô hợp lý.
• Đòn bẩy tài chính có mối quan hệ nghịch biến với hiệu quả, cần quản lý chặt chẽ để tránh rủi ro tài chính.
• Tài sản cố định hữu hình có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả, cần tối ưu hóa sử dụng và đầu tư.
• Thuế đóng vai trò tích cực thông qua lợi ích tax shield, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh.
• Thanh khoản không có ảnh hưởng rõ ràng, cần cải thiện quản lý vốn lưu động để tăng tính ổn định tài chính.

Các bước tiếp theo: Doanh nghiệp cần áp dụng các giải pháp đề xuất để tối ưu cấu trúc vốn, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và thời gian để đánh giá xu hướng dài hạn.

Hành động kêu gọi: Các nhà quản lý tài chính và nhà đầu tư nên sử dụng kết quả nghiên cứu này làm cơ sở để ra quyết định chiến lược, nâng cao hiệu quả và giá trị doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán Việt Nam.