Sự Dung Hợp Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian Tại Tiền Giang

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của luận án

2. Mục đích nghiên cứu

3. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu

3.1. Câu hỏi nghiên cứu

3.2. Giả thuyết nghiên cứu

4. Khung phân tích

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

6. Đối tượng nghiên cứu và đối tượng khảo sát

6.1. Đối tượng nghiên cứu

6.2. Đối tượng khảo sát

7. Phạm vi nghiên cứu

7.1. Về không gian nghiên cứu

7.2. Về thời gian nghiên cứu

7.3. Về nội dung nghiên cứu

8. Phương pháp nghiên cứu

8.1. Phương pháp nghiên cứu liên ngành (hướng tiếp cận liên ngành)

8.2. Phương pháp điều tra xã hội học

9. Đóng góp của luận án

10. Bố cục của luận án

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.1.1. Các công trình nghiên cứu về văn hóa Nam Bộ trong đó có Tiền Giang

1.1.2. Các công trình nghiên cứu về Phật giáo

1.1.3. Các công trình nghiên cứu về tín ngưỡng dân gian

Nghiên cứu sự dung hợp giữa Phật giáo với tín ngưỡng dân gian.

1.2. Cơ sở lý thuyết nghiên cứu

1.3. Một số khái niệm cơ bản

1.3.1. Tín ngưỡng dân gian

1.3.2. Phật giáo Bắc Tông

1.3.3. Sự dung hợp

1.4. Khái quát về tình hình xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng ở Tiền Giang

1.4.1. Sơ nét lịch sử khai phá vùng đất Tiền Giang

1.4.2. Một số loại hình tín ngưỡng dân gian phổ biến tại Tiền Giang

2. CHƯƠNG 2: BIỂU HIỆN SỰ DUNG HỢP GIỮA VĂN HÓA PHẬT GIÁO BẮC TÔNG VỚI TÍN NGƯỠNG DÂN GIAN CỦA NGƯỜI VIỆT Ở TỈNH TIỀN GIANG

2.1. Sự dung hợp từ góc nhìn văn hóa nhận thức

2.1.1. Huyền thoại tại một số ngôi chùa

2.1.1.1. Chùa Mục Đồng

2.1.1.2. Chùa xây dựng trên cơ sở người dân phát hiện ra các tượng Phật đá, Phật đồng

2.1.1.3. Chùa xây dựng trên cơ sở của ngôi miếu

2.1.2. Quan niệm dân gian về phong thủy

2.1.3. Thể hiện qua niềm tin

2.2. Sự dung hợp từ góc nhìn văn hóa tổ chức

2.2.1. Cơ sở thờ tự

2.2.1.1. Chùa Vĩnh Tràng

2.2.1.2. Chùa Bửu Lâm

2.2.1.3. Chùa Sắc Tứ Linh Thứu

2.2.1.4. Chùa Phù Châu

2.2.1.5. Chùa Kim Thiền

2.2.1.6. Chùa Khánh Lâm

2.2.1.7. Chùa Sắc tứ Long An

2.2.1.8. Chùa Phước Sơn

2.2.1.9. Chùa Hội Thọ

2.2.1.10. Chùa Long Đức

2.2.2. Đối tượng thờ tự trong ngôi chùa

2.2.3. Thổ Địa, Thần Tài

2.2.4. Thiên quan tứ phước

2.2.5. Danh nhân, anh hùng dân tộc, nhân vật lịch sử, người có công với nước

2.2.6. Dấu ấn tam giáo

2.2.7. Nghệ thuật kiến trúc

2.2.8. Nghệ thuật điêu khắc

2.3. Sự dung hợp từ góc nhìn văn hóa ứng xử

2.3.1. Thực hành nghi lễ, lễ hội

2.3.2. Lễ Phật Đản

2.3.3. Lễ Trung Nguyên

2.3.4. Tục cúng sao, giải hạn

2.3.5. Nhạc lễ Phật giáo

3. CHƯƠNG 3: CƠ SỞ SỰ DUNG HỢP, GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA SỰ DUNG HỢP GIỮA PHẬT GIÁO BẮC TÔNG VỚI TÍN NGƯỠNG DÂN GIAN, DỰ BÁO XU HƯỚNG VÀ KHUYẾN NGHỊ

3.1. Cơ sở sự dung hợp

3.1.1. Nhu cầu tâm linh của người dân

3.1.2. Giao lưu, tiếp biến văn hóa

3.1.3. Tính cách cởi mở, thân thiện, hòa đồng của người dân

3.1.4. Giáo lý Phật giáo

3.1.5. Sự tương đồng trong quan điểm đạo đức

3.1.6. Sự tương đồng ở tư tưởng công bằng, bình đẳng

3.1.7. Sự tương đồng trong việc coi trọng giá trị thực hành

3.1.8. Tinh thần tự lực, tự cường với truyền thống bất khuất của dân tộc

3.2. Giá trị văn hóa của sự dung hợp

Giá trị lịch sử.

Giá trị văn hóa – nghệ thuật.

Cố kết cộng đồng.

Giá trị tâm linh.

3.3. Một số hạn chế từ sự dung hợp

3.4. Dự báo xu hướng sự dung hợp

3.4.1. Sự dung hợp không ngừng phát triển

3.4.2. Xu hướng phục hồi Phật giáo nguyên thủy

3.5. Những khuyến nghị phát huy giá trị văn hóa từ sự dung hợp

3.5.1. Nâng cao trình độ nhận thức, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân

3.5.2. Đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

3.5.3. Thường xuyên bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về pháp luật, tôn giáo cho tăng, ni, tín đồ Phật giáo

3.5.4. Bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn về tôn giáo, tín ngưỡng của cán bộ làm công tác quản lý tôn giáo

3.5.5. Ban hành quy định, chế tài xử lý vi phạm hành chính

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT NGƯỜI DÂN ĐI LỄ CHÙA

PHỤ LỤC 2: BIÊN BẢN PHỎNG VẤN

PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH CÁC CHÙA ĐÃ ĐIỀN DÃ

PHỤ LỤC 4: SỐ LƯỢNG CHÙA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TIỀN GIANG

PHỤ LỤC 5: HÌNH

PHỤ LỤC 6: BẢNG ĐỒ CÁC NGÔI CHÙA THAM GIA KHẢO SÁT

PHỤ LỤC 7: BẢNG ĐỒ HÀNH CHÍNH TỈNH TIỀN GIANG

I. Giới thiệu về sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian tại Tiền Giang

Sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian tại Tiền Giang là một hiện tượng văn hóa đặc sắc, phản ánh sự giao thoa giữa các tôn giáo và tín ngưỡng trong bối cảnh lịch sử và xã hội của vùng đất này. Phật Giáo đã du nhập vào Việt Nam từ rất sớm và đã có sự thích ứng mạnh mẽ với các tín ngưỡng bản địa. Tại Tiền Giang, nơi có sự đa dạng về dân tộc và văn hóa, Phật Giáo Bắc Tông không chỉ tồn tại độc lập mà còn hòa quyện với các yếu tố văn hóa dân gian, tạo nên một bức tranh phong phú về đời sống tâm linh của người dân. Sự dung hợp này không chỉ thể hiện qua các nghi lễ, phong tục tập quán mà còn qua các biểu hiện nghệ thuật, kiến trúc và các hoạt động cộng đồng.

1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu

Nghiên cứu sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian tại Tiền Giang có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về đời sống văn hóa và tâm linh của người dân nơi đây. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống là cần thiết. Sự dung hợp này không chỉ giúp duy trì bản sắc văn hóa mà còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển văn hóa trong tương lai. Nghiên cứu cũng góp phần làm rõ những giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật của Phật Giáo và Tín Ngưỡng Dân Gian, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát huy những giá trị tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực trong sự dung hợp này.

II. Biểu hiện của sự dung hợp văn hóa

Sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian tại Tiền Giang được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau. Đầu tiên, trong các ngôi chùa, người ta có thể thấy sự hiện diện của các đối tượng thờ tự không chỉ là các vị Phật mà còn bao gồm các vị thần linh trong Tín Ngưỡng Dân Gian. Điều này cho thấy sự chấp nhận và hòa hợp giữa hai hệ thống tín ngưỡng. Thứ hai, các nghi lễ và phong tục tập quán cũng có sự giao thoa rõ rệt. Nhiều lễ hội truyền thống của Tín Ngưỡng Dân Gian được tổ chức tại các ngôi chùa, tạo ra không gian linh thiêng cho cả hai tôn giáo. Cuối cùng, nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc tại các ngôi chùa cũng phản ánh sự kết hợp giữa phong cách Phật Giáo và các yếu tố văn hóa dân gian, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

2.1. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc

Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc tại các ngôi chùa ở Tiền Giang là một minh chứng rõ nét cho sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian. Các ngôi chùa không chỉ được xây dựng theo kiểu dáng truyền thống của Phật Giáo mà còn được trang trí bằng các hình ảnh, biểu tượng mang đậm bản sắc văn hóa dân gian. Những bức tượng, phù điêu thể hiện các nhân vật trong truyền thuyết dân gian, cùng với các hình ảnh Phật giáo, tạo nên một không gian thờ tự phong phú và đa dạng. Điều này không chỉ thu hút tín đồ mà còn tạo ra sự hấp dẫn cho du khách, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của địa phương.

III. Giá trị văn hóa và xã hội của sự dung hợp

Sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian tại Tiền Giang không chỉ mang lại giá trị văn hóa mà còn có ý nghĩa xã hội sâu sắc. Trước hết, sự kết hợp này giúp củng cố mối quan hệ cộng đồng, tạo ra một không gian chung cho các tín đồ của hai tôn giáo. Điều này góp phần xây dựng một xã hội hòa bình, đoàn kết và tương trợ lẫn nhau. Thứ hai, sự dung hợp này còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho việc phát triển các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, từ đó nâng cao đời sống tinh thần của người dân. Cuối cùng, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa từ sự dung hợp này sẽ giúp Tiền Giang giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo trong bối cảnh hiện đại.

3.1. Tác động đến đời sống tinh thần

Sự dung hợp giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian đã tạo ra một không gian tâm linh phong phú cho người dân Tiền Giang. Người dân không chỉ tìm kiếm sự bình an, hạnh phúc qua Phật Giáo mà còn thông qua các nghi lễ, phong tục của Tín Ngưỡng Dân Gian. Điều này giúp họ cảm thấy gần gũi hơn với các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tạo ra một môi trường sống tích cực, khuyến khích sự phát triển của các giá trị đạo đức và nhân văn trong cộng đồng. Sự kết hợp này không chỉ làm phong phú thêm đời sống tâm linh mà còn góp phần nâng cao ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội của mỗi cá nhân.

Nghiên Cứu Sự Dung Hợp Giữa Phật Giáo Bắc Tông và Tín Ngưỡng Dân Gian Ở Tiền Giang