Nghiên cứu so sánh các quy định cơ bản trong Hiến pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

• Tác giả: Ths. Mai Thị Mai
• Người hướng dẫn: Ths. Phạm Quý Đạt
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Hiến pháp
• Đề tài: So sánh các quy định cơ bản của Hiến pháp nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
• Loại tài liệu: Nghiên cứu khoa học cấp trường
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hà Nội

• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. PHẦN TỔNG QUÁT VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. NHỮNG NỘI DUNG KHÁI QUÁT LIÊN QUAN ĐẾN HIẾN PHÁP TRUNG QUỐC VÀ HIẾN PHÁP VIỆT NAM HIỆN HÀNH
• 1.2. NGHIÊN CỨU SO SÁNH NHỮNG QUY ĐỊNH CƠ BẢN CỦA HIẾN PHÁP TRUNG QUỐC VÀ HIẾN PHÁP VIỆT NAM HIỆN HÀNH
• 1.3. KẾT LUẬN
• 2. PHẦN MỞ ĐẦU
• 2.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
• 2.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 2.3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• 2.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• 2.5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• 2.6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 2.7. CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHỦ YẾU CỦA ĐỀ TÀI
• 3. PHẦN TỔNG THUẬT VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 3.1. NHỮNG NỘI DUNG KHÁI QUÁT LIÊN QUAN ĐẾN HIẾN PHÁP TRUNG QUỐC VÀ HIẾN PHÁP VIỆT NAM HIỆN HÀNH
• 3.1.1. LỊCH SỬ LẬP HIẾN CỦA NƯỚC CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA VÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
• PHỤ LỤC
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Quy định cơ bản trong Hiến pháp Trung Quốc và Hiến pháp Việt Nam

Nghiên cứu so sánh các quy định cơ bản trong Hiến pháp Trung Quốc và Hiến pháp Việt Nam đã làm rõ sự tương đồng và khác biệt giữa hai hệ thống pháp luật. Cả hai bản hiến pháp đều là đạo luật gốc, có hiệu lực pháp lý cao nhất, quy định về chế độ chính trị, tổ chức bộ máy nhà nước, và quyền con người. Tuy nhiên, Hiến pháp Trung Quốc nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, trong khi Hiến pháp Việt Nam tập trung vào nguyên tắc dân chủ xã hội chủ nghĩa.

1.1. Tính chất hiến pháp

Tính chất hiến pháp của cả hai quốc gia đều phản ánh bối cảnh lịch sử và chính trị riêng. Hiến pháp Trung Quốc mang tính chất tập trung quyền lực cao, trong khi Hiến pháp Việt Nam đề cao sự phân công và kiểm soát quyền lực. Sự khác biệt này xuất phát từ mô hình nhà nước và truyền thống pháp lý của mỗi nước.

1.2. Nguyên tắc hiến pháp

Cả hai hiến pháp đều dựa trên nguyên tắc hiến pháp cơ bản như chủ quyền nhân dân, pháp quyền, và bảo vệ quyền con người. Tuy nhiên, Hiến pháp Trung Quốc nhấn mạnh nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, trong khi Hiến pháp Việt Nam tập trung vào nguyên tắc dân chủ và công bằng xã hội.

II. So sánh hiến pháp về quyền con người

Nghiên cứu so sánh về quyền con người trong Hiến pháp Trung Quốc và Hiến pháp Việt Nam cho thấy cả hai đều ghi nhận các quyền cơ bản như quyền tự do ngôn luận, quyền bầu cử, và quyền được bảo vệ pháp lý. Tuy nhiên, Hiến pháp Việt Nam có xu hướng cụ thể hóa các quyền này hơn so với Hiến pháp Trung Quốc, vốn mang tính chất tổng quát và phụ thuộc vào các văn bản pháp luật khác.

2.1. Quyền và nghĩa vụ cơ bản

Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được quy định chi tiết trong Hiến pháp Việt Nam, trong khi Hiến pháp Trung Quốc chỉ đề cập đến các nguyên tắc chung. Sự khác biệt này phản ánh cách tiếp cận khác nhau trong việc bảo vệ quyền con người giữa hai quốc gia.

2.2. Cơ chế bảo vệ quyền con người

Cơ chế bảo vệ quyền con người trong Hiến pháp Việt Nam được thiết kế để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Trong khi đó, Hiến pháp Trung Quốc tập trung vào vai trò của Đảng và Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân.

III. Cơ sở pháp lý và thực tiễn áp dụng

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cơ sở pháp lý của cả hai hiến pháp đều dựa trên nền tảng pháp quyền và nguyên tắc dân chủ. Tuy nhiên, Hiến pháp Trung Quốc có xu hướng tập trung quyền lực vào Đảng, trong khi Hiến pháp Việt Nam phân chia quyền lực rõ ràng hơn. Điều này ảnh hưởng đến thực tiễn áp dụng và hiệu quả của các quy định hiến pháp trong đời sống chính trị và xã hội.

3.1. Tính hiệu lực của hiến pháp

Tính hiệu lực của hiến pháp được đánh giá cao trong Hiến pháp Việt Nam nhờ vào cơ chế kiểm soát quyền lực và sự tham gia của người dân. Trong khi đó, Hiến pháp Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào vai trò lãnh đạo của Đảng, điều này có thể hạn chế tính độc lập của các cơ quan nhà nước.

3.2. Thủ tục sửa đổi hiến pháp

Thủ tục sửa đổi hiến pháp của Hiến pháp Việt Nam được quy định chặt chẽ, đảm bảo sự tham gia của Quốc hội và nhân dân. Trong khi đó, Hiến pháp Trung Quốc có quy trình sửa đổi linh hoạt hơn, phụ thuộc vào quyết định của Đảng Cộng sản.