Nghiên cứu quyền bình đẳng tài sản giữa vợ và chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 của Việt Nam thể hiện rõ sự tiến bộ trong việc công nhận và bảo vệ quyền bình đẳng của phụ nữ, đặc biệt là trong lĩnh vực tài sản. Nguyên tắc bình đẳng giữa vợ và chồng là một trong những nguyên tắc cơ bản, được cụ thể hóa qua các quy định về tài sản. Điều này phản ánh xu hướng chung của xã hội hiện đại, hướng tới sự công bằng và tôn trọng quyền lợi của mỗi cá nhân trong hôn nhân. Luật không chỉ thừa nhận quyền bình đẳng trong việc sở hữu, sử dụng và định đoạt tài sản mà còn đề cập đến quyền bình đẳng trong các quan hệ cấp dưỡng và thừa kế. Việc luật hóa quyền này không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn tác động sâu sắc đến đời sống gia đình, góp phần xóa bỏ những định kiến về vai trò của phụ nữ trong xã hội, tạo nền tảng cho một gia đình dân chủ, bình đẳng và hạnh phúc. Theo đó, vợ và chồng có quyền ngang nhau trong việc quyết định về tài sản chung, tài sản riêng, cũng như trong việc tham gia các giao dịch dân sự liên quan đến tài sản. Điều này đảm bảo cho cả hai bên đều có tiếng nói và quyền quyết định trong các vấn đề tài chính của gia đình.

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định chi tiết về nội dung quyền bình đẳng tài sản giữa vợ và chồng, bao gồm quyền sở hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung và tài sản riêng. Cụ thể, vợ chồng có quyền bình đẳng trong việc lựa chọn chế độ tài sản áp dụng trong thời kỳ hôn nhân (tài sản chung, tài sản riêng hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận). Cả hai đều có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung và được quyền tặng cho nhau tài sản. Trong trường hợp chia tài sản chung, việc chia phải đảm bảo công bằng, dựa trên sự đóng góp của mỗi người. Luật cũng quy định rõ về quyền bình đẳng trong quan hệ cấp dưỡng khi ly hôn, đảm bảo cho cả vợ và chồng đều được hưởng mức sống tương xứng. Về thừa kế, vợ và chồng có quyền bình đẳng trong việc lập di chúc và hưởng di sản thừa kế. Những quy định này tạo ra khuôn khổ pháp lý rõ ràng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của cả vợ và chồng, góp phần xây dựng mối quan hệ hôn nhân bình đẳng và bền vững.

Mặc dù Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã có những quy định tiến bộ về quyền bình đẳng tài sản, nhưng thực tiễn áp dụng vẫn còn gặp nhiều khó khăn và vướng mắc. Một trong những khó khăn lớn nhất là nhận thức của một bộ phận người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, về quyền bình đẳng của phụ nữ vẫn còn hạn chế. Điều này dẫn đến việc phụ nữ thường bị thiệt thòi trong việc sở hữu và quản lý tài sản. Bên cạnh đó, việc chứng minh đóng góp của vợ và chồng vào tài sản chung trong một số trường hợp cũng gặp khó khăn, gây khó khăn cho việc chia tài sản khi ly hôn. Ngoài ra, một số quy định của luật vẫn chưa đủ cụ thể, rõ ràng, dẫn đến việc áp dụng không thống nhất, gây khó khăn cho các cơ quan thực thi pháp luật. Ví dụ, việc xác định tài sản là tài sản chung hay tài sản riêng trong một số trường hợp phức tạp còn gặp nhiều tranh cãi. Những vướng mắc này đòi hỏi cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, đồng thời cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để đảm bảo quyền bình đẳng tài sản giữa vợ và chồng được thực hiện một cách hiệu quả.

Để đảm bảo quyền bình đẳng tài sản giữa vợ và chồng được thực hiện hiệu quả, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bình đẳng giới và quyền bình đẳng tài sản của phụ nữ đến mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa. Cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, vị trí của phụ nữ trong gia đình và xã hội, xóa bỏ những định kiến lạc hậu. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, bổ sung những quy định còn thiếu, sửa đổi những quy định chưa phù hợp, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc áp dụng. Cần có hướng dẫn cụ thể, chi tiết về việc xác định tài sản chung, tài sản riêng, việc chứng minh đóng góp của vợ và chồng vào tài sản chung. Cần tăng cường vai trò của các cơ quan tư pháp trong việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến tài sản giữa vợ và chồng, đảm bảo quyền lợi chính đáng của mỗi bên. Cuối cùng, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội và gia đình trong việc thực hiện quyền bình đẳng tài sản giữa vợ và chồng, góp phần xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc.