Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giáo dục trở thành xu thế tất yếu nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Tại huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, với 26 trường tiểu học và hơn 260 học sinh tham gia khảo sát, việc quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh đang được quan tâm nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông theo Nghị quyết số 29-NQ/TW (2013) và Nghị quyết số 88/2014/QH13. Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn gần đây, với phạm vi khảo sát cụ thể tại huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, góp phần thiết thực vào việc phát triển giáo dục địa phương và nâng cao năng lực ứng dụng CNTT cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh. Các chỉ số đánh giá bao gồm mức độ nhận thức, năng lực CNTT của cán bộ quản lý và giáo viên, cơ sở vật chất, phương pháp dạy học và hiệu quả kiểm tra đánh giá kết quả học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và ứng dụng CNTT trong dạy học. Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm điều hành hiệu quả quá trình dạy học và giáo dục (Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Ngọc Quang). Quản lý nhà trường là hoạt động điều hành các nguồn lực nhằm đạt mục tiêu giáo dục toàn diện (Phạm Minh Hạc). Về CNTT, theo Luật CNTT số 67/2006/QH11, CNTT là tập hợp các phương pháp khoa học và công cụ kỹ thuật hiện đại để xử lý và trao đổi thông tin số. Hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh được định nghĩa là quá trình truyền thụ kiến thức và kỹ năng thông qua các phương tiện CNTT nhằm nâng cao hiệu quả học tập. Khung năng lực CNTT cho giáo viên theo UNESCO (2018) gồm 6 khía cạnh: vai trò CNTT trong chính sách giáo dục, chương trình giảng dạy và đánh giá, kỹ năng kỹ thuật số, tổ chức và quản trị, phát triển chuyên môn và ứng dụng chiến lược giảng dạy đổi mới.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học, quản lý hoạt động ứng dụng CNTT, và năng lực CNTT của giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm:

  • Phiếu khảo sát ý kiến 54 cán bộ quản lý, 64 giáo viên Tiếng Anh và 260 học sinh tại 26 trường tiểu học huyện Tuy Phước.
  • Quan sát trực tiếp các tiết dạy có ứng dụng CNTT.
  • Phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh.
  • Nghiên cứu hồ sơ, báo cáo và tài liệu liên quan.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm xử lý số liệu định lượng từ phiếu khảo sát. Cỡ mẫu được lựa chọn đảm bảo tính đại diện cho toàn huyện. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm học 2020-2021, tập trung khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò CNTT trong dạy học Tiếng Anh: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của CNTT trong đổi mới phương pháp dạy học. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% giáo viên có kỹ năng CNTT đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ GD&ĐT.

  2. Thực trạng ứng dụng CNTT trong dạy học: 70% giáo viên sử dụng phần mềm soạn thảo MS Word để thiết kế kế hoạch bài dạy tích cực có ứng dụng CNTT. Tuy nhiên, chỉ khoảng 45% giáo viên thường xuyên sử dụng bài giảng điện tử và các thiết bị hỗ trợ như máy chiếu, phòng học đa phương tiện.

  3. Cơ sở vật chất và trang thiết bị: Khoảng 50% trường tiểu học có phòng học đa phương tiện được trang bị máy tính và máy chiếu, nhưng chỉ 30% trong số đó có hệ thống wifi ổn định phục vụ dạy học trực tuyến và khai thác Internet.

  4. Quản lý hoạt động ứng dụng CNTT: 65% cán bộ quản lý đánh giá việc quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập qua CNTT và tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực CNTT cho giáo viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy nhận thức về vai trò CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh tại các trường tiểu học huyện Tuy Phước tương đối cao, phù hợp với định hướng đổi mới giáo dục của Bộ GD&ĐT. Tuy nhiên, năng lực CNTT của giáo viên còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả ứng dụng CNTT trong giảng dạy. Cơ sở vật chất chưa đồng bộ, đặc biệt là hạ tầng mạng Internet chưa đáp ứng tốt nhu cầu dạy học hiện đại, gây khó khăn trong việc triển khai các hình thức dạy học trực tuyến và blended learning.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình hình tại Tuy Phước tương đồng với nhiều địa phương khác khi đội ngũ giáo viên chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng CNTT và cơ sở vật chất còn thiếu thốn. Việc quản lý ứng dụng CNTT chưa thực sự hiệu quả do thiếu các quy trình kiểm tra, đánh giá và bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sử dụng các công cụ CNTT của giáo viên, biểu đồ tròn về mức độ trang bị cơ sở vật chất và bảng tổng hợp đánh giá quản lý ứng dụng CNTT của cán bộ quản lý.

Những hạn chế này làm giảm hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học, ảnh hưởng đến chất lượng học tập môn Tiếng Anh của học sinh. Do đó, cần có các giải pháp quản lý đồng bộ nhằm nâng cao năng lực CNTT cho giáo viên, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường kiểm tra, đánh giá ứng dụng CNTT trong dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường bồi dưỡng năng lực CNTT cho giáo viên và cán bộ quản lý

    • Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn kỹ năng sử dụng phần mềm dạy học, thiết kế bài giảng điện tử và quản lý ứng dụng CNTT.
    • Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn kỹ năng CNTT lên 90% trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện phối hợp với các trung tâm đào tạo CNTT.

  2. Nâng cấp cơ sở vật chất và hạ tầng CNTT tại các trường tiểu học

    • Đầu tư trang thiết bị máy tính, máy chiếu, hệ thống wifi ổn định và phòng học đa phương tiện.
    • Mục tiêu 100% trường có phòng học đa phương tiện và kết nối Internet ổn định trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT tỉnh Bình Định phối hợp UBND huyện Tuy Phước.

  3. Xây dựng quy trình quản lý và kiểm tra, đánh giá ứng dụng CNTT trong dạy học

    • Thiết lập tiêu chí đánh giá chất lượng bài giảng điện tử, việc sử dụng CNTT trong kiểm tra đánh giá học sinh.
    • Tổ chức kiểm tra định kỳ, đánh giá hiệu quả ứng dụng CNTT trong giảng dạy.
    • Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường tiểu học, Phòng GD&ĐT huyện.

  4. Khuyến khích phát triển kho tài liệu, bài giảng điện tử dùng chung

    • Xây dựng kho bài giảng điện tử, tài liệu học tập trực tuyến phục vụ giáo viên và học sinh.
    • Mục tiêu hoàn thành kho tài liệu trong vòng 1 năm, cập nhật thường xuyên.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện phối hợp các tổ chuyên môn.

  5. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc ứng dụng CNTT

    • Tổ chức các buổi tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh hỗ trợ học sinh học tập qua CNTT.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, tổ chức đoàn thể nhà trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các giải pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học, từ đó xây dựng chính sách phù hợp.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất.

  2. Giáo viên Tiếng Anh tiểu học

    • Lợi ích: Nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng CNTT trong giảng dạy, cải thiện hiệu quả bài giảng.
    • Use case: Thiết kế bài giảng điện tử, áp dụng phương pháp dạy học tích cực.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý giáo dục, Công nghệ giáo dục

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý ứng dụng CNTT trong giáo dục tiểu học.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, tiến sĩ.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương và trung ương

    • Lợi ích: Đánh giá hiệu quả các chính sách ứng dụng CNTT trong giáo dục, đề xuất điều chỉnh phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chương trình, dự án phát triển CNTT trong giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh?
    Quản lý giúp đảm bảo việc ứng dụng CNTT được thực hiện hiệu quả, đồng bộ, nâng cao chất lượng dạy và học, tránh lãng phí nguồn lực. Ví dụ, quản lý tốt giúp giáo viên sử dụng phần mềm phù hợp, học sinh tiếp cận tài liệu đa dạng.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý ứng dụng CNTT tại các trường tiểu học là gì?
    Bao gồm hạn chế về kỹ năng CNTT của giáo viên, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, thiếu quy trình kiểm tra đánh giá và bồi dưỡng thường xuyên. Điều này làm giảm hiệu quả ứng dụng CNTT trong giảng dạy.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực CNTT cho giáo viên?
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, tập huấn kỹ năng sử dụng phần mềm dạy học, thiết kế bài giảng điện tử và quản lý lớp học trực tuyến. Ví dụ, các lớp tập huấn kỹ năng soạn bài giảng điện tử đã giúp nhiều giáo viên cải thiện hiệu quả giảng dạy.

  4. Cơ sở vật chất nào cần được ưu tiên đầu tư để hỗ trợ ứng dụng CNTT?
    Phòng học đa phương tiện, máy tính, máy chiếu, hệ thống wifi ổn định và thiết bị hỗ trợ nghe nhìn. Ví dụ, phòng học đa phương tiện giúp giáo viên tổ chức các tiết học sinh động, tăng hứng thú học tập.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả ứng dụng CNTT trong dạy học?
    Xây dựng tiêu chí đánh giá bài giảng điện tử, kiểm tra kết quả học tập qua các phần mềm trắc nghiệm trực tuyến, khảo sát ý kiến học sinh và giáo viên. Ví dụ, sử dụng phần mềm chấm điểm tự động giúp đánh giá nhanh và chính xác.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn Tiếng Anh tại các trường tiểu học huyện Tuy Phước đã đạt được những kết quả tích cực nhưng còn nhiều hạn chế về năng lực CNTT của giáo viên và cơ sở vật chất.
  • Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò CNTT trong đổi mới phương pháp dạy học tương đối cao, tạo nền tảng cho việc phát triển ứng dụng CNTT.
  • Cần có các biện pháp đồng bộ như bồi dưỡng năng lực CNTT, nâng cấp cơ sở vật chất, xây dựng quy trình quản lý và kiểm tra đánh giá hiệu quả ứng dụng CNTT.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh, góp phần thực hiện thành công đổi mới giáo dục phổ thông.
  • Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát, triển khai các biện pháp đề xuất và đánh giá hiệu quả trong các năm học tiếp theo.

Các cơ sở giáo dục và quản lý giáo dục cần nhanh chóng triển khai các giải pháp quản lý ứng dụng CNTT để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương và đất nước.