I. Tổng quan về quản lý thuế và tuân thủ thuế doanh nghiệp
Quản lý thuế là một trong những yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo tính tuân thủ thuế của doanh nghiệp tại Việt Nam. Quản lý thuế không chỉ bao gồm việc thu thuế mà còn liên quan đến việc xây dựng các chính sách thuế hợp lý, minh bạch và dễ hiểu. Tính tuân thủ thuế của doanh nghiệp được thể hiện qua việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật. Theo nghiên cứu, tuân thủ thuế không chỉ phụ thuộc vào ý thức của người nộp thuế mà còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như quy định pháp luật, sự hỗ trợ từ cơ quan thuế và các chính sách khuyến khích. Việc nâng cao tuân thủ thuế cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện đại hóa quản lý thuế, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế là rất cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.
1.1. Khái niệm và vai trò của tuân thủ thuế
Khái niệm tuân thủ thuế được hiểu là việc người nộp thuế thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật. Vai trò của tuân thủ thuế không chỉ giúp tăng cường nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn góp phần tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch. Doanh nghiệp có tuân thủ thuế tốt sẽ tạo dựng được uy tín và niềm tin từ phía khách hàng và đối tác. Hơn nữa, việc tuân thủ thuế còn giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý và các hình phạt từ cơ quan thuế. Theo thống kê, tỷ lệ doanh nghiệp tuân thủ thuế tại Việt Nam vẫn còn thấp so với yêu cầu, điều này đòi hỏi cần có các giải pháp mạnh mẽ từ phía cơ quan quản lý thuế để nâng cao tính tự giác của doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.
II. Thực trạng quản lý thuế tại Việt Nam
Thực trạng quản lý thuế tại Việt Nam trong giai đoạn 2016-2022 cho thấy nhiều cải cách đã được thực hiện nhằm nâng cao tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần phải giải quyết. Cơ cấu thu ngân sách nhà nước đã có sự thay đổi đáng kể, trong đó tỷ trọng thu nội địa ngày càng tăng. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, tỷ lệ nợ thuế của doanh nghiệp có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn nhiều doanh nghiệp chây ì trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Các hành vi gian lận thuế như kê khai sai, trốn thuế vẫn diễn ra phổ biến. Điều này cho thấy cần có sự cải cách mạnh mẽ trong chính sách thuế và quy định thuế để tạo ra một môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp. Việc nâng cao tuân thủ thuế không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn là nhiệm vụ của cơ quan thuế trong việc xây dựng một hệ thống quản lý thuế hiệu quả.
2.1. Đánh giá thực trạng tuân thủ thuế của doanh nghiệp
Đánh giá thực trạng tuân thủ thuế của doanh nghiệp cho thấy rằng mặc dù có nhiều nỗ lực từ phía cơ quan thuế, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế vẫn còn thấp. Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa hiểu rõ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Các yếu tố như sự phức tạp của chính sách thuế, thiếu thông tin và hỗ trợ từ cơ quan thuế đã ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, dẫn đến việc chậm nộp thuế. Do đó, việc cải cách quản lý thuế và nâng cao tuân thủ thuế cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả hơn.
III. Giải pháp nâng cao tuân thủ thuế doanh nghiệp
Để nâng cao tuân thủ thuế của doanh nghiệp tại Việt Nam, cần có một loạt các giải pháp đồng bộ. Trước hết, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế để giảm thiểu sự phức tạp và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Thứ hai, cần tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc hiểu rõ các quy định về thuế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế cũng là một giải pháp quan trọng, giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc kê khai và nộp thuế. Cuối cùng, cần có các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với các hành vi gian lận thuế để tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch.
3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế
Hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Cần đơn giản hóa các quy định về thuế, giảm thiểu các thủ tục hành chính phức tạp để doanh nghiệp dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế. Bên cạnh đó, cần có các chính sách khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ thuế như giảm thuế cho những doanh nghiệp có thành tích tốt trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Việc xây dựng một hệ thống pháp luật minh bạch, dễ hiểu sẽ giúp doanh nghiệp tự giác hơn trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế.
