## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng ngày càng hạn hẹp, việc quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng (NSQP) trở thành một nhiệm vụ trọng yếu nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng ngân sách, góp phần nâng cao tiềm lực quốc phòng và sức mạnh chiến đấu của quân đội. Theo số liệu tổng hợp giai đoạn 2016-2018 tại Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1 (BTM-QK1), công tác quản lý chi thường xuyên NSQP đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế do năng lực cán bộ và đặc thù hoạt động của các đơn vị. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này trong giai đoạn 2019-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động lập dự toán, phân bổ, thực hiện, kế toán, quyết toán và kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1 và các đơn vị trực thuộc. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý tài chính quân đội trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, tiết kiệm chi phí và góp phần phát triển an ninh quốc phòng bền vững.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, quản lý ngân sách nhà nước và quản lý chi tiêu công trong lĩnh vực quốc phòng. Các khái niệm chính bao gồm:

- **Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng**: Các khoản chi có thời hạn tác động ngắn, chủ yếu dưới một năm, bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ.
- **Quản lý chi thường xuyên NSQP**: Quá trình thực hiện có hệ thống các biện pháp phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung nhằm phục vụ chi tiêu cho bộ máy và thực hiện chức năng quân đội.
- **Nguyên tắc quản lý chi theo dự toán**: Chi tiêu phải tuân thủ dự toán đã được phê duyệt, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả và chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước.
- **Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi NSQP**: Bao gồm chế độ chính sách tài chính công, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ, cơ sở vật chất và đặc điểm đơn vị bị quản lý.

### Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp để phân tích thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1. 

- **Nguồn dữ liệu thứ cấp**: Bao gồm các văn bản pháp luật như Luật Ngân sách Nhà nước 2015, Nghị định 163/2016/NĐ-CP, Nghị định 165/2016/NĐ-CP; báo cáo tổng kết hoạt động ngân sách giai đoạn 2016-2018; các tài liệu, báo cáo ngành và nghiên cứu liên quan.
- **Dữ liệu sơ cấp**: Thu thập qua khảo sát bảng câu hỏi với 55 thủ trưởng và 32 nhân viên tài chính tại 19 đơn vị thuộc BTM-QK1, sử dụng thang đo Likert 5 điểm để đánh giá các khía cạnh quản lý chi thường xuyên.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng thống kê mô tả, phân tổ thống kê, so sánh định lượng giữa các năm, phân tích nội dung và tổng hợp thông tin để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng.
- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2019; phân tích và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2025.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên NSQP**: Tỷ lệ dự toán chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn đạt trên 100,7% so với kế hoạch, trong khi kinh phí nghiệp vụ tự chi đạt 98,54%. Việc lập dự toán được thực hiện đúng mẫu biểu, thời gian quy định nhưng còn tồn tại một số sai sót nhỏ trong việc sát thực tế nhu cầu.
   
2. **Thực hiện dự toán và chi tiêu ngân sách**: Việc cấp phát và chi tiêu ngân sách được thực hiện đúng dự toán, tuân thủ các chế độ, tiêu chuẩn, định mức. Tuy nhiên, năng lực cán bộ tài chính còn hạn chế, gây khó khăn trong quản lý chi tiết các khoản chi.

3. **Công tác kế toán và quyết toán**: Các đơn vị đã áp dụng hệ thống kế toán theo quy định, ghi chép đầy đủ, chính xác các nghiệp vụ thu chi. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính được triển khai rộng rãi, giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán và báo cáo.

4. **Kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên NSQP**: Công tác kiểm tra, thanh tra được tổ chức thường xuyên với kế hoạch cụ thể, góp phần phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong sử dụng ngân sách.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế chủ yếu do đặc thù hoạt động đa dạng của các đơn vị trực thuộc BTM-QK1, năng lực cán bộ tài chính chưa đồng đều và một số quy trình quản lý còn chưa được hoàn thiện. So sánh với các nghiên cứu tại Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên và Cao Bằng cho thấy các đơn vị này cũng gặp phải những khó khăn tương tự nhưng đã có nhiều cải tiến trong công tác lập dự toán và kiểm soát chi tiêu. Việc áp dụng công nghệ thông tin và nâng cao trình độ cán bộ là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện dự toán chi theo từng năm và bảng tổng hợp đánh giá mức độ đồng thuận của cán bộ về các yếu tố ảnh hưởng.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Hoàn thiện quy trình lập dự toán chi thường xuyên**: Xây dựng hệ thống định mức chi phí chi tiết, sát thực tế từng đơn vị; áp dụng phần mềm quản lý dự toán hiện đại để nâng cao tính chính xác và kịp thời. Chủ thể thực hiện: Ban Tài chính BTM-QK1; Thời gian: 2019-2021.

2. **Nâng cao năng lực cán bộ tài chính**: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ tài chính, kế toán và quản lý ngân sách; tăng cường đào tạo về ứng dụng công nghệ thông tin. Chủ thể thực hiện: Bộ Tài chính Quân khu, Ban Tài chính BTM-QK1; Thời gian: 2019-2023.

3. **Tăng cường kiểm tra, thanh tra và giám sát chi tiêu**: Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất, áp dụng công nghệ giám sát trực tuyến để phát hiện sớm sai phạm, đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích. Chủ thể thực hiện: Ban Tài chính BTM-QK1, Cục Tài chính Bộ Quốc phòng; Thời gian: 2019-2025.

4. **Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi thường xuyên**: Triển khai phần mềm quản lý tài chính tích hợp, đồng bộ dữ liệu giữa các đơn vị; nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý. Chủ thể thực hiện: Ban Tài chính BTM-QK1, Bộ Tham mưu Quân khu 1; Thời gian: 2019-2022.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cơ quan quản lý tài chính quân đội**: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để hoàn thiện quy trình quản lý chi thường xuyên NSQP, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

2. **Các đơn vị trực thuộc Bộ Tham mưu Quân khu 1**: Áp dụng các giải pháp đề xuất để cải thiện công tác lập dự toán, kế toán và kiểm tra chi tiêu, đảm bảo tuân thủ quy định.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công**: Tham khảo luận văn để hiểu rõ về quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc phòng trong bối cảnh thực tiễn Việt Nam.

4. **Cơ quan thanh tra, kiểm toán**: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra hiệu quả hơn, góp phần nâng cao tính minh bạch trong quản lý ngân sách quốc phòng.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng gồm những khoản nào?**  
Chi thường xuyên NSQP bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ ngành tại đơn vị, nhằm đảm bảo hoạt động thường xuyên của quân đội.

2. **Tại sao việc lập dự toán chi thường xuyên NSQP lại quan trọng?**  
Dự toán chi thường xuyên là cơ sở pháp lý để phân bổ, cấp phát và kiểm soát chi tiêu ngân sách, giúp đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích và hiệu quả.

3. **Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên NSQP?**  
Bao gồm chế độ chính sách tài chính công, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ, cơ sở vật chất và đặc điểm của đơn vị bị quản lý.

4. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP?**  
Cần hoàn thiện quy trình lập dự toán, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra, thanh tra và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

5. **Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý chi thường xuyên NSQP là gì?**  
Công nghệ thông tin giúp tự động hóa quy trình quản lý, nâng cao độ chính xác, tiết kiệm thời gian và tăng cường giám sát chi tiêu ngân sách.

## Kết luận

- Luận văn đã phân tích toàn diện thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP tại Ban Tài chính BTM-QK1 giai đoạn 2016-2018, chỉ ra những kết quả đạt được và hạn chế còn tồn tại.  
- Đã đánh giá các yếu tố ảnh hưởng quan trọng như chính sách tài chính, năng lực cán bộ và cơ sở vật chất.  
- Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSQP, tập trung vào lập dự toán, nâng cao năng lực, kiểm tra, thanh tra và ứng dụng CNTT.  
- Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ các cơ quan quản lý tài chính quân đội nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách quốc phòng.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2019-2025 để đảm bảo quản lý chi thường xuyên NSQP hiệu quả, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.  

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật chính sách để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách quốc phòng.