QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 1 Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ NINH BÌNH, TỈNH NINH BÌNH THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TOÁN HỌC CỦA HỌC SINH

Môn Toán lớp 1 đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nền tảng kiến thức và kỹ năng cho học sinh tiểu học. Đây là giai đoạn khởi đầu giúp học sinh làm quen với các khái niệm toán học cơ bản, phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Một nền tảng vững chắc ở lớp 1 sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tiếp thu kiến thức ở các lớp trên và ứng dụng toán học vào thực tiễn cuộc sống. Sự quan trọng của môn toán lớp 1 được thể hiện rõ trong chương trình giáo dục phổ thông mới, tập trung vào việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề và năng lực tư duy toán học. Điều này đòi hỏi sự đổi mới trong phương pháp dạy và quản lý dạy học để đáp ứng yêu cầu mới của xã hội.

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá thực trạng quản lý dạy học môn Toán lớp 1 tại các trường tiểu học ở thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Mục tiêu chính là xác định các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Nghiên cứu sẽ hệ thống hóa cơ sở lý luận, khảo sát thực tế, phân tích và đánh giá thực trạng, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp. Kết quả nghiên cứu sẽ đóng góp vào việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao trình độ chuyên môn của giáo viên và cải thiện kết quả học tập của học sinh. Các biện pháp đề xuất sẽ được khảo nghiệm để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn.

Hiện nay, phương pháp dạy toán lớp 1 ở Ninh Bình vẫn còn nặng về truyền thụ kiến thức một chiều, ít chú trọng đến việc phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. Giáo viên thường sử dụng phương pháp giảng giải, làm mẫu và yêu cầu học sinh làm theo một cách máy móc. Các hoạt động thực hành, trải nghiệm còn hạn chế, chưa tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức toán vào thực tế. Việc sử dụng đồ dùng dạy học còn đơn điệu, chưa khai thác hết tiềm năng của chúng trong việc phát triển tư duy và khả năng giải quyết vấn đề. Cần có sự đổi mới mạnh mẽ trong phương pháp dạy học để đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới.

Quản lý dạy học môn Toán lớp 1 theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố. Cán bộ quản lý chưa có đủ kiến thức và kinh nghiệm về phương pháp dạy học mới. Giáo viên còn thiếu kỹ năng thiết kế bài giảng, tổ chức hoạt động học tập và đánh giá học sinh theo hướng phát triển năng lực. Cơ sở vật chất và tài liệu dạy học còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội còn hạn chế, chưa tạo được sự đồng thuận trong việc giáo dục toán học cho học sinh. Cần có sự quan tâm, đầu tư và chỉ đạo sát sao từ các cấp quản lý để tháo gỡ những khó khăn này.

Việc nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học môn Toán lớp 1 là yếu tố then chốt. Cần tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm để giúp cán bộ quản lý và giáo viên hiểu rõ về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực. Cần tạo điều kiện cho cán bộ quản lý và giáo viên tham quan, học hỏi các mô hình dạy học tiên tiến trong và ngoài tỉnh. Việc nâng cao nhận thức sẽ tạo động lực và sự đồng thuận trong việc thực hiện đổi mới dạy học môn Toán lớp 1.

Đổi mới phương pháp dạy học môn Toán lớp 1 là một trong những giải pháp quan trọng để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Cần chuyển từ phương pháp truyền thụ kiến thức một chiều sang phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên cần sử dụng các phương pháp dạy học linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lớp 1. Cần tăng cường các hoạt động thực hành, trải nghiệm, trò chơi học tập để giúp học sinh vận dụng kiến thức toán vào thực tế. Việc sử dụng đồ dùng dạy học cần được chú trọng, khai thác tối đa tiềm năng của chúng trong việc phát triển tư duy và khả năng giải quyết vấn đề.

Việc xây dựng môi trường học tập tích cực là yếu tố quan trọng để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 1. Cần tạo ra một không gian học tập thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo và khám phá của học sinh. Giáo viên cần tạo mối quan hệ tốt đẹp với học sinh, lắng nghe ý kiến của học sinh và tôn trọng sự khác biệt của mỗi cá nhân. Cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ toán học để giúp học sinh yêu thích môn toán và phát triển năng lực tư duy. Việc trưng bày các sản phẩm học tập của học sinh cũng là một cách để khuyến khích và động viên các em.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán lớp 1. Nhà trường cần thông báo cho gia đình về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học, đồng thời hướng dẫn gia đình cách hỗ trợ con em học tập ở nhà. Gia đình cần quan tâm đến việc học tập của con em, tạo điều kiện cho con em làm bài tập và tham gia các hoạt động học tập. Việc trao đổi thông tin thường xuyên giữa giáo viên và gia đình sẽ giúp giáo viên nắm bắt được tình hình học tập của học sinh và có những biện pháp hỗ trợ kịp thời. Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ tạo ra một môi trường giáo dục thống nhất, giúp học sinh phát triển toàn diện.

Việc sử dụng các công cụ đánh giá phù hợp là rất quan trọng. Thay vì chỉ tập trung vào kiểm tra kiến thức, cần thiết kế các bài kiểm tra, bài tập, dự án, hoạt động thực hành, trò chơi học tập để đánh giá khả năng vận dụng kiến thức, tư duy logic, sáng tạo, phân tích, tổng hợp, đánh giá và giải quyết vấn đề của học sinh. Các công cụ đánh giá cần phải đa dạng, phong phú, phù hợp với trình độ và đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lớp 1. Đồng thời, cần xây dựng tiêu chí đánh giá rõ ràng, cụ thể, khách quan, công bằng để đảm bảo tính tin cậy và hiệu quả của quá trình đánh giá.

Thu thập phản hồi từ giáo viên và học sinh là một phần quan trọng của quá trình đánh giá. Giáo viên có thể chia sẻ về những khó khăn, thách thức và kinh nghiệm trong quá trình dạy học, cũng như đánh giá về hiệu quả của các phương pháp, kỹ thuật dạy học. Học sinh có thể chia sẻ về những điều mình thích, không thích, hiểu, không hiểu trong quá trình học tập, cũng như đánh giá về sự hữu ích của các hoạt động, bài tập, dự án. Thông qua việc thu thập và phân tích phản hồi từ giáo viên và học sinh, nhà trường có thể điều chỉnh và hoàn thiện các giải pháp quản lý dạy học, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của học sinh.

Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) có thể mang lại nhiều lợi ích cho việc dạy và học toán lớp 1. Giáo viên có thể sử dụng các phần mềm, ứng dụng, trò chơi tương tác để tạo ra những bài giảng sinh động, hấp dẫn, giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ kiến thức. Học sinh có thể sử dụng các thiết bị thông minh (máy tính bảng, điện thoại thông minh) để làm bài tập, chơi trò chơi, tìm kiếm thông tin, trao đổi với bạn bè và giáo viên. Việc sử dụng CNTT không chỉ giúp tăng tính hứng thú, chủ động, sáng tạo của học sinh, mà còn giúp giáo viên tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao hiệu quả dạy học.

Việc xây dựng một mạng lưới chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên dạy toán lớp 1 là vô cùng quan trọng. Mạng lưới này có thể được xây dựng thông qua các hình thức như: hội thảo, diễn đàn trực tuyến, nhóm zalo, facebook,... Trong mạng lưới này, các giáo viên có thể chia sẻ những bài giảng hay, phương pháp dạy học hiệu quả, kinh nghiệm giải quyết các vấn đề khó khăn trong quá trình dạy học. Đồng thời, họ cũng có thể đặt câu hỏi, thảo luận, trao đổi ý kiến để cùng nhau học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn. Việc xây dựng mạng lưới chia sẻ kinh nghiệm sẽ giúp các giáo viên dạy toán lớp 1 không cảm thấy cô đơn, lạc lõng, mà luôn có sự hỗ trợ, động viên từ đồng nghiệp.