Thực Trạng Quản Lý Chất Thải Rắn Y Tế Tại Đắk Lắk Năm 2017

Chất thải y tế (CTYT) là chất thải phát sinh từ các hoạt động y tế, bao gồm chất thải nguy hại (CTYTNH) và chất thải thông thường. CTYTNH chứa yếu tố lây nhiễm hoặc có đặc tính nguy hại vượt ngưỡng quy định. Quản lý chất thải y tế bao gồm các hoạt động giảm thiểu, phân loại, thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái chế và xử lý. Theo WHO, CTYT là tất cả các loại chất thải phát sinh trong các cơ sở y tế, bao gồm cả các trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm và các hoạt động y tế tại nhà. Do đó, việc hiểu rõ các khái niệm về phân loại chất thải y tế Đắk Lắk là vô cùng quan trọng.

Khối lượng CTYT phát sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô cơ sở y tế, số lượng bệnh nhân, dịch bệnh và thói quen của nhân viên y tế. Lượng chất thải rắn y tế trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk năm 2015 là 5.466 kg/ngày, trong đó chất thải rắn sinh hoạt chiếm phần lớn (4.480 kg/ngày), chất thải hóa học (89.6 kg/ngày) và chất thải rắn y tế lây nhiễm (896 kg/ngày). Dự báo khối lượng chất thải y tế Đắk Lắk tiếp tục tăng trong tương lai đòi hỏi các biện pháp quản lý hiệu quả.

Các trạm y tế xã (TYT) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế cơ sở, tuy nhiên công tác quản lý chất thải tại đây còn nhiều bất cập. Qua kiểm tra các TYT đạt chuẩn quốc gia năm 2016, công tác quản lý chất thải y tế Đắk Lắk của các TYT hầu hết đều chưa được quan tâm, còn nhiều hạn chế do số lượng TYT xã nằm phân tán trong khi nguồn lực hỗ trợ công tác này chưa đáp ứng được yêu cầu, cán bộ TYT phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ nên việc quản lý còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc triển khai chưa thực hiện đúng các quy định về bảo vệ môi trường.

Chất thải y tế không được xử lý đúng cách gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất do chất thải y tế làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, bệnh ung thư và các bệnh nguy hiểm khác. Việc đốt chất thải y tế nguy hại Đắk Lắk không đúng quy trình tạo ra các chất độc hại như dioxin, furan gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và môi trường. Cần có các biện pháp quản lý và kiểm soát nhiễm khuẩn chất thải y tế Đắk Lắk một cách chặt chẽ.

Phân loại chất thải y tế là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình quản lý. Chất thải phải được phân loại ngay tại nơi phát sinh và đựng trong các túi, thùng có màu sắc và ký hiệu theo quy định. Việc phân loại đúng giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và tạo điều kiện thuận lợi cho các khâu xử lý tiếp theo. Thu gom chất thải y tế Đắk Lắk phải được thực hiện thường xuyên và đảm bảo an toàn. Nhân viên thu gom phải được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân.

Chất thải y tế sau khi thu gom phải được lưu giữ tại khu vực riêng, đảm bảo vệ sinh và an toàn. Thời gian lưu giữ phải tuân thủ quy định. Vận chuyển chất thải y tế Đắk Lắk phải sử dụng phương tiện chuyên dụng và tuân thủ các quy định về an toàn. Quá trình vận chuyển phải đảm bảo không gây phát tán chất thải ra môi trường. Cần có kế hoạch ứng phó sự cố khi vận chuyển.

Có nhiều phương pháp xử lý chất thải y tế như đốt, hấp, nghiền, chôn lấp. Lựa chọn phương pháp xử lý phụ thuộc vào loại chất thải và điều kiện kinh tế, kỹ thuật của từng địa phương. Phương pháp đốt phổ biến nhưng cần đảm bảo lò đốt có hệ thống xử lý khí thải đạt chuẩn. Việc chôn lấp chất thải y tế Đắk Lắk chỉ áp dụng cho loại chất thải không thể xử lý bằng các phương pháp khác và phải tuân thủ quy định về bãi chôn lấp.

Một số bệnh viện tuyến tỉnh đã xây dựng mô hình quản lý chất thải khép kín, từ phân loại tại nguồn đến xử lý cuối cùng. Các mô hình này chú trọng đến việc đào tạo nhân viên, trang bị đầy đủ phương tiện và áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến. Kinh nghiệm từ các bệnh viện này có thể được chia sẻ và áp dụng cho các cơ sở y tế khác trên địa bàn tỉnh.

Các phòng khám tư nhân cũng có thể áp dụng các giải pháp giảm thiểu và tái chế chất thải để tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường. Các giải pháp này bao gồm việc sử dụng vật tư y tế thân thiện với môi trường, tái sử dụng các vật liệu có thể tái chế và giảm thiểu lượng chất thải phát sinh. Sự tham gia của nhân viên và bệnh nhân là yếu tố quan trọng để thành công.

Số liệu về lượng chất thải y tế phát sinh cần được phân tích theo từng loại hình cơ sở y tế, từng địa phương và theo thời gian. Phân tích này giúp xác định các điểm nóng và các khu vực cần ưu tiên đầu tư. Số liệu về phương pháp xử lý cần được so sánh với các tiêu chuẩn môi trường để đánh giá hiệu quả.

Cần đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý chất thải y tế đã triển khai, bao gồm cả các giải pháp kỹ thuật và các giải pháp quản lý. Đánh giá này cần dựa trên các tiêu chí về môi trường, sức khỏe và kinh tế. Kết quả đánh giá là cơ sở để điều chỉnh và cải thiện các biện pháp quản lý.

Có nhiều công nghệ mới trong xử lý chất thải y tế như hấp tiệt trùng, vi sóng, plasma. Các công nghệ này có ưu điểm là giảm thiểu ô nhiễm và tiết kiệm năng lượng. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp cần dựa trên điều kiện thực tế và nguồn lực của địa phương.

Cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và thúc đẩy các cơ sở y tế thực hiện tốt công tác quản lý chất thải. Cần tăng cường thông tin, giáo dục và truyền thông để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng về vấn đề này. Các tổ chức xã hội có thể tham gia vào quá trình giám sát và phản biện.