Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2014-2019, công tác bồi dưỡng giáo viên (GV) tại các trường Trung học phổ thông (THPT) thành phố Đà Nẵng đã được quan tâm với mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Thành phố Đà Nẵng với dân số khoảng 1,3 triệu người, trong đó 87,2% dân số sống tại khu vực thành thị, là trung tâm giáo dục và đào tạo lớn của khu vực miền Trung - Tây Nguyên với 29 trường THPT, trong đó có 21 trường công lập và 8 trường ngoài công lập. Năm học 2018-2019, tổng số giáo viên cấp THPT là 1.885 người, phục vụ cho hơn 30.000 học sinh.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tại các trường THPT trên địa bàn thành phố, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 9 trường THPT tại Đà Nẵng, khảo sát từ tháng 01/2020.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc hệ thống hóa các vấn đề cốt lõi về công tác bồi dưỡng giáo viên, đánh giá đúng thực trạng quản lý công tác này, đồng thời đề xuất các giải pháp quản lý có tính khả thi và cấp thiết. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, từ đó cải thiện chất lượng giáo dục toàn diện tại các trường THPT thành phố Đà Nẵng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và công tác bồi dưỡng giáo viên, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm tổ chức và điều khiển các nguồn lực để đạt được mục tiêu giáo dục. Quản lý giáo dục bao gồm các chức năng cơ bản: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.

  • Lý thuyết công tác bồi dưỡng giáo viên: Bồi dưỡng giáo viên là quá trình cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng và phẩm chất nghề nghiệp cho giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Công tác bồi dưỡng cần được quản lý chặt chẽ về mục tiêu, nội dung, phương pháp, kiểm tra đánh giá và điều kiện phục vụ.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục, công tác bồi dưỡng giáo viên, chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông, đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, năng lực sư phạm, tự bồi dưỡng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu sơ cấp thu thập từ khảo sát thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tại 9 trường THPT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, với tổng số mẫu khảo sát gồm cán bộ quản lý và giáo viên. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành, báo cáo ngành giáo dục và các nghiên cứu trong nước, quốc tế.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm và phỏng vấn chuyên gia được áp dụng để bổ sung thông tin và đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất.

  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực trạng được tiến hành từ tháng 01/2020, phân tích và đề xuất giải pháp trong cùng năm. Việc theo dõi phản hồi và đánh giá ứng dụng dự kiến thực hiện trong các năm tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về công tác bồi dưỡng giáo viên: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường THPT Đà Nẵng nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng giáo viên trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% cho rằng công tác bồi dưỡng hiện nay đáp ứng đầy đủ yêu cầu đổi mới giáo dục.

  2. Thực trạng nội dung và hình thức bồi dưỡng: Nội dung bồi dưỡng chủ yếu tập trung vào cập nhật kiến thức chuyên môn và đổi mới phương pháp dạy học, chiếm khoảng 70% các khóa bồi dưỡng. Hình thức bồi dưỡng tại chỗ và tự học chiếm tỷ lệ cao, lần lượt là 65% và 55%, trong khi bồi dưỡng từ xa và trực tuyến còn hạn chế, chỉ khoảng 20%.

  3. Kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng: Việc kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng của giáo viên theo hướng chuẩn hóa mới được thực hiện ở mức 50%, còn lại chủ yếu mang tính hình thức hoặc chưa có hệ thống đánh giá rõ ràng.

  4. Điều kiện vật chất và tài chính hỗ trợ: Khoảng 40% trường THPT được khảo sát có đủ điều kiện vật chất phục vụ công tác bồi dưỡng, trong khi kinh phí hỗ trợ cho công tác này còn hạn chế, chỉ đáp ứng khoảng 60% nhu cầu thực tế.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy công tác bồi dưỡng giáo viên tại các trường THPT Đà Nẵng đã có những bước tiến tích cực, đặc biệt trong nhận thức và đổi mới nội dung bồi dưỡng. Tuy nhiên, việc áp dụng các hình thức bồi dưỡng hiện đại như bồi dưỡng trực tuyến còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận và nâng cao năng lực của giáo viên.

Việc kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng chưa được chuẩn hóa và thực hiện đồng bộ dẫn đến khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả thực sự của các chương trình bồi dưỡng. Điều kiện vật chất và kinh phí chưa đáp ứng đầy đủ cũng là một rào cản lớn, làm giảm động lực tham gia bồi dưỡng của giáo viên.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng cần được đồng bộ, chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán, đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng gắn với đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Việc tăng cường tự học, tự bồi dưỡng và áp dụng công nghệ thông tin là xu hướng tất yếu để nâng cao hiệu quả công tác này.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ nhận thức, hình thức bồi dưỡng, mức độ đáp ứng điều kiện vật chất và tài chính, cũng như bảng đánh giá mức độ chuẩn hóa kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về công tác bồi dưỡng
    Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng giáo viên. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý và giáo viên hiểu rõ và tích cực tham gia công tác bồi dưỡng trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường THPT.

  2. Gắn kết chặt chẽ công tác bồi dưỡng với quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên
    Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên gắn liền với kế hoạch bồi dưỡng, đảm bảo sự phát triển đồng bộ về năng lực và số lượng giáo viên. Mục tiêu hoàn thành kế hoạch quy hoạch và bồi dưỡng trong vòng 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường THPT.

  3. Xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán cho công tác bồi dưỡng
    Lựa chọn và đào tạo đội ngũ giáo viên cốt cán có năng lực chuyên môn và kỹ năng bồi dưỡng để làm nòng cốt trong các hoạt động bồi dưỡng tại trường. Mục tiêu xây dựng đội ngũ cốt cán chiếm ít nhất 10% tổng số giáo viên trong 24 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu trường THPT phối hợp với Sở GD&ĐT.

  4. Đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng giáo viên
    Áp dụng các phương pháp bồi dưỡng tích cực, đa dạng hình thức như bồi dưỡng trực tuyến, bồi dưỡng tại chỗ, kết hợp tự học và hướng dẫn chuyên sâu. Mục tiêu tăng tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng trực tuyến lên 50% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo các trường THPT và Sở GD&ĐT.

  5. Tăng cường công tác tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên
    Xây dựng môi trường học tập tự giác, hỗ trợ tài liệu, thiết bị và tạo động lực cho giáo viên tự học, tự bồi dưỡng. Mục tiêu 70% giáo viên thực hiện kế hoạch tự bồi dưỡng cá nhân hàng năm. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn các trường THPT.

  6. Đổi mới kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng theo hướng chuẩn hóa
    Xây dựng hệ thống tiêu chí, quy trình đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên minh bạch, khách quan và có tính ứng dụng cao. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống đánh giá trong 12 tháng và áp dụng đồng bộ tại các trường. Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT phối hợp với các trường THPT.

  7. Đảm bảo các điều kiện vật chất, tài chính hỗ trợ công tác bồi dưỡng
    Tăng cường đầu tư kinh phí, trang thiết bị, tài liệu phục vụ công tác bồi dưỡng, đồng thời xây dựng chính sách khen thưởng, động viên giáo viên tham gia bồi dưỡng. Mục tiêu nâng mức đầu tư kinh phí phục vụ bồi dưỡng lên ít nhất 20% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT, UBND thành phố và các trường THPT.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp
    Giúp hiểu rõ về quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên, từ đó xây dựng và triển khai các chính sách, kế hoạch phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.

  2. Hiệu trưởng và Ban giám hiệu các trường THPT
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để tổ chức, quản lý hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên, đồng thời áp dụng các biện pháp đổi mới phù hợp với điều kiện nhà trường.

  3. Giáo viên THPT
    Nắm bắt các yêu cầu, nội dung và phương pháp bồi dưỡng hiện đại, từ đó chủ động nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và phẩm chất nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý giáo dục
    Là tài liệu tham khảo quý giá để nghiên cứu sâu về quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên, đồng thời phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản lý giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác bồi dưỡng giáo viên lại quan trọng trong đổi mới giáo dục phổ thông?
    Bồi dưỡng giáo viên giúp cập nhật kiến thức, nâng cao năng lực sư phạm và phẩm chất nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và phương pháp dạy học, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

  2. Các hình thức bồi dưỡng giáo viên phổ biến hiện nay là gì?
    Bao gồm bồi dưỡng tại chỗ (tổ chuyên môn, sinh hoạt nhóm), bồi dưỡng từ xa (qua tài liệu, công nghệ thông tin), bồi dưỡng trực tuyến và tự học, tự nghiên cứu có hướng dẫn.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên?
    Hiệu quả được đánh giá qua việc kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch bồi dưỡng, sự thay đổi trong năng lực chuyên môn, phương pháp dạy học của giáo viên và kết quả học tập của học sinh.

  4. Những khó khăn chính trong quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tại các trường THPT Đà Nẵng là gì?
    Bao gồm hạn chế về kinh phí, điều kiện vật chất chưa đầy đủ, hình thức bồi dưỡng chưa đa dạng, kiểm tra đánh giá chưa chuẩn hóa và nhận thức chưa đồng đều về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng.

  5. Làm thế nào để khuyến khích giáo viên tích cực tham gia công tác bồi dưỡng?
    Cần xây dựng chính sách khen thưởng, tạo điều kiện về thời gian, tài liệu, trang thiết bị, đồng thời nâng cao nhận thức về lợi ích của bồi dưỡng và phát triển môi trường học tập tích cực, hỗ trợ tự học, tự bồi dưỡng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề cốt lõi và khảo sát thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tại các trường THPT thành phố Đà Nẵng trong giai đoạn 2014-2019.
  • Kết quả khảo sát cho thấy công tác bồi dưỡng đã có những tiến bộ nhưng còn nhiều hạn chế về nội dung, hình thức, kiểm tra đánh giá và điều kiện hỗ trợ.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý đồng bộ, bao gồm nâng cao nhận thức, xây dựng đội ngũ cốt cán, đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng, tăng cường tự học, chuẩn hóa kiểm tra đánh giá và đảm bảo điều kiện vật chất, tài chính.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trong quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên tại các trường THPT Đà Nẵng và làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý giáo dục, nhà trường và giáo viên phối hợp thực hiện các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Call to action: Các nhà quản lý giáo dục và các trường THPT tại Đà Nẵng nên triển khai ngay các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên để nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phù hợp trong các năm tiếp theo.