Nghiên Cứu Phương Pháp Giảng Dạy Kỹ Năng Nghe Tiếng Trung Quốc Cho Sinh Viên Chuyên Ngữ Sơ Cấp Tại Trường Ngoại Ngữ Du Lịch Đại Học Công Nghiệp Hà Nội

• Tác giả: Hoàng Phương Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Cầm Tú Tài
• Trường học: Hanoi University of Industry
• Chuyên ngành: Ngôn Ngữ Trung Quốc
• Đề tài: Phương Pháp Giảng Dạy Kỹ Năng Nghe Tiếng Trung Cho Sinh Viên Sơ Cấp
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• 前言
• 1. 第一章 文献综述及相关理论依据
• 1.1. 相关研究综述
• 1.1.1. 在中国的研究情况
• 1.1.2. 在越南的研究情况
• 1.2. 相关理论依据
• 1.2.1. 听力的重要性
• 1.2.2. 听力理解的本质
• 1.2.3. 汉语听力教学的原则
• 1.2.4. 汉语听力教学的方法概略
• 2. 第二章 河内工业大学外语暨旅游学院一年级学生汉语听力课程简介及教学观察记录
• 2.1. 教育观察法的概述
• 2.1.1. 教育观察法的定义
• 2.1.2. 教育观察法的特点
• 2.1.3. 教育观察法的功能与作用
• 2.2. 河内工业大学外语暨旅游学院一年级学生汉语听力课程简介
• 2.3. 河内工业大学外语暨旅游学院一年级学生汉语听力课程观察记录
• 2.3.1. 汉语听力1课程20231FL6015003班的记录
• 2.3.2. 汉语听力2课程20212FL6040001班的记录
• 2.3.3. 汉语听力1课程20221FL6039001等班的学习统计
• 2.3.4. 汉语听力2课程20212FL6040001等班的学习统计
• 3. 第三章 对河内工业大学外语暨旅游学院中文系一年级听力课教学状况考察与分析
• 3.1. 河内工业大学外语暨旅游学院中文系一年级听力课教学状况考察
• 3.1.1. 考察目的与对象
• 3.1.2. 考察内容与方法
• 3.2. 河内工业大学外语暨旅游学院中文系听力课教学状况分析
• 3.2.1. 对教师的调查结果分析
• 3.2.2. 对学生的调查结果分析
• 4. 第四章 对河内工业大学外语暨旅游学院中文系汉语听力教学的建议
• 4.1. 河内工业大学外语暨旅游学院中文系汉语听力教学过程中存在的问题
• 4.1.1. 单一教学模式
• 4.1.2. 教师和学生的轻视心理
• 4.1.3. 听力习惯不足
• 4.1.4. 词汇量不足，文化背景知识缺乏
• 4.1.5. 课程教材不符合学生需求和实际情况
• 4.2. 对河内工业大学外语暨旅游学院中文系汉语听力教学的建议
• 4.2.1. 对教师的建议
• 4.2.2. 对学生的建议
• 4.2.3. 对教材编辑人员的建议
• 5. 第五章 结语
• 参考文献

I. Giới thiệu về giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Trung

Giảng dạy tiếng Trung, đặc biệt là kỹ năng nghe, đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành khả năng giao tiếp cho sinh viên sơ cấp. Trong bối cảnh hiện nay, việc học tiếng Trung đang ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam, với nhiều sinh viên đăng ký các khóa học tiếng Trung tại các trường đại học. Tuy nhiên, kỹ năng nghe thường bị xem nhẹ trong quá trình giảng dạy, dẫn đến việc sinh viên gặp khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức và giao tiếp. Theo nghiên cứu, nghe hiểu tiếng Trung là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong việc học ngôn ngữ, vì nó cung cấp nền tảng cho việc phát âm và giao tiếp. Do đó, việc cải thiện phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe là rất cần thiết.

1.1 Tầm quan trọng của kỹ năng nghe

Kỹ năng nghe không chỉ giúp sinh viên hiểu được nội dung mà còn là cầu nối để họ có thể giao tiếp hiệu quả. Theo tài liệu học tiếng Trung, việc nghe hiểu tốt sẽ giúp sinh viên phát triển khả năng nói và viết. Nghiên cứu cho thấy, sinh viên thường gặp khó khăn trong việc hiểu nội dung bài học do thiếu nghe hiểu tiếng Trung. Việc giảng dạy cần phải chú trọng đến việc tạo ra môi trường nghe phong phú, từ đó giúp sinh viên có thể tiếp thu và phản hồi tốt hơn trong giao tiếp.

II. Phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Trung

Để nâng cao hiệu quả trong việc giảng dạy kỹ năng nghe, các phương pháp như sử dụng bài học tiếng Trung thực tế, áp dụng công nghệ và tạo điều kiện cho sinh viên thực hành là rất quan trọng. Việc sử dụng tài liệu học tiếng Trung phong phú, bao gồm các đoạn hội thoại, video và bài nghe từ thực tế sẽ giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận với ngôn ngữ. Ngoài ra, việc tổ chức các hoạt động nhóm và thảo luận cũng sẽ khuyến khích sinh viên tham gia tích cực hơn. Theo một nghiên cứu, sinh viên có xu hướng học tốt hơn khi họ được tham gia vào các hoạt động tương tác, giúp họ cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếng Trung.

2.1 Sử dụng công nghệ trong giảng dạy

Công nghệ có thể được sử dụng như một công cụ hỗ trợ hiệu quả trong việc giảng dạy kỹ năng nghe. Việc áp dụng các ứng dụng học ngôn ngữ, video học trực tuyến và các phần mềm hỗ trợ nghe sẽ giúp sinh viên có thêm tài liệu để tự học. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sinh viên có thể cải thiện đáng kể khả năng nghe hiểu khi họ được tiếp xúc với các tài liệu nghe đa dạng và phong phú. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ giúp sinh viên có thể học mọi lúc mọi nơi, từ đó tăng cường khả năng tiếp thu kiến thức.

III. Đánh giá và cải thiện phương pháp giảng dạy

Để đánh giá hiệu quả của phương pháp giảng dạy, cần thực hiện các khảo sát và phỏng vấn sinh viên về trải nghiệm học tập của họ. Việc thu thập ý kiến phản hồi từ sinh viên sẽ giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp với nhu cầu và mong muốn của sinh viên. Theo một nghiên cứu gần đây, sinh viên thường cảm thấy thiếu tự tin trong kỹ năng nghe do không được thực hành nhiều trong lớp. Do đó, việc tạo ra cơ hội thực hành thường xuyên sẽ giúp cải thiện kỹ năng nghe và tăng cường sự tự tin cho sinh viên.

3.1 Tạo cơ hội thực hành

Việc tổ chức các buổi học thực hành nghe, thảo luận nhóm và các hoạt động ngoại khóa sẽ giúp sinh viên có thêm cơ hội để thực hành và cải thiện kỹ năng nghe của mình. Nghiên cứu cho thấy, sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tế sẽ cảm thấy hứng thú hơn và dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn. Hơn nữa, việc tạo ra môi trường học tập tích cực sẽ giúp sinh viên cảm thấy thoải mái hơn khi giao tiếp bằng tiếng Trung, từ đó cải thiện khả năng giao tiếp của họ.

IV. Kết luận

Việc giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Trung cho sinh viên sơ cấp cần được chú trọng và cải thiện thông qua các phương pháp giảng dạy hiệu quả. Việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, sử dụng công nghệ và tạo cơ hội cho sinh viên thực hành sẽ giúp nâng cao khả năng nghe hiểu và giao tiếp của sinh viên. Chỉ khi sinh viên cảm thấy tự tin trong kỹ năng nghe, họ mới có thể phát triển tốt các kỹ năng ngôn ngữ khác, từ đó góp phần vào việc học tập và giao tiếp hiệu quả.

4.1 Khuyến nghị

Để cải thiện kỹ năng nghe cho sinh viên, giáo viên nên thường xuyên cập nhật và áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, đồng thời lắng nghe ý kiến phản hồi từ sinh viên. Việc tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia của sinh viên sẽ giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy. Cuối cùng, sự hỗ trợ từ các tài liệu học tập phong phú và công nghệ sẽ giúp sinh viên tiếp cận với ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng quan tâm đến ngôn ngữ Trung Quốc, việc nâng cao kỹ năng nghe tiếng Trung cho sinh viên chuyên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại các trường đại học Việt Nam trở nên cấp thiết. Theo ước tính, tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, số lượng sinh viên theo học ngành Ngôn ngữ Trung Quốc ngày càng tăng, đặc biệt là các sinh viên năm nhất đang trong giai đoạn tiếp cận kiến thức cơ bản về kỹ năng nghe. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc tiếp thu và vận dụng kỹ năng nghe, dẫn đến hiệu quả học tập không cao. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình học tập mà còn tác động đến khả năng giao tiếp và phát triển nghề nghiệp sau này.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng phương pháp giảng dạy kỹ năng nghe tiếng Trung Quốc cho sinh viên năm nhất chuyên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, đồng thời phân tích những khó khăn mà giảng viên và sinh viên đang gặp phải. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn học tập từ năm 2021 đến 2023, với phạm vi khảo sát tại Khoa Ngoại ngữ và Du lịch của trường. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn, làm nền tảng cho việc cải tiến phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng đào tạo và góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực ngôn ngữ Trung Quốc.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giáo dục ngôn ngữ hiện đại, trong đó nổi bật là:

• Lý thuyết "Nghe trước khi nói" (Input Hypothesis): Nhấn mạnh vai trò của việc tiếp nhận thông tin qua kỹ năng nghe trước khi phát triển kỹ năng nói, giúp người học xây dựng nền tảng ngôn ngữ vững chắc.
• Nguyên lý "Giảng giải kết hợp thực hành" (精讲多练): Tập trung vào việc giảng dạy sâu sắc, chi tiết các kiến thức trọng tâm kết hợp với nhiều hoạt động thực hành nhằm tăng cường khả năng tiếp thu và vận dụng.
• Lý thuyết "Người học làm trung tâm" (Learner-Centered Approach): Đề cao vai trò chủ động của người học trong quá trình tiếp nhận kiến thức, khuyến khích sự tương tác và phát triển kỹ năng tự học.
• Mô hình phát triển kỹ năng nghe tích hợp vi kỹ năng (Micro-skills): Bao gồm nhận diện âm vị, đoán nghĩa, ghi nhớ ngắn hạn, và khả năng tổng hợp thông tin, giúp người học phát triển toàn diện kỹ năng nghe.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: kỹ năng nghe, vi kỹ năng nghe, phương pháp giảng dạy tích cực, môi trường học tập tương tác, và công nghệ hỗ trợ giảng dạy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp giữa định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

• Nguồn dữ liệu: Bao gồm 75 sinh viên năm nhất ngành Ngôn ngữ Trung Quốc và 15 giảng viên thuộc Khoa Ngoại ngữ và Du lịch, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội.
• Phương pháp thu thập dữ liệu: Sử dụng phỏng vấn sâu với giảng viên và khảo sát bằng bảng hỏi đối với sinh viên để thu thập thông tin về thực trạng giảng dạy và học tập kỹ năng nghe.
• Phương pháp phân tích: Áp dụng phân tích thống kê mô tả cho dữ liệu định lượng, kết hợp phân tích nội dung cho dữ liệu phỏng vấn nhằm rút ra các vấn đề chính và nguyên nhân.
• Timeline nghiên cứu: Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong vòng 6 tháng, từ tháng 9/2023 đến tháng 2/2024, đảm bảo cập nhật và phản ánh đúng thực trạng hiện tại.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Khó khăn trong việc tiếp thu kỹ năng nghe: Khoảng 68% sinh viên cho biết cảm thấy khó khăn khi nghe các đoạn hội thoại hoặc bài nghe có tốc độ nhanh và nhiều từ vựng mới. Điều này làm giảm hiệu quả học tập và gây áp lực tâm lý.
2. Phương pháp giảng dạy còn đơn điệu: 80% giảng viên sử dụng chủ yếu phương pháp truyền thống, tập trung vào nghe và trả lời câu hỏi, thiếu các hoạt động tương tác và ứng dụng công nghệ hỗ trợ.
3. Thiếu sự kết nối giữa các kỹ năng ngôn ngữ: 72% sinh viên phản ánh việc kỹ năng nghe không được liên kết chặt chẽ với kỹ năng nói, đọc và viết, dẫn đến sự phát triển không đồng đều.
4. Tài liệu và giáo trình chưa phù hợp: 65% sinh viên và 60% giảng viên cho rằng giáo trình hiện tại chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, thiếu đa dạng về chủ đề và mức độ khó phù hợp với trình độ sinh viên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những khó khăn trên xuất phát từ việc áp dụng phương pháp giảng dạy chưa linh hoạt, thiếu sự đổi mới và chưa tận dụng hiệu quả các công cụ hỗ trợ hiện đại như phần mềm EOP. So với các nghiên cứu trong ngành ngôn ngữ Trung Quốc tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với báo cáo của ngành về việc sinh viên thường gặp khó khăn trong kỹ năng nghe do thiếu môi trường thực hành và tài liệu phù hợp.

Việc thiếu sự kết nối giữa các kỹ năng ngôn ngữ cũng được nhiều nghiên cứu quốc tế nhấn mạnh là nguyên nhân làm giảm hiệu quả học tập. Bảng số liệu minh họa mức độ hài lòng của sinh viên với các phương pháp giảng dạy và tài liệu hiện tại cho thấy tỷ lệ không hài lòng chiếm đa số, phản ánh nhu cầu cấp thiết phải cải tiến.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là cơ sở để đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy kỹ năng nghe, góp phần phát triển toàn diện năng lực ngôn ngữ cho sinh viên, đồng thời nâng cao uy tín và chất lượng đào tạo của nhà trường.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đổi mới phương pháp giảng dạy: Khuyến khích giảng viên áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực, kết hợp giữa giảng giải và thực hành, tăng cường hoạt động tương tác nhóm và sử dụng công nghệ hỗ trợ như phần mềm EOP. Mục tiêu nâng tỷ lệ sinh viên cảm thấy hài lòng với phương pháp giảng dạy lên ít nhất 80% trong vòng 1 năm.
2. Phát triển tài liệu giảng dạy đa dạng và phù hợp: Biên soạn và cập nhật giáo trình với các chủ đề gần gũi, đa dạng về mức độ khó, phù hợp với trình độ sinh viên năm nhất. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do bộ phận biên soạn giáo trình phối hợp với giảng viên thực hiện.
3. Tăng cường liên kết giữa các kỹ năng ngôn ngữ: Xây dựng chương trình học tích hợp kỹ năng nghe với nói, đọc, viết nhằm phát triển toàn diện năng lực ngôn ngữ. Triển khai thí điểm trong học kỳ tiếp theo và đánh giá hiệu quả sau 6 tháng.
4. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa và môi trường thực hành tiếng Trung: Tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các câu lạc bộ tiếng Trung, giao lưu với người bản ngữ, sử dụng các phương tiện truyền thông đa phương tiện để nâng cao kỹ năng nghe thực tế. Chủ thể thực hiện là phòng đào tạo và các giảng viên phụ trách ngoại khóa, với kế hoạch triển khai trong năm học tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn và các giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe.
2. Sinh viên chuyên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc: Hiểu rõ những khó khăn phổ biến và cách thức cải thiện kỹ năng nghe, từ đó chủ động trong học tập và phát triển năng lực cá nhân.
3. Nhà quản lý giáo dục đại học: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo, cải tiến chương trình học và đầu tư cơ sở vật chất, công nghệ hỗ trợ giảng dạy.
4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp giảng dạy và học tập kỹ năng nghe tiếng Trung.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao kỹ năng nghe lại quan trọng trong học tiếng Trung?
   Kỹ năng nghe là nền tảng để hiểu và giao tiếp hiệu quả. Theo nghiên cứu, khoảng 45% thời gian giao tiếp là nghe, do đó kỹ năng này quyết định sự thành công trong học ngôn ngữ.

2. Phương pháp giảng dạy nào hiệu quả nhất cho kỹ năng nghe?
   Phương pháp kết hợp giảng giải chi tiết và thực hành đa dạng, sử dụng công nghệ hỗ trợ như phần mềm EOP, cùng với môi trường học tập tương tác được đánh giá là hiệu quả nhất.

3. Sinh viên thường gặp khó khăn gì khi học kỹ năng nghe tiếng Trung?
   Khó khăn chủ yếu là tốc độ nghe nhanh, nhiều từ mới, thiếu tài liệu phù hợp và thiếu môi trường thực hành thực tế.

4. Làm thế nào để sinh viên cải thiện kỹ năng nghe ngoài giờ học?
   Tham gia câu lạc bộ tiếng Trung, xem phim, nghe nhạc, giao tiếp với người bản ngữ và sử dụng các ứng dụng học tiếng Trung giúp tăng cường khả năng nghe.

5. Giảng viên có thể làm gì để hỗ trợ sinh viên tốt hơn?
   Giảng viên nên áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực, tạo môi trường học tập thân thiện, sử dụng đa dạng tài liệu và công nghệ, đồng thời thường xuyên đánh giá và điều chỉnh phương pháp phù hợp với nhu cầu sinh viên.

Kết luận

• Kỹ năng nghe tiếng Trung là yếu tố then chốt trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ cho sinh viên năm nhất ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội.
• Nghiên cứu đã chỉ ra những khó khăn trong phương pháp giảng dạy và học tập, bao gồm phương pháp truyền thống, tài liệu chưa phù hợp và thiếu sự liên kết giữa các kỹ năng.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào đổi mới phương pháp giảng dạy, phát triển tài liệu, tăng cường liên kết kỹ năng và tạo môi trường thực hành đa dạng.
• Việc triển khai các giải pháp này dự kiến sẽ nâng cao hiệu quả học tập và sự hài lòng của sinh viên trong vòng 1-2 năm tới.
• Kêu gọi các bên liên quan, từ giảng viên, sinh viên đến nhà quản lý giáo dục, cùng phối hợp thực hiện để nâng cao chất lượng đào tạo kỹ năng nghe tiếng Trung, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.